Kettinglijn achter: hoe zit dat?

[machello]

Hoe kun je overeenkomstig de "voorschriften" van Shimano achter een correcte kettinglijn krijgen? Ik heb dit nooit begrepen en hoe ik ook reken, ik kom er niet uit. Op Parktool (en ook de website van Sheldon Brown) hanteren ze de volgende formule:

(Hub width ÷ 2) - (Cassette width ÷ 2) - Gap to frame = Chainline of Rear Cogs

Een 9sp MTB/trekkingfiets heeft een OLD van van 135mm. Een Shimano 9sp cassette heeft een breedte van 36,3mm. Een 9sp crankset heeft een kettinglijn van 50mm. Als je achter op diezelfde 50mm wilt uitkomen, kom ik alleen met een negatieve waarde voor Gap op een kloppende formule:

135/2 - 36,3/2 - -1 = 50,35mm

-1...dat kan natuurlijk niet. Als je ook nog de sluitring (2mm?) erbij neemt, zou de boel dus 3mm de achtervork in boren.

Daarnaast: de achterbouw is in principe gelijk aan de OLD, dus 135mm. Dus hoe kun je achter dan ooit op een kettinglijn van 50mm komen?

Iemand die hier een licht op wil werpen?

[EnriceV]

Je berekening klopt. Deze berekening berekent de kettinglijn achteraan zodat de kettinglijn op het midden van de cassette ligt. Sowieso is een kettinglijn een compromis: je probeert een punt te vinden waarop de ketting meestal een zo klein mogelijke hoek te maken.
Die waarde van 50 mm die je hebt wil dus enkel zeggen dat met de door shimano geadviseerde trapas, het midden van tussen de voorste twee tandwielen of het middelste van de drie tandwielen op 50 mm ligt. Dat komt niet perfect maar wel vrij goed overeen met het midden van je cassette achteraan. De praktijk is gewoon dat je het midden voor en het midden achter zo goed mogelijk uitlijnt (en een paar mm is dus in fiets termen "zo goed mogelijk").
Misschien wil je iets zeer specifiek berekenen, maar dan moet je even aangeven wat .

[machello]

Ha, nou, ik wil sowieso weten hoe het zit. Want volgens mij lukt het nooit om achter een kettinglijn van 50mm te krijgen. Ook 47,5mm - de vorige standaard - lijkt me al lastig.

En om het wat specifieker te maken: onze (Multicycle) tandem heeft een "gap" van 6mm. Dan kom ik achter op een kettinglijn van 43,35. Ik ben van plan om beide crankstellen te vervangen. Dan ligt het voor de hand om voor de "ouderwetse" kettinglijn van 47,5mm uit te gaan. Of kan ik zonder problemen kortere bottom brackets kopen zodat het voor meer rond die 43,35 uitkomt? (ervan uitgaande dat de nok van de brackets dit toestaan!)

Maar los van dit concrete geval - ik wil gewoon snappen hoe dit zit. Heb het nooit gesnapt

[Leon]

Ik heb me altijd verre gehouden van dit soort berekeningen. Wel ben ik wel eens op problemen gestuit dat een kortere trapas niet zo zeer een probleem was vanwege een schuin lopende ketting, maar wel met een voorderailleur die niet ver genoeg naar binnen kon, ook na afstelling van de schroefjes. Met een fiets met dikke banden zou je zelfs de ketting tegen de banden kunnen krijgen.

[sjefke]

Bottom bracket is een onderdeel van je frame. Daar monteer je de (losse)trapas in. Middels een kortere trapas te monteren kun je de kettinglijn verkleinen. Van 50mm naar 47,5mm kettinglijn vergt een trapas van 5mm korter: bijv. 113mm in plaats van 118mm (JIS). Zo werkt het bij een fiets. Ik weet heel weinig van tandems. Kun je hier dan verder mee?
Let op dat nieuwere cranks andere dieptewaarden kunnen hebben, hetgeen de zaak lastiger maakt.

[Steunzool]

Van 50mm naar 47,5mm kettinglijn vergt een trapas van 5mm korter: bijv. 113mm in plaats van 118mm (JIS). Zo werkt het bij een fiets.

Mwah.

[machello]

Dieptewaarden van de crank is inderdaad waar ik op doelde.

Wat ik ook nog tegenkwam: het schijnt dat Shimano 9sp MTB voorderailleurs moeite hebben met een kettinglijn kleiner dan 45mm. De ketting zou dan tegen de binnenkant van de kooi schuren of, nog erger, het kleinste blad is zelfs niet meer bereikbaar. 47,5mm lijkt me daarom een veilige kettinglijn. Iemand die dit fenomeen kent?

[Leon]

Wat ik ook nog tegenkwam: het schijnt dat Shimano 9sp MTB voorderailleurs moeite hebben met een kettinglijn kleiner dan 45mm. De ketting zou dan tegen de binnenkant van de kooi schuren of, nog erger, het kleinste blad is zelfs niet meer bereikbaar. 47,5mm lijkt me daarom een veilige kettinglijn. Iemand die dit fenomeen kent?

Bij 7 en 8 speed heb ik op mijn fiets ook wel eens gezien dat de afstand tussen het kleine blad en het frame wel erg klein kan worden.
Murphy's law: "alles wat fout kan gaan, zal fout gaan" (wikipedia)
Murphy heeft mijn werk aan fietsen altijd erg serieus genomen, ook lang voordat ik zijn wet kende.

[sjefke]

Dieptewaarden van de crank is inderdaad waar ik op doelde.

Wat ik ook nog tegenkwam: het schijnt dat Shimano 9sp MTB voorderailleurs moeite hebben met een kettinglijn kleiner dan 45mm. De ketting zou dan tegen de binnenkant van de kooi schuren of, nog erger, het kleinste blad is zelfs niet meer bereikbaar. 47,5mm lijkt me daarom een veilige kettinglijn. Iemand die dit fenomeen kent?

Klopt, ligt ook nog aan de dikte van de zitbuis, of in een ander geval de diameter van de derailleurklem. Bij 47,5mm heb je dat dat probleem niet.

[fud0]

Een zo kort mogelijke trapas is ook het best of het minst slecht, heb ik begrepen voor je knieën,
je benen zo dicht mogelijk bij elkaar is het best heb ik begrepen dus de kettinglijn zo klein mogelijk, iig probeer ik dat wel daar waar kan.

Het kleinste tandwiel houd ik max 5 mm van de liggende achtervork vandaan. De kettinglijn houd ik me alleen aan, bij bv. een 1 speed, terugtraprem, die probeer ik wel zo recht mogelijk te houden en meet met een schuifmaat ed.
bij casette niet zo zeer. Als je van jezelf weet dat je een bepaalde versnelling veel rijdt, kun je evt. de tandbladen voor en achter, casettekeus erop aanpassen.

Ik zit meestal altijd onder de aanbevolen lengte van de trapas iig. en de kettinglijn dan dus minder groot.

[Shadow]

Met een fiets met dikke banden zou je zelfs de ketting tegen de banden kunnen krijgen.

Jup, had ik met de Big Dummy, vandaar dat daar een trapas van +/- 125mm op zit en het buitenste blad ook met een offset derailleur niet lekker te bereiken is, maar die 42T mis je niet
(Hooguit die 32T vv voor een 36 als ie versleten is)