Alfred schreef: ↑di 18 nov, 2025 18:41
De Nm’s van Bosch leggen hun weg af via de nodige inwendige tandwielen, riem of ketting naar het achterwiel waardoor er krachtverlies optreed. ....
Ik vind de term
krachtverlies hier heel ongelukkig, eigenlijk slecht. Iedereen behoort te weten dat een kettingaandrijving, en ook een riemaandrijving, heel efficient is. Er is bijna geen verlies ! Waar het om draait is dat er een
krachtomzetting is, die bepaald wordt door de verhouding van de tanden vóór ten opzichte van de tanden achter.
In het onderstaande neem ik voor het gemak aan dat er inderdaad geen verlies is in de overbrenging. Om een middenmotor te vergelijken met een achterwielmotor kun je het beste de vermogens vergelijken die ze kunnen toevoegen aan wat de fietser zelf trapt.
In een
ander topic heb ik een formule afgeleid voor de vermogen dat een middenmotor toevoegt.
Vermogen [W] = 0,105 x M x Cadans . Hierin is M (in Nm) het krachtmoment (ook koppel genoemd) van de middenmotor. De Cadans is in pedaalomwentelingen per minuut.
Een soortgelijke formule kun je afleiden voor het vermogen dat een achterwielmotor toevoegt.
Vermogen [W] = 0,105 x (tanden vóór)/(tanden achter) x Ma x Cadans. Hierin is Ma (in Nm) het krachtmoment van de achterwielmotor.
Vergelijk je de twee motoren bij dezelfde cadans, dan gaat het dus om de verhouding tussen het aantal tanden op het voorste kettingblad ten opzichte van de tanden op het kransje achter. Laten we eens een niet ongebruikelijke verhouding nemen : vóór 48 tanden ; achter 18 tanden. Dan vermenigvuldig je het koppel van de achtermotor met 8/3. Een achtermotor van 40 Nm kan dan net zoveel toegevoegd vermogen leveren als een middenmotor van 100 Nm.
Waarom is het woord krachtomzetting veel beter dan het woord krachtverlies? Het krachtmoment van een motor wordt uitgedrukt in Nm. Dat is de vermenigvuldiging van een kracht [in Newton, afgekort N ; hoofdletter!] en een arm [in meter, afgekort m].
Archimedes heeft al uitgevonden dat bij een hefboom kracht x arm constant is. Een beroemd citaat van hem is
geef me een plaats om op te staan en ik breng de aarde in beweging . Met een heel lange hefboom (arm) kun je met een relatief kleine kracht een heel zwaar voorwerp optillen als de arm aan de andere kant van het afzetpunt heel kort is.

- 250px-Archimedes_lever_(Small).jpg (23.04 KiB) 88 keer bekeken
Wat voor een hefboom geldt, geldt ook voor een kettingoverbrenging : de kracht die aan de pedaalkant wordt uitgeoefend, wordt via de verhouding van het aantal tanden vóór/achter overgebracht naar het achterwiel.