7 gebroken spaken; is dat normaal?

[SjirkM]

Ik heb net een trip naar de Noordkaap gemaakt met volle bepakking. Er zijn in totaal zeven spaken in mijn achterwiel gesneuveld. Ik weet dat niet zo hoort maar ik wil naar mijn fietsenmaker met voldoende argumenten. En daar ben ik nu naar opzoek.

velg: Exal sp 19 26" (36 gaats)
spaken: Sapim (geen DT, maar deze waren volgens fietenmaker even sterk)
naaf: Deore

berijder: 100 kg en 1.98m

De gebroken spaken zaten allemaal aan de linkerkant en waren volgens mij ook allemaal in dezelfde richting, maar dat heb ik niet goed bijgehouden.

Aangezien ik maar vier reserve spaken bij me had, zijn de spaken voldoende aanleiding geweest om de lokale fietsenbussiness te bestuderen. Pas na de aankoop van 10 reserve spaken, hield het breken van spaken op.

Ik heb zelf de indruk dat de gebruikte spaken niet sterk genoeg waren. Ook kan het zijn dat de fietsenmaker de spaken niet goed nagetrokken heeft. Ik heb de wielen hiervoor speciaal ingereden met bepakking (Paaastrektocht) en weer bij hem ingeleverd. Gaarne jullie mening.

Sjirk

[dik5]

Sjirk, Je geeft niet aan hoeveel bagage je bij je had, en op wat voor ondergrond je gefiets hebt, onverhard of glad asfalt.
Tesamen met jouw gewicht maakt dit natuurlijk nogal wat uit.
Maar omdat alles aan 1 kant geknapt is, is het mogelijk dat de "balans" wat uit je wiel is hierdoor krijg je een soort kettingreactie van gebroken spaken

[Marco Meijerink]

Hoi Sjirk,

7 spaken is wel heel erg veel. Hoeveel km heb je met dit wiel gereden?
Weet je zeker dat de gebroken spaken aan de linkerzijde van het wiel zitten. "Normaal" bereken spaken aan de kant van het freewheel.
Vrôger waren gesproken spaken heel normaal maar de afgelopen jaren heb ik geen spaakbreuk meer gehad. Mijn gewicht is wel een stuk minder (en dat scheelt voor het wiel erg veel) maar de ondergrond waarop ik fiets en de wijze waarop ik fiets zijn niet echt bevordelijk voor het materiaal. Het huidige materiaal kan in principe heel wat hebben.

Dat je spaakbreuk hebt op één plek is op zich niet zo gek. Eenmaal een spaakbreuk levert op die plek een verzwakt wiel op. Zeker als je daar nog even mee hebt doorgereden.

Groet,
Marco

[Sandra de G.]

Vorig jaar had ik ook de pech van de nodige spaakbreuken tijdens mijn vakantie. Voor de eerste twee kun je nog 'verklaringen' zoeken (en vinden), maar daarna weet je dat je je wiel dus even niet meer kunt vertrouwen. Buitengewoon vervelend.
Daardoor kwam ik er achter dat ik een 36-spaaks achterwiel had ipv de 40-spaaks die in deze fiets hoort te zitten (tja, ik had ze nooit geteld). Dus na de vakantie heb ik een splinternieuw achterwiel gekregen van de fietsenmaker. Daarna geen problemen meer gehad.

Sandra

[SjirkM]

Sjirk, Je geeft niet aan hoeveel bagage je bij je had, en op wat voor ondergrond je gefiets hebt, onverhard of glad asfalt.
Tesamen met jouw gewicht maakt dit natuurlijk nogal wat uit.
Maar omdat alles aan 1 kant geknapt is, is het mogelijk dat de "balans" wat uit je wiel is hierdoor krijg je een soort kettingreactie van gebroken spaken

bedankt voor de reacties tot nu toe. Even nog wat zaken duidelijker maken.

Ik fietste met volle bepakking, dus dat is tent, brander en de hele reutemeteut. Ik schat het rond de 25 kilo. Wel verdeelt over voor- en achtertassen. De wegen waren asfalt, met natuurlijk af en toe een hobbel en dergelijke.

Zodra ik merk dat een spaak gebroken is, vervanging 'm binnen 1 kilometer (eerstvolgende veilige plek).

Als de "balans" uit mijn wiel was: hoe komt dat dan? Dat gebeurt toch niet omdat het 's nachts licht bleef?

