Zelf wielen spaken / richtstandaard

[Mattt]

Hallo,

Ik wil me wagen aan het zelf spaken van wielen, ik heb daartoe een poging gedaan om (met mijn beperkte kluservaring en beperkte gereedschaparsenaal) een standaard na te bouwen uit een spaakboekje dat ik online heb aangeschaft en zie hier het resultaat:

- SpaakMeister 9000 Pro, limited edition.


Ik vraag me allereerst af wat de ervaren spakers van dit zelfbouwgeval vinden (nog tips/aanpassingen?) en verder vraag ik me nu af of het aan te raden is om verder nog gereedschap aan te schaffen voor het spaken van wielen? Ik wil het een beetje low budget houden; is het per sé nodig om een spaakspanningskrachtmetergeval te hebben of volstaat plukken aan de spaken ook??

[Leon]

Leuke huisvlijt! Al vind ik richtstandaarden altijd verdacht veel op een omgekeerde fiets lijken. Als je nog een remblokje op dat alu plaatje monteert krijg je geen krassen. Zonder spaakspanningskrachtmetergeval kan het natuurlijk wel, maar je moet dan wel enig idee hebben van wat de beoogde spaakspanning. De fietsenmaker op de hoek is daarvoor geen goede referentie. Het idee "ik kan de spaken nog een halve cm inknijpen" of "hij klinkt poinnnggg" ook niet heus, tenzij je veel ervaring hebt of ( ) en wiel bij de hand hebt dat wel echt goed gespannen is.
Leon

[Mattt]

Zat zelf te denken om te vergelijken met een (goed gespaakt) wiel; maar de meeste wielen zijn al enige tijd in gebruik dus hoe weet ik of de wielen die ik heb wel goed gespaakt zijn .
in eerste instantie wil ik proberen om de wielen van mijn racefiets (waarvan het voorwiel op de foto staat) te corrigeren totdat die recht is (en blijft).

[Leon]

in eerste instantie wil ik proberen om de wielen van mijn racefiets (waarvan het voorwiel op de foto staat) te corrigeren totdat die recht is (en blijft).

Voorwielen hebben niet zoveel te verduren, dus dat zal wel loslopen, eh, juist niet, eh... Het gaat vast goed!
Leon

[Sjors]

Zat zelf te denken om te vergelijken met een (goed gespaakt) wiel; maar de meeste wielen zijn al enige tijd in gebruik dus hoe weet ik of de wielen die ik heb wel goed gespaakt zijn .

Laatst ook voor het eerst een wielset gespaakt. Voor de juiste spanning heb ik vergeleken met wielen waarvan ik zeker weet dat die heel goed zijn. Dat is natuurlijk geen garantie. Ik heb er goed de tijd voor genomen, had geen wielenrichter, maar gebruikte gewoon het frame in een montagestandaard en heb wel een goeie spaaksleutel (Spooky).

De schroefdraad van de nippels had ik voorzien van lijnolie (tip Marten en Richard Musson): dan torderen de spaken vermoedelijk minder tijdens het spannen en eenmaal gedroogd zijn de nippels geborgd.

Geduld hebben is denk ik toch wel de belangrijkste tip!

Ben nu een paar honderd kilometer verder, en de wielen zijn nog helemaal recht en strak. Ik fiets nu met lichte trots in de rondte

Succes!

Sjors

[Martin E. van Doornik]

Ik heb al heel wat fietswielen zelf gespaakt. Daar ben je wel een paar uur zoet mee. Hiervoor gebruik ik een ouwe voorvork (te bevragen bij de fietsenzaak, er ligt achter wel een hoopje afgedankte onderdelen). Ter hoogte van de velg een gat geboord voor een stelbout. Denk vooral eraan dat de spaken bij een achterwiel a-symmetrisch gespaakt moeten worden (rechts wat platter dan links)!
Op fietsvakanties neem ik altijd een stel reservespaken mee. Effe bij een autogarage vragen (bankschroef voor de cassetteafnemer) en het is zo gepiept. Dit gebeurde o.a. in het Italiaanse Siena, met de garage mooi schuin tegenover de jeugdherberg! Met gewone zeep krijg je je handen niet makkelijk schoon....

[arnob]

Met gewone zeep krijg je je handen niet makkelijk schoon....

Wel als je er wat koffiedik bijmengt (zo krijg je zelfs drukinkt van je handen)

[Merlijny2k]

Leuk ding! Ik heb laatst ook mijn eerste wiel gebouwd (naar recept op M-gineering website). Gewoon gericht in de fiets maar dan merk je ook wel de beperkingen daarvan. Ten aanzien van de spaakspanning vraag ik me af of daar uberhaupt consensus over is. Ik heb hier toevallig een heel mooi en duidelijk veel gebruikt (zijkanten flink ingesleten door remblokjes) Mavic 32sp. wiel liggen en dat is nog perfect recht en rond. De spaken staan echt loeistrak. Daarentegen heb ik ook hele dure fietsen gezien waarbij de spaakspanning een stuk gematigder was aangebracht.

