Tandwielverhoudingen bij Rohloff en Pinion

[Poppink]

Tandwielverhoudingen.
Op het internet kan ik er niet zo een, twee, drie iets over vinden.
Daarom hier de vraag.
Zou het met de slijtage veel uitmaken welke tandwielverhouding de fiets heeft?

Ik dacht hier voor het eerst over bij het topic van die snel slijtende Gates CDX riem. Is het mogelijk dat de riem sneller slijt omdat er bijvoorbeeld een tandwielverhouding van 44/22 is.
Bij deze verhouding komen dezelfde punten van de riem elke 2 omwentelingen bij dezelfde tanden uit.

Fedor vertelde over zijn fietstocht in Duitsland en noemde een post later zijn versnellingsverhoudingen.
Mijn Poppink heeft een tandwielverhouding van 44/21.
Bij 46/22 is de onderlinge positie van ketting en tandwielen elke 11 omwentelingen van het voortandwiel (en 23 van het achtertandwiel) precies gelijk.
Bij 44/21 is de onderlinge positie van ketting en tandwielen elke 21 omwentelingen van het voortandwiel (en 44 van het achtertandwiel) precies gelijk.(niet bewust gekozen, gewoon dom toeval)

Zou zo'n meer onregelmatige verhouding nou juist meer of minder slijtage opleveren dan wanneer zoals bij 44/22 dat bij elke 2 omwentelingen het geval is.

[Leon]

Je hebt het aantal tanden van de riem zelf nog niet in de redenering opgenomen. Dat maakt het niet eenvoudiger.

Bij het voorbeeld 44/22 komt elke tand van de riem nog op onbekende momenten langs, zolang je het aantal tanden van de riem niet weet. Wel zit je, terwijl je met je benen kracht zet, steeds op dezelfde plek op het achtertandwiel kracht te zetten. Of het echt uitmaakt weet ik niet, maar het lijkt me geen goed uitgangsprincipe.

[Mr. Z]

Rohloff is meestal 55 of 50 voor en 22 achter en riem 122 of 125.

Maar waar de omwentelingen voor bij Rohloff gelijk blijven is dat een ander verhaal bij Pinion, daar zit de versnellingsbak voor en veranderd het aantal omwentelingen van de riem drastisch afhankelijk van welke versnelling je fiets.

[derdekeer]

De beste oplossing voor dit probleem wordt gevormd door tandwielen en riem (of ketting) die "relatief priem" zijn.
Zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Relatief_priem

Bijvoorbeeld 43 / 23 met riemlengte 127.
Pas na 2921 omwentelingen van het voorste kettingblad zitten alle tandjes etc. weer precies op dezelfde plaats.

[Frank]

Wat ik me afvraag is, heeft de kleinste versnelling ook geen invloed op de levensduur van de ketting/riem? Ik kan me zo voorstellen dat er bij een hele lichte versnelling er meer kracht op de combo tandwiel en ketting/riem komt. Het is volgens mij niet voor niets dat Rohloff een minimum verhouding aanraad, om te voorkomen dat de naaf overbelast wordt.

Rohloff raadt aan een combinatie van voor- en achtertandwiel te kiezen met de minimale verhouding van 2,35, de zg. overbrengingsfaktor. Voortandwiel gedeeld door het achtertandwiel. Bijvoorbeeld: 40-17, 38-16, 36-15 en 32-13.

Tot 100 kg is de minimum ratio 1.90
Bij een tandem of als de berijder 100kg of meer is de ratio 2,5

Bron:
http://www.sintchristophorus.nl/zoals-het-rohloffje-thuis-tikt/
https://www.rohloff.de/nl/service/handb ... b/tabellen

[Leon]

Wat ik me afvraag is, heeft de kleinste versnelling ook geen invloed op de levensduur van de ketting/riem?

Dat is een logische vraag maar volgens mij wat verwarrend gesteld.
Wat noem je een lichte versnelling? Als je een kleiner voorblad neemt dan stijgt weliswaar de kracht op de ketting als je met je benen dezelfde kracht uitoefent, maar als je het bekijkt in het geval je eenzelfde helling op fietst, dan blijft de kracht op de ketting juist gelijk, al moet je dan wel sneller trappen om dezelfde snelheid te bereiken.
Je kunt ook in plaats van voor een kleiner blad, op het achterwiel een groter tandwiel nemen. Bij eenzelfde beenkracht blijft de kracht op de ketting dan gelijk maar bij een zelfde helling gaat de kettingkracht omlaag en de cadans omhoog.
Ik denk dat je er al met al geen snars van kunt zeggen. Bij een ketting is het ook nog belangrijk of een ketting vast zit ingesloten tussen voorblad en achtertandwiel of in principe los zoals bij een kettingspanner of derailleur. In het laatste geval kan een ketting die begint te slijten opkruipen tegen de tanden, wat de slijtage erg versnelt.

Dat Rohloff de maximale piekkrachten op hun naaf enigszins in toom wil houden is begrijpelijk, maar dat gaat om mogelijke schade aan de naaf, niet om slijtage. Voor een riem kan ik me iets dergelijks voorstellen. Bij foto's die ik laatst zag was de riem volgens mij aan gort gereden, niet versleten.

[Speeder300]

Wat ik me afvraag is, heeft de kleinste versnelling ook geen invloed op de levensduur van de ketting/riem? Ik kan me zo voorstellen dat er bij een hele lichte versnelling er meer kracht op de combo tandwiel en ketting/riem komt.

Dat is afhankelijk van wat voor een versnellings-systeem je hebt: zit het op het achterwiel (versnellingsnaaf of derailleur) , dus na de ketting of riem, dan hoeft alleen de kracht van de fietser verwerkt te worden. Zit het systeem bij de trap-as (Pinion of E-motor), dus krachtvermeerdering vóór de ketting/riem, dan moet de ketting/riem de verhoogde kracht kunnen verwerken.

[Leon]

... dan moet de ketting/riem de verhoogde kracht kunnen verwerken.

Maar die kracht is alleen hoger als je ook daadwerkelijk harder fietst, of als de fiets in kwestie meer kracht nodig heeft om vooruit te komen. Zo zullen de vele zondagsrondjesfietsers in vlak land vast nog steeds lang met hun ketting of riem doen omdat er toch geen hoge krachten op komen, ook niet als het een e-bike betreft.

Ook is slijtage in de eerste ruwe schatting niet alleen evenredig met de kracht, maar ook met de afgelegde weg. Met die aanname maakt het niet uit welk verzet je kiest, want kracht x afgelegde weg is hetzelfde als de energie-input.

In de praktijk is slijtage veel weerbarstiger, minder lineiar en vaak sterk afhankelijk van andere variabelen zoals bij fietsen nattigheid, vervuiling en slechte smering. Gevolg is dat derailleur MTB-ers hun ketting soms in 500 km kunnen verslijten terwijl anderen 20.000 km doen met hun Rohloffketting of riem.

[Speeder300]

Maar die kracht is alleen hoger als je ook daadwerkelijk harder fietst, of als de fiets in kwestie meer kracht nodig heeft om vooruit te komen.

Dat klopt, maar de vraag van Frank was of de (kleinste) versnelling van invloed was op de kracht die op de ketting of riem komt de staan. En dat is afhankelijk van of die versnelling voor of na de ketting of riem zit.

[Leon]

Dat klopt. De grote maar is echter dat naarmate de krachtbop de ketting lager wordt de ketting sneller loopt, en in eerste aanleg is slijtage gelijk aan kracht x afstand. Met dat idee is de slijtage in eerste aanleg dus gelijk voor alle fietsen inclusief e-bikes met middenmotor ... behalve die met een achterwiel- en voorwielmotor, want daar geschiedt een deel van de aandrijving niet via de ketting.

[Wim]

Zonder de overbrengingsverhouding te veranderen heb ik tegenwoordig bij mijn Rohloff fiets zowel voor als achter wat grotere tandwielen. Dat is ietsje zwaarder maar gaat langer mee. In theorie loopt het ook iets mooier.