Sjirk

[Eric Schuijt]

Hoi Sjrik,

de enige reden die ik kan bedenken is dat de spaakspanning te laag stond bij het begin en dat hij misschien niet goed nagespannen is...
Mijn complimenten voor het snel vervangen van de spaak, daarmee bespaar je je veel toekomstig leed. Maar eeeuh.., waarom niet binnen de 10 meter?
En een Exal SP19 velg (of een Sputnik 19 van Rigida, wat feitelijk dezelfde velg is). Ach doe er dan meteen vier spaken meer bij (dus 40 i.p.v. 36). Maar normaliter zou jouw wiel het gehouden moeten hebben als die een redelijke velg heeft.

[Wim]

Dit is niet normaal voor een goed gebouwd modern wiel. Juist ook het feit dat ze aan de linkerkant gebroken zijn (waar ze normaliter zelden breken omdat de spanning aan de rechterkant staat) geeft aan dat er bij de bouw van het wiel iets niet goed gegaan is. Je moet er dus mee terug. Ik heb op onze tandem met 36 spaken ook nog nooit spaakbreuk gehad.
Wim

[Marco Meijerink]

Hoi Willem,
Helemaal mee eens. Ook met een 36 spaaks wiel kan je tegenwoordig een heel goed wiel bouwen waarmee je rond de wereld kunt fietsen.
De tijd dat je 48 spaken nodig had is voor gewone fietsen gelukkig voorbij. Een 40 gaats wiel biedt wel ietsjes meer stevigheid maar daarmee mis je gelijk ook de flexibiliteit om de velg in het buitenland te vervangen (na bijvoorbeeld ongelukkig vervoer in een vliegtuig). Ik heb met 48 gaats wielen gefietst en met 40 gaats wielen maar ben erg blij dat met de huidige technieken reguliere onderdelen gebruikt kunnen worden waarmee je toch de wereld rond kunt trekken.
Succes Sjirk....

[Peter_K]

Hoi Sjirk,

Zeven gebroken spaken is gewoon belachelijk, dit moet veroorzaakt zijn door een verkeerd (te slap) gespaakt wiel of door fabrikage fouten (bijvoorbeeld een naaf met snijdende gaten, braken ze af bij de kop?)

Bij een wiel met 36 spaken zijn de spaken het zwakke punt niet, en meer spaken geven weinig extra sterkte. Kijk bijvoorbeeld eens naar moderne race wielen, die hebben tegenwoordig al wel zestien spaken. Al zijn die natuurlijk niet geschikt voor zware fietsers met bepakking.

Gewoon teruggaan naar de fietsenmaker dus.

Peter

[Haike]

Wij hanteren in de werkplaats als uitgangspunt dat als er 5 á 6 spaken gebroken zijn je beter het wiel helemaal opnieuw kan spaken. Nou heb je onderweg geen richtblok bij je en 36 spaken...... Ik neem aan dat de spaken zijn gebroken achter de kop? (een spaak die middenin breekt komt nauwelijks voor) Dat kan betekenen dat er scherpe randen aan de gaten van de flens hebben gezeten. Of de spaak heeft te slap gestaan. Argument om naar de fietsenmaker te gaan? Als fietser hang je aan je spaken, dus de spaak die op dat moment bovenin het wiel staat, wordt het zwaarst belast. Je wiel draait en de spaak draait naar onderen en wordt weer minder belast en ontspant. Als hij te slap staat aangedraait in de nippel heeft hij als het ware lengte over en kan iets heen en weer bewegen. De enige plek waar hij dat kan doen is bij de kop in het flensgat. Daar treed dan ook een schurend effect op, de spaak wordt dan ook vlak achter de kop kapot geschuurd. Als een spaak zo strak wordt aangedraaid dat ze deze speelruimte niet meer heeft, voorkom je dat kapot schuren en kan ze in ieder geval daardoor niet meer knappen. Op een strak gespaakt wiel moet je Lier kunnen spelen.

Groet, Haike

[Leon]

.. Als fietser hang je aan je spaken, dus de spaak die op dat moment bovenin het wiel staat, wordt het zwaarst belast. Je wiel draait en de spaak draait naar onderen en wordt weer minder belast en ontspant.