Mijn ervaring met de fietsenmaker op de hoek is dat je gewoon niet moet vergeten om na de eerste een a 2 maanden gebruik alles nog even na te trekken want de spaken gaan vanzelf losser zitten. Bij mijn zelfbouw ben ik dus een tikje strakker gaan zitten als hij.

Bij die oude voorvork als standaard vraag ik me af hoe je genoeg breedte krijgt om een achterwiel bedoeld voor een cassette te spaken. Die sleuven onderin lijken me heel handig en verre van overbodig!.

Merlijn.

[Martin E. van Doornik]

Met gewone zeep krijg je je handen niet makkelijk schoon....

Wel als je er wat koffiedik bijmengt (zo krijg je zelfs drukinkt van je handen)

Ja, thuis kan het wel makkelijker dan tijdens fietsreizen. Ik neem vaak keukenpapier met wasbenzine en daarna met een wasmiddel je handen schoonwassen. Ik drink 's morgens altijd koffie van het Zweedse merk Löfbergs Lila (44 pakken in voorraad thuis, echt superlekker!) en 's avonds drink ik altijd thee. Dus overdag de inmiddels weggegooide koffiedik uit de vuilnisbak pakken om de vuile handen te wassen, en op een camping of jeugdherberg kan je dit wel vergeten....

[Mattt]

Bedankt voor de reacties/opmerkingen. De spanning van de spaken blijft lastig vind ik, voorlopig ga ik eerst maar eens wat wielen recht proberen te maken; hopelijk krijg ik zo een beetje een idee van een normale spanning..

Ik heb even een video gemaakt van de eerste aanpassingen op het voorwiel; ik ben begonnen om het wiel zijdelings recht te maken:



(referentie: 19-622 naaf, het referentiekarton is 1.5cm hoog)

Nu zie ik vaak terugkomen dat men na een dergelijke actie (met tuinhandschoenen) de spaken samenknijpt en weer los laat; daarnaast zie ik dat men soms het wiel plat op de grond zet en de velg (hard?) naar de grond duwt. Is dat handig om nu te doen en te kijken hoe de velg daarna staat? nog verder tips?!

[Merlijny2k]

Spaken hard bij elkaar knijpen is om de nippelzetting (in de loop van de tijd trekt de nippel nog iets verder de velg in als tijdens het spannen) een beetje voor te zijn.
(volgens M-gineering site). Klinkt voor mij heel logisch en aannemelijk. Alleen toen ik mijn wiel gebouwd heb, heb ik ook in alle spaken zitten knijpen en ik kreeg niet het idee dat er veel gebeurde. Of het al dan niet veel uitmaakt durf ik dus niet te zeggen maar het kan in elk geval geen kwaad het te doen. Van boven af duwen op de velg is een andere manier om hetzelfde te bereiken, namelijk de spaken nog wat extra op trek belasten zodat de zettingen versneld optreden.

Mijn advies: Ga vooral een rondje duwen op je velg en trekken aan je spaken, en kijk dan of je wiel nog steeds recht is, en je spaakspanning nog op het gewenste niveau. Als je wat moet bijstellen daarna dan is je inspanning de moeite waard geweest. Het wiel zou je lichaamsgewicht wel moeten kunnen houden als je er van boven op drukt als je dat bedoelt met (hard?) drukken.

Succes, Merlijn

[m-gineering]

Spaken hard bij elkaar knijpen is om de nippelzetting (in de loop van de tijd trekt de nippel nog iets verder de velg in als tijdens het spannen) een beetje voor te zijn.
(volgens M-gineering site). Klinkt voor mij heel logisch en aannemelijk. Alleen toen ik mijn wiel gebouwd heb, heb ik ook in alle spaken zitten knijpen en ik kreeg niet het idee dat er veel gebeurde.

Succes, Merlijn

Harder knijpen. Na knijpen meet ik een lagere spaakspanning en vind ik altijd wel een paar spaken die nog losser zijn komen te zitten

[Mattt]

Heb je nog tips m.b.t. het vinden van de juiste spaakspanning? of is het toch echt aan te raden een spaakspannignsmeter te gebruiken? (Bij het spaken van een geheel wiel)

Voorlopig 'beperk' ik me tot het aanpassen/bijstellen van reeds gespaakte wielen; ik krijg donderdag of vrijdag een nieuw voorwiel met een naafdynamo; eens even kijken hoe die gespaakt is. Zal proberen om opnames te maken met gefixeerde camera en een voor-na effect te geven.

Ik heb (op aanraden van hetzelfde boekje wat ik gebruik) goedkope, dikke tuinhandschoenen aangeschaft en daarmee kun je de spaken echt goed samenknijpen! Is het dan nog zinvol om het hele wiel bij de velg te pakken en tegen de grond aan te drukken? of is daar weinig van te verwachten?

Bij een oud wiel viel het me trouwens op dat bij het aanpassen er 1 of 2 kleine stukjes ijzer afbrokkelden. Ik heb van te voren kruipolie in elke spaak/nippelopening gedruppeld maar toch zag ik dus wat kleine stukjes ijzer; is dit afgebrokkeld velg/nippel/spaak? kan dit kwaad en hoe kan ik zoiets voorkómen?

