De kunst van kilometers maken met een e-bike

[Hans Keesom]

Leuk topic, met plezier gelezen. Twee dingetjes:

- ik ben geen e-biker, heb ooit eens 100m op de fiets van mijn moeder gereden, maar in hoeverre is zo'n ding nog fietsbaar als de accu onverhoopt toch leeg raakt? Is dat niet iets om in de aannames mee te nemen?
- qua schoenen: probeer schoenen met een stijvere zool, en/of, een set klikpedalen. Dat kan prima helpen.

Een e-bike is vooral 5-10 kilo zwaarder dan z'n broertje zonder accu. Geef je dat broertje extra bagage zodat het totaalgewicht gelijk is, dan merk je volgens mij geen verschil meer met een e-bike met een lege accu. Een e-bike met lege accu is dus vooral een fiets met wat meer bagage.

Dank voor de tip van de schoenen, klinkt absoluut logisch en van toepassing op het ongemak dat ik ervaar.

Lange versie :

Als de accu leeg is dan gaat het versnellen na een bocht en een heuvel beklimmen een stuk zwaarder. Op een vlak stuk merk je er minder van, vooral als je banden goed zijn opgepompt.

Een accu is pas leeg nadat je er heel wat kilometers voordeel van hebt gehad. Als je er rustig mee omgaat en afhankelijk van allerlei factoren is dat pas na 100 km. Als je langere tochten dan 100 km wilt maken op een e-bike dan is een tweede accu en/of je lader meenemen iets om te overwegen**. (Dat is wel weer 5 kg erbij.....)

Iemand die met je meefietst met een vergelijkbare fiets, maar zonder die 5-10 kilo heeft voordeel van het lagere gewicht hetgeen zich vertaalt in minder watts maar zal alle watts aan vermogen wel zelf moeten leveren.
Hoeveel watt voordeel de normale fietser heeft, weet ik niet en dat zal ook afhangen van hoe vlak en rechtuit de route is. Maar ik vermoed dat het niet meer dat 30 watt *.

De fietser op de e-bike kan het verschil in te leveren vermogen oplossen door de eco-mode aan te zetten.

Onderstaand staatje is van Bosch en geeft aan hoeveel watt de verschillende standen van ondersteuning aan watts leveren.
TURBO: 250
SPORT: 170
TOUR: 100
ECO: 40

De eco-mode is dus genoeg om zolang de accu het volhoudt het tempo te kunnen volgen van de gewone fietser en bij gelijke conditie even moe te worden.
40 watt trekken uit een 400 wh accu, betekent logischerwijs dat je het 9 -10 uur dat kunt volhouden.

Ga je gebruik maken van een sterkere mode dan is je accu sneller leeg. Bovenstaande tourmode trekt een 400 wh accu binnen 4 uur leeg.


*Zie rekentabel op http://racefietstips.nl/wattage-en-wielrenners/ het gaat hier over hoeveel watt je nodig heb bij een beklimming. Als je de fiets van 9 kilo verandert in eentje van 19 kilo, is er zo'n 30 kilo meer nodig. Als je afdaalt is het gewicht wellicht een voordeel en op een vlakke weg waarschijnlijk minder een nadeel


** Deze mensen rijden al 9 maanden rond met ieder twee accu's. De tweede accu proberen ze niet teveel te gebruiken, maar vinden het fijn om die als zekerheid te hebben. Ze rijden naar eigen zeggen elke dag 50km tot 140km (gemiddeld 75 km) met volle bepakking en hebben er al meer dan 16000 km op zitten in die 9 maanden https://www.youtube.com/channel/UCz8KTd ... d38Y3sjzPg

[CapoJan]

Hoe lastig fietsen het is op een e-bike zonder ondersteuning, is naar mijn ervaring heel erg verschillend. Ik heb er eentje staan met een achterwielmotor (Heinzmann). De logica bij die fabrikant is dat de snelheidsgrens varieert naargelang de ondersteuningsgraad. Bij de tweede van de drie is dat netjes 25 km/u. Meestal rij ik sneller.. De motor dient dus als hulp bij het op snelheid komen, bij bergop en wind tegen. Dat ik sneller rij, betekent ook dat de weerstand relatief laag is. Bij andere pedelecs heb ik het al anders ervaren.

@Hans Keesom: als ik het goed heb, beschikken Bosch motoren over een krachtsensor. Dat betekent dat die vermogens uit jouw staatje niet absoluut zijn. Ze zijn het maximum dat in elke stand geleverd wordt. Dat is het mooie aan een krachtsensor: de motor past zich aan aan jouw inspanningen en dat voelt veel natuurlijker aan. Het betekent ook dat je - mits wat inzicht - meer kunt spelen met het verbruik.