Dit is logisch maar helaas niet waar.
In het boek Bicycling Science, MIT Press, 1982, staat op pagina 137 uitgelegd dat er (meerdere) lui zijn geweest die de spaakspanning van een ronddraaiend belast wiel hebben gemeten. Het blijkt dat de spaken gewoon op spaning blijven, behalve een klein aantal spaken, onderin in de buurt van de indrukking van de band, die in spanning afnemen. Deze waarneming wordt in het boek ook beargumenteerd uitgelegd.
De praktische gevolgtrekking van Haikes verhaal klopt dan wel, maar de theorie is min of meer omgekeerd. Het steeds weer tot op vrijwel nul ontlasten van een matig gespannen spaak leidt tot metaalmoeheid en breuk. Van daadwerkelijk schuren moeft niet eens sprake te zijn.
Groetjes,
Leon

[SjirkM]

Dank jullie wel voor de reacties!

Mijn fietsenmaker kan hier zeker verder mee. Ik heb de indruk dat hij in racefietsen en MTB's goed is, maar dat hij te weinig ervaring heeft in het bouwen van vakantiefietsen. Ikzelf begin door dit forum en eigen reizen wel steeds meer ervaring te krijgen en samen komen we er denk ik wel uit.

Ik laat het wiel in ieder geval herspaken, want het is nu een ratjetoe aan verschillende spaken. Bovendien weet ik niet of er nog andere spaken op het punt van breken staan. Ik ga nu voor DT Alpine 3 butted spaken en ProLock nippels.

Sjirk

[Haike]

.. Als fietser hang je aan je spaken, dus de spaak die op dat moment bovenin het wiel staat, wordt het zwaarst belast. Je wiel draait en de spaak draait naar onderen en wordt weer minder belast en ontspant.

Dit is logisch maar helaas niet waar.
In het boek Bicycling Science, MIT Press, 1982, staat op pagina 137 uitgelegd dat er (meerdere) lui zijn geweest die de spaakspanning van een ronddraaiend belast wiel hebben gemeten. Het blijkt dat de spaken gewoon op spaning blijven, behalve een klein aantal spaken, onderin in de buurt van de indrukking van de band, die in spanning afnemen. Deze waarneming wordt in het boek ook beargumenteerd uitgelegd.
De praktische gevolgtrekking van Haikes verhaal klopt dan wel, maar de theorie is min of meer omgekeerd. Het steeds weer tot op vrijwel nul ontlasten van een matig gespannen spaak leidt tot metaalmoeheid en breuk. Van daadwerkelijk schuren moeft niet eens sprake te zijn.
Groetjes,
Leon

Ik kan niet uit dit verhaal opmaken wat voor een soort spaak ze hebben gemeten; een goed aangedraaide, of een die niet genoeg op spanning staat ik neem aan dat die laatste bij meting toch nog wel anders reageert. en iedereen kan zich voorstellen dat een spaak waar je aan trekt weinig mee gebeurt dan een waar je van twee kanten tegenaan gaat duwen; die knakt. Dus je hangt als fietser aan je spaken, tussen velg en naaf wordt een trekkende kracht uit geoefent bij een spaak die op dat moment van naaf naar bagedrager wijst.

Groet, Haike

[Leon]

Dus je hangt als fietser aan je spaken, tussen velg en naaf wordt een trekkende kracht uit geoefent bij een spaak die op dat moment van naaf naar bagedrager wijst.

Uiteraard zullen de metingen betrekking hebben op een correct gespaakt wiel.
Leon

[SjirkM]

Na een ongeluk waarbij je met een wiel ergens bovenop ben gereden kun je dit in de praktijk toegepast zien: je ziet bijna altijd dat de "onderkant" een deuk heeft opgelopen, maar niet dat aan de bovenkant de spaken uit de velg zijn gerukt.
Ik zal eens kijken of ik de pagina kan scannen.
Leon

Jammer dat ik mijn vorige velg van mijn race-fiets weggegooid heb. Je kon bij deze goed zien dat de spaak uit de velg gescheurd was. Dit is hoogstwaarschijnlijk gebeurd toen ik vergat mee te veren op een drempel in een afdaling.

Theoretisch kan ik het ook niet helemaal volgen. De belasting wordt toch ergens omgezet in een kracht en aangezien spaken geen druk kunnen opnemen, kan het niet anders dat de deze kracht een trekkracht is. Deze moet in de bovenste spaken hoger zijn dan in de onderste. Anders ga je vliegen!