Het viel me op bij hetzelfde wiel dat bij het aandraaien van spaken (bij een kwart slag) er een flink harde tik te horen is; is dat normaal?

[m-gineering]

Heb je nog tips m.b.t. het vinden van de juiste spaakspanning? of is het toch echt aan te raden een spaakspannignsmeter te gebruiken? (Bij het spaken van een geheel wiel)

een meter is makkelijk maar het gaat ook zonder: mijn pre-spaakmeterwielen zijn ook goed

Ik heb (op aanraden van hetzelfde boekje wat ik gebruik) goedkope, dikke tuinhandschoenen aangeschaft en daarmee kun je de spaken echt goed samenknijpen! Is het dan nog zinvol om het hele wiel bij de velg te pakken en tegen de grond aan te drukken? of is daar weinig van te verwachten?

knijpen is gecontroleerder en agressiever dan afdrukken

Bij een oud wiel viel het me trouwens op dat bij het aanpassen er 1 of 2 kleine stukjes ijzer afbrokkelden. Ik heb van te voren kruipolie in elke spaak/nippelopening gedruppeld maar toch zag ik dus wat kleine stukjes ijzer; is dit afgebrokkeld velg/nippel/spaak? kan dit kwaad en hoe kan ik zoiets voorkómen?

velg is alu, nippel is messing, spaak is staal. De busjes in de velg kunnen ook van staal zijn.

Het viel me op bij hetzelfde wiel dat bij het aandraaien van spaken (bij een kwart slag) er een flink harde tik te horen is; is dat normaal?

niet gesmeerde schroefdraad wil wel met een knal losspringen of kraken

[m-gineering]

Heb je nog tips m.b.t. het vinden van de juiste spaakspanning? of is het toch echt aan te raden een spaakspannignsmeter te gebruiken? (Bij het spaken van een geheel wiel)

Ik bel uiteraard alleen met koperdraad en kiesschijf en heb het dus niet geprobeerd, maar voor androids etc zijn apps te vinden om FFT analyse op het geluid van een tokkelende spaak los te laten

[Leon]

Heb je nog tips m.b.t. het vinden van de juiste spaakspanning? of is het toch echt aan te raden een spaakspannignsmeter te gebruiken? (Bij het spaken van een geheel wiel)

Ik bel uiteraard alleen met koperdraad en kiesschijf en heb het dus niet geprobeerd, maar voor androids etc zijn apps te vinden om FFT analyse op het geluid van een tokkelende spaak los te laten

Wegens amuzikaliteit heb ik er geen, maar een eenvoudig stemapparaatje zou misschien wel diensten kunnen bewijzen om alle spaken even strak te maken. Die dingen zijn een stuk goedkoper dan spaakspanningsmeters.
Misschien is er een muzikant op het forum om te proberen of een stemapparaat op het geluid van een spaak reageert?
Leon

[pedalman]

Stemapparaatje doet het, ik heb er een met een analoog metertje maar dan digitaal op een LCD display. Geeft simpel en nauwkeurig de toonhoogte aan, ook van je spaken.

Even kijken wat ie aangeeft: lage E?....is niet goed.

Moet meer richting G of B denk ik zo.

[Mattt]

Haha geniaal; dat ga ik proberen Ik gebruikte voor het stemmen van mijn cello altijd computer+telefoon icm een simpel programmatje. Ik heb tegenwoordig een android telefoon en ga eens uittesten of ik met bijv het volgende programma de frequentie van de spaken gelijk krijg:



Zal ook eens kijken wat er met de frequentie gebeurt wanneer ik de spaken goed samenknijp; hopelijk krijg ik vandaag mijn wielenset binnen!

[Merlijny2k]

Geweldig! Dit is in elk geval een van de meest vruchtbare en interessante discussies op het forum aan het worden!

Ik hoop voor je dat het lukt, maar eigenlijk heb ik een mate van twijfel over de effectiviteit van de frequentiemeting. Probleem is dat de spaken niet vrij staan. Als je ze kruis spaakt, en dat zal je ongetwijfeld gedaan hebben want het geeft een sterker wiel, dan meet je eigenlijk steeds de gezamenlijke eigenfrequentie van twee tegen elkaar aan getrokken spaken. Dat maakt het beoordelen wat er aangedraaid moet worden er niet eenvoudiger op.

Merlijn.

[m-gineering]

Geweldig! Dit is in elk geval een van de meest vruchtbare en interessante discussies op het forum aan het worden!

Ik hoop voor je dat het lukt, maar eigenlijk heb ik een mate van twijfel over de effectiviteit van de frequentiemeting. Probleem is dat de spaken niet vrij staan. Als je ze kruis spaakt, en dat zal je ongetwijfeld gedaan hebben want het geeft een sterker wiel, dan meet je eigenlijk steeds de gezamenlijke eigenfrequentie van twee tegen elkaar aan getrokken spaken. Dat maakt het beoordelen wat er aangedraaid moet worden er niet eenvoudiger op.

Merlijn.

Vandaar mijn tip van FFT in de hoop dat je daarmee alle boventonen kunt onderscheiden van de basisfrequentie