Additionally, paste this code immediately after the opening tag: Vulkaanuitbarsting leidde tot uitvinding fiets - Forum Wereldfietser

Vulkaanuitbarsting leidde tot uitvinding fiets

In dit artikel wordt uitgelegd hoe een grote natuurramp uiteindelijk leidde tot de bouw van de allereerste fiets. In 1815 vloog een deel van de vulkaan Tambora de lucht in. Deze zwaarste vulkaanuitbarsting in tienduizend jaar leidde tot een kortstondige klimaatverandering, waardoor wereldwijd oogsten mislukten. Ook het Duitse Mannheim en omgeving werden in 1815-1816 hard getroffen. Door het gebrek aan paarden kwam de handel stil te liggen en was sprake van hongersnood. Dit probleem zette Karl Friedrich Freiherr Drais von Sauerbronn ertoe aan met een oplossing te komen: ‘het houten paard’, ofwel: de fiets. Het is donderdag 12 juni 1817 als hij het eerste fietstochtje uit de geschiedenis maakt, op een houten loopfiets met een soort stuurlat: “De baron trekt zich niets aan van de mensen die hem aangapen en zet zich af door met een voet achterwaarts tegen de grond te duwen. Dan beweegt hij die voet naar voren. De andere voet duwt machine en rijder naar voren. Voorbijgangers kijken vol ongeloof naar het spektakel dat dan volgt. Ook al heeft hij soms geen van beide voeten aan de grond, de baron valt niet om, hij rijdt op slechts twee smalle wielen de weg op! Hoe doet hij dat? Natuurlijk heeft Von Drais geen tijd om uit te leggen dat het balanceren een logisch gevolg is van een natuurkundige wet die zijn landgenot Johann von Bohnenberger toevallig net datzelfde jaar voor de eerste keer wetenschappelijk beschrijft, het gyroscoopeffect.”
Interessant! Dat was nog eens een klimaatsverandering.

Als ons dat nog eens overkomt zullen we wensen dat we wat meer CO2 hadden gehad, want met zo'n afkoeling gepaard met de huidige wereldbevolking zal dat tot een enorme ramp gaan leiden.

Nou ja, fijn dat we er de fiets aan over hebben gehouden. Wie weet wat voor fijns een volgende ramp allemaal zal brengen.
Een uitbarsting van die omvang zou waarschijnlijk wereldwijd het vliegverkeer voor enkele jaren platleggen (kijk maar hoe een kleine eruptie op IJsland het luchtverkeer in Europa al kon verstoren). Dus gouden jaren voor scheepswerven en bouwers van nachttreinen!
Het boek Fahrräder (uitgave Wikipress) voegt nog een interessant zinnetje toe:

Anlass für die Zweirad-Erfindung war der "Schneesommer" infolge des Tambora-Ausbruch, der 1816/1817 zu Hungersnot und Pferdesterben führte, wonach ein Pferdeersatz extrem sinnvoll erschien. Nach der guten Ernte 1817 wurde das Draisinenreiten auf den Gehwegen verboten. Auf den zerfurchten Fahrbahnen konnte nicht balanciert werden.

Ook toen werd fietsen gezien als een gevaarlijke bezigheid.
Gezien het recht blijven van een fiets/met een fiets niets te maken heeft met het gyroscopisch effect (blijkt uit testen met fietsen waarvoor dit effect gecompenseerd is), stel ik natuurlijk vragen bij de geloofwaardigheid van de rest van het artikel.

Renaat
Revanho schreef:Gezien het recht blijven van een fiets/met een fiets niets te maken heeft met het gyroscopisch effect...
Renaat
Je bent veel te stellig. Het gyroscoopeffect is niet de enige reden voor stabiliteit, maar wel één van de redenen. Er is geen enkele reden, maar een complex van redenen.
Lees http://www.phys.lsu.edu/faculty/gonzale ... p51_56.pdf en wat er op Wikipedia staat onder 'self stability' in http://en.wikipedia.org/wiki/Bicycle_an ... e_dynamics
Het artikel is door een historicus geschreven en historici hebben meestal niet veel kaas gegeten van fysica...
Ook hier wordt het gyroscopisch effect bij fietsen gering geacht en worden andere verklaringen gegeven, met links naar verschillende artikelen.
Toch is het een mooi verhaal.
Het mooie is dat Karl Friedrich Freiherr Drais von Sauerbronn ondanks zijn onkunde iets heel moois bedacht, al moesten daarna nog vooral de trappers, de ketting, het stalen buizenframe en de luchtbanden komen, in die volgorde, voordat de fiets decennialang ongekend populair werd.
Ave Gone schreef:Het mooie is dat Karl Friedrich Freiherr Drais von Sauerbronn ondanks zijn onkunde ...
Ik zou Drais zeker niet van onkunde beschuldigen. Al vóór 1817, in 1813, had hij een 4-wielige wagen aangedreven door een trapmolen bedacht, die zeker zo ingenieus was als de loopfiets. "Die Konstruktion solcher pferdeloser Fahrzeuge schien wegen der seit 1812 steigenden Haferpreise geboten." (uit http://de.wikipedia.org/wiki/Karl_Drais).
Geen onnozele jonkheer, dus.
Revanho schreef:Gezien het recht blijven van een fiets/met een fiets niets te maken heeft met het gyroscopisch effect (blijkt uit testen met fietsen waarvoor dit effect gecompenseerd is), stel ik natuurlijk vragen bij de geloofwaardigheid van de rest van het artikel.
Wat de rest van het artikel betreft: een bekende fietsenbouwer heeft me zojuist de naam Hans Erhard Lessing ingefluisterd. Dit is een fysicus die zich helemaal op techniekgeschiedenis heeft toegelegd en het verband tussen de uitbarsting van de Tabora en de tweewieler van Drais heeft gelegd.
Het 'gyroscoopeffect' is waarschijnlijk door Philip Dröge, auteur van 'De schaduw van Tambora' (en niet 'De wereld van Tambora', zoals in het artikel naast de foto van de cover van het boek staat) erbij gehaald omdat dat toevallig ook in 1817 werd beschreven.
Lessing lijkt me niet de persoon om een broodje-aap-verhaal te lanceren. Hij heeft ook de tekening van een fiets die door Leonardo da Vinci zou zijn gemaakt, als vervalsing ontmaskerd.
math schreef:
Revanho schreef:Gezien het recht blijven van een fiets/met een fiets niets te maken heeft met het gyroscopisch effect...
Renaat
Je bent veel te stellig. Het gyroscoopeffect is niet de enige reden voor stabiliteit, maar wel één van de redenen.
Veel te stellig? Ik wil mezelf nog verbeteren tot 'het gyroscopisch effect speelt een verwaarloosbare rol bij het recht blijven van een fiets'. Maar ik heb geen reden om aan die uitspraak te twijfelen. Meer zelf, de bronnen waar jij naar verwijst bevestigen dit.