Wat ik wel kan begrijpen is dat de spanning in een spaak zo hoog hoort te zijn dat de verschillen in spanning door de belasting relatief klein zijn. Als ik probeer te analyseren is het gebrek aan deze voorspanning het euvel bij mijn wiel tijdens mijn vakantie.

Sjirk

[Haike]

[/quote]Uiteraard zullen de metingen betrekking hebben op een correct gespaakt wiel.
Leon[/quote]

Dan kan ik me ook goed voorstellen dat je niks meet als de spaak beneden aankomt, zo'n spaak staat dermate op de goede wijze strak dat er geen of nauwelijks een verschil te meten valt. Maar ik denk dat je wel degelijk een verschil kan meten bij een niet genoeg strak staande spaak, En die gaat volgens mij wel op een gegeven moment achter de kop stuk, daardoor.

Groet, Haike

[Haike]

Jammer dat ik mijn vorige velg van mijn race-fiets weggegooid heb. Je kon bij deze goed zien dat de spaak uit de velg gescheurd was. Dit is hoogstwaarschijnlijk gebeurd toen ik vergat mee te veren op een drempel in een afdaling.

Sjirk

Maar kan het niet zo zijn geweest dat jou velg een zodanige opdoffer kreeg dat die eerst scheurde en de spaak gewoon "vrij" kwam?

Je kunt natuurlijk ook een spaak zo hard aan draaien dat hij de boel kapot trekt, hetzij het gat in de naaf waar hij inzit, heb ik wel eens gezien, of bij de velg. Ik heb een keer gehad dat de bussen waar de spaaknippel in zit uit de velg kwamen zetten en als kraal aan een touwtje om de spaak zaten.. dan is het ook einde velg.

Groet, Haike

[Leon]

Theoretisch kan ik het ook niet helemaal volgen. De belasting wordt toch ergens omgezet in een kracht en aangezien spaken geen druk kunnen opnemen, kan het niet anders dat de deze kracht een trekkracht is.

Het ontbreken van een trekkkracht is als je de spanningen sommeert een drukkracht. Je kunt het vergelijken met datgeen wat omschreven wordt als "zuigkracht", wat fysisch gezien niet juist is. Zo is bij de stofzuiger de drijvende kracht op de plek van de zuigmond niet de motor van de stofzuiger, maar de druk van de omringende lucht. De stofzuigermotor dient slechts om de lucht in de slang te verwijderen
Groet,
Leon

[SjirkM]

Het ontbreken van een trekkkracht is als je de spanningen sommeert een drukkracht.

Ja, dat snap ik goed, maar dat principe werkt alleen als je een voorspanning heb. Het verhaal van een gespaakt wiel is dus dat de alle spaken ongeveer op dezelfde spanning blijven behalve de onderste spaken waar de trekkracht minder is. Een spaak die al geen trekkracht heeft kan niet minder trekkracht (=drukkracht) opnemen. Dit is dus waarschijnlijk het verhaal van vakantiewiel, want dan moet de bovenste spakken wel meer trekkracht opnemen. Als techneut begin ik me nu af te vragen of de vorm van het paraplugespaakt wiel dan tijdens het rijden ook veranderd. De rechterzijde gaat dan immers anders met de krachten om dan de linkerzijde. Maar ach, het goed laten spaken is waarschijnlijk effectiever dan lang filosoferen hoe het allemaal kan falen.

Wat er met mijn wiel van mijn racefiets is gebeurd, weet ik niet exact. Het kan natuurlijk ook gewoon een harde klap op de velg zijn geweest en dat hij dan scheurde op een zwakke plek. Het gat van een spaak is natuurijk een zwakke plek.

Nog steeds bedankt voor de reacties. Ik blijf leren en ik hoop dat dit zijn weerslag heeft op de kwaliteit van mijn eigen materiaal.

Sjirk

[Haike]

Nou sjirk

Mischien als je toe bent aan nieuwe velgen; ik rij nu met Mavic A719 28" achter 40 gaats (aleen in zwart verkrijgbaar) met sapim spaken, voor met DT swiss, heb daar nu een kleine 2000 km mee gereden ook over slechte wegen, en krijg de indruk dat het sterke velgen zijn. Kosten dan ook wat, maar dan heb je ook wat.

Groet, Haike