En wat schoenen betreft: inderdaad, een stijvere zool is vaak comfortabeler bij het fietsen. Op de pedelec deed ik het anders: geen klikpedalen, maar wel een model met een groot oppervlak (Contec Quick Deluxe), waardoor de druk op je voetzool beter verdeeld is. Het is elke keer een compromis: een stijvere zool is aangenamer bij het fietsen, maar lastiger een keer je van de fiets stapt. Op een andere fiets (eigenlijk een velomobiel) gebruik ik Shimano pedalen uit de 'Click'r' reeks. Die zijn meer toergericht: wel klikpedalen, maar met een groter steunvlak. Daarop rij je comfortabel met toerschoenen, waarmee ook nog te stappen valt.

[Hans Keesom]

....

@Hans Keesom: als ik het goed heb, beschikken Bosch motoren over een krachtsensor. Dat betekent dat die vermogens uit jouw staatje niet absoluut zijn. Ze zijn het maximum dat in elke stand geleverd wordt. Dat is het mooie aan een krachtsensor: de motor past zich aan aan jouw inspanningen en dat voelt veel natuurlijker aan. Het betekent ook dat je - mits wat inzicht - meer kunt spelen met het verbruik.

En wat schoenen betreft: inderdaad, een stijvere zool is vaak comfortabeler bij het fietsen. Op de pedelec deed ik het anders: geen klikpedalen, maar wel een model met een groot oppervlak (Contec Quick Deluxe), waardoor de druk op je voetzool beter verdeeld is. Het is elke keer een compromis: een stijvere zool is aangenamer bij het fietsen, maar lastiger een keer je van de fiets stapt. Op een andere fiets (eigenlijk een velomobiel) gebruik ik Shimano pedalen uit de 'Click'r' reeks. Die zijn meer toergericht: wel klikpedalen, maar met een groter steunvlak. Daarop rij je comfortabel met toerschoenen, waarmee ook nog te stappen valt.

Het klopt dat zowel de Bosch de ondersteuning laat afhangen van hoe hard je zelf trapt. Ik wilde mijn uitleg niet moeilijker maken dan voor het antwoord van de gestelde vraag noodzakelijk was.

De genoemde getallen zijn volgens mij dan ook de maximale waarden die de Bosch levert als je zelf ook minstens een bepaald vermogen levert. Hoeveel dat precies is weet ik niet.
Bij mijn eigen Shimano lijken de standen 1/2, 1 en 2 keer mijn vermogen erbij te leveren, zo voelt het tenminste aan, redelijk natuurlijk ondertussen ook al koste het wel even om te leren .

Ik gebruik mijn fiets ook voor woonwerkverkeer dus voorlopig even gewone pedalen zodat ik ook mijn gewone schoenen kan gebruiken. Schoenen die wat moeilijker lopen maar beter fietsen zijn op lange tochten een prima idee want met normale wandelschoenen gaat het niet lekker zo

[Travelmaster]

Dank voor je heldere uitleg in "Jip en Janneke-taal". Qua schoenen wilde ik je nog meegeven dat ik op mijn Santos ook platformpedalen heb, met pinnetjes erop. Het is uitkijken voor de schenen (hoewel ik nog nooit een issue heb gehad), maar het grotere platform en de grip die de schoenen hebben op de pinnen, maken het een fijne combinatie. En met combinatie bedoel ik de combinatie met de "approach"-wandelschoenen die ik heb. Lage wandelschoenen met een niet al te diep profiel en, belangrijkst, een vrij stijve zool. Heb daar nu een aantal langere en kortere vakanties mee gefietst en ik vind het prima fietsen!

[Hans Keesom]

Dank voor je heldere uitleg in "Jip en Janneke-taal". Qua schoenen wilde ik je nog meegeven dat ik op mijn Santos ook platformpedalen heb, met pinnetjes erop. Het is uitkijken voor de schenen (hoewel ik nog nooit een issue heb gehad), maar het grotere platform en de grip die de schoenen hebben op de pinnen, maken het een fijne combinatie. En met combinatie bedoel ik de combinatie met de "approach"-wandelschoenen die ik heb. Lage wandelschoenen met een niet al te diep profiel en, belangrijkst, een vrij stijve zool. Heb daar nu een aantal langere en kortere vakanties mee gefