Beste fietsers!
Wat leuk om hier de verschillende reacties over fietsprojecten in Afrika te lezen. We werden getipt dat onze naam hier op dit forum werd genoemd, en ik wil graag een steentje bijdragen aan de discussie. Mijn naam is Luuk Eickmans, van Cycling out of poverty.
We zijn een relatief jonge organisatie, en proberen vooral op een innovatieve manier fietsers in Afrika te ondersteunen. Ik ben het helemaal met harry-fietsenaar eens dat de traditionele manier van ontwikkelingshulp veel "kapot" (heeft ge)maakt. Mensen die worden overladen met hulp (en dat is vooral in sommige landen zo) zijn gewend om hun hand op te houden en dat er geld naar hun toekomt. Dit heeft niet zozeer te maken met luiheid of iets dergelijks maar vooral met een manier waarop donoren in de loop van de mensen overspoeld hebben met gratis zaken, waaraan de mensen gewend zijn geraakt en er op sommige plaatsen een hand-ophoud-cultuur is ontstaan. Overigens is inmiddels de ontwikkelingssamenwerkingsector een andere weg ingeslagen en richt het zich vooral op het trainen en capaciteren ipv het doneren. (Het verhaal van het geven van een hengel in plaats van de vis.) Precies zoals harry zegt, er zijn ontzettend veel initiatieven opgezet om mensen in ontwikkelingslanden te ondersteunen. Veelal uit goede wil van bijvoorbeeld mensen uit Europa die op vakantie zijn geweest in Afrika en daar hebben gezien dat de mensen met ontzettend veel kinderen in de klas zitten, waar de verf van de muren bladdert etc. Vanuit alle goedheid worden acties opgezet om de school te verven en weet ik wat allemaal, waarvan de mensen daar vaak niet eens de waarde inzien. Harry slaat de spijker op zijn kop: bij dat soort acties zou iedere donateur of anderszins belangstellende kritisch moeten vragen of er een "need" is bij de mensen. Er wordt vaak gesproken over need en demand in ontwikkelingslanden: als je vraagt wil je dit of dat, zoals een schooltje of waterput, zullen de meeste mensen ja zeggen (zeker in gebieden waar mensen gewend zijn om alles gratis te krijgen). Maar als je dan doorvraagt ze het daadwerkelijk nodig hebben is dat niet altijd het geval. Kritisch zijn is dus op zijn plek. Zeker ook waar het gaat om verantwoordelijkheden. Op veel terreinen ligt de verantwoordelijkheid eigenlijk bij de overheid of andere partijen. Waarom zorgt de overheid niet voor goede schooltjes? Is de oplossing voor het probleem het bouwen van schooltjes door donoren of voor het zorgen dat degene die dit hoort te doen het ook doet? En wat gebeurt er met projecten die gestart worden met donorgeld maar ook onderhouden moeten worden?
Onze ervaring met fietsen is dat alles wat je gratis geeft niet duurzaam is. In de jaren 90 heeft de Duitse overheid iets van wat nu 100.000 euro zou zijn uitgetrokken om gratis fietsen uit te delen aan Oegandezen. Het gevolg was dat de mensen wanneer de fiets een lekke band kreeg hem niet gingen plakken maar de fiets aan de kant zette. Het plakken van een band was immers duurder dan de fiets zelf, dus is de investering niet waard. Onze partner in Oeganda is toen begonnen met het verstrekken van fietsen op microkrediet. De mensen betalen er dus wel gewoon voor, maar op afbetaling omdat ze niet in 1 klap het geld kunnen ophoesten. Toen wij hiermee in aanmerking kwamen vonden we dit zo inspirerend, dat we uitbreiding van dit project zijn gaan ondersteunen. In 2007 hebben we van NCDO en Wilde Ganzen de Doener Award gewonnen, en in het juryrapport schreef de directeur van Triodos Foundation dat hij vooral de duurzaamheid van de projecten zo goed vond (wij verschaffen alleen het startkapitaal voor de lokale organisaties die de projecten uitvoeren, daarna kunnen er van de afbetalingen steeds weer nieuwe fietsen worden verstrekt aan anderen), en het feit dat de (vnl) vrouwen in onze projecten sterke vrouwen zijn met een visie op hoe zij hun situatie kunnen verbeteren en een drive, en niet worden neergezet als zielige Afrikanen.
Niet dat bij Cycling out of poverty alle projecten zonder problemen verlopen hoor! Het blijft pionieren en goed luisteren naar onze partners in Afrika. En in ieder dorp is de (culturele) context van de projecten ook weer anders. In een dorp in Oeganda hebben we voor wat uitdagingen gestaan tav het gezag van de man. Een man waarvan de vrouw een fiets had via onze lokale partnerorganisatie ging voor een onbekende periode van huis (zo gaat dat daar..) en zet dan steevast de fiets van zijn vrouw op slot zodat ze hem niet kan gebruiken. Tja… dat soort uitdagingen kom je gewoon tegen. Maar de mensen die een fiets op afbetaling letterlijk en figuurlijk vooruit helpt en zo in staat zijn hun eigen situatie te verbeteren zijn kleine succesjes. En inmiddels zijn er al honderden van dit soort kleine succesjes verspreid over Afrika gerealiseerd. En dan te bedenken dat 1 fiets gemiddeld 7 personen dient (familileden, buren, etc.). Dus dat zijn heel wat mensen die op deze manier vooruit komen.
Gr, Luuk