Renaat
keesswart schreef: Het 'gyroscoopeffect' is waarschijnlijk door Philip Dröge, auteur van 'De schaduw van Tambora' (en niet 'De wereld van Tambora', zoals in het artikel naast de foto van de cover van het boek staat) erbij gehaald omdat dat toevallig ook in 1817 werd beschreven.
Dat klopt, maar het hele stukje over de baron met zijn fiets wordt dan ook niet voor niets als een anekdotisch verhaal bestempeld. Een leuk verhaal, maar sta me toe om vragen te stellen bij de geschiedkundige juistheid.

Renaat
Altijd interessant om na te gaan hoe iets aan het rollen komt. Vaak zijn taalgrenzen een reden om een bron te verzwijgen. Volgens de Duitse Wikipedia zou Lessing zijn inzicht gepubliceerd hebben in:
What led to the Invention of the Early Bicycle? In: Cycle History 11(2001) S. 28-36; deutsch in Mannheimer Geschichtsblätter NF3 (1996) S.275-360 Jaartallen in om de gaten te houden zijn dus 1996 en 2001.

David Herlihy in zijn boek Bicycle - The History, verschenen bij de prestigieuze Yale University Press in 2004, noemt de samenhang van de Tamara-uitbarsting, de Drais loopfiets en eerdere menselijk aangedreven vierwielers van Drais (anders dan duwen of trekken) en verwijst daarbij naar Lessing (2003).
Fahrräder van Wikipress is uit 2006 en verwijst naar 'Automobilität - Karl Drais und die unglaubliche Anfänge' van Lessing (2003). Het zou dus kunnen kloppen dat Lessing de bron van dit inzicht is.
Allemaal leuk en aardig die theorieën (gyroscoopeffect e.d.), maar het zijn niet de theorieën die tot de fiets geleid hebben: veel te complex. Nee, het mooie aan de fiets is dat het echt een praktische uitvinding is geweest, en dat de gehele ontwikkeling een kwestie van trial and error is geweest.

Mochten er mensen zijn die toch de theorie interessant vinden, dan kunnen die hier hun tanden op stuk bijten.

Het is allemaal vrij complex, en het is nog niet eens zo lang geleden dat uit de theorie een afwijkende bruikbare fietsgeometrie berekend is.

Voor de gebruikelijke fiets is die theorie echter niet echt nodig: de effecten van alle afmetingen zijn al bekend.
Het mooie aan de fiets is dat tegelijkertijd het fietsen is uitgevonden. Is dat niet fantastisch?
Revanho schreef: Ik wil mezelf nog verbeteren tot 'het gyroscopisch effect speelt een verwaarloosbare rol bij het recht blijven van een fiets'. Maar ik heb geen reden om aan die uitspraak te twijfelen. Meer zelf, de bronnen waar jij naar verwijst bevestigen dit.
Renaat
Lees die bronnen dan nog eens rustig voor een tweede keer. David Jones zegt diverse keren dat hij op een fiets zonder gyroscoop-effect wel rechtop kan blijven, maar dat het wél moeite kost.
Uit het Wikipedia artikel : Between the two unstable regimes mentioned in the previous section, and influenced by all the factors described above that contribute to balance (trail, mass distribution, gyroscopic effects, etc.), there may be a range of forward speeds for a given bike design at which these effects steer an uncontrolled bike upright.[2] It has been proven that neither gyroscopic effects nor positive trail are sufficient by themselves or necessary for self-stability, although they certainly can enhance hands-free control.[1]
Voor wat betreft de discussie over de stabiliteit, ook leuk:
http://bicycle.tudelft.nl/schwab/Bicycle/
Bedankt voor de link naar de TU-D. Ik vermoed dat Delft stevig meegeschreven heeft aan wat op de Engelse Wikipedia staat.

Het onderzoek naar de verticale stijfheid en demping van fietsbanden uit Jan-2015 is nieuw voor mij. Het lijkt sterk op wat er in 1993 aan de Universiteit van Oldenburg is gedaan (nergens vermeld ; kennelijk onbekend).
Jammer dat ze niet ook de Grandbois en Pasela banden hebben gemeten.

(sorry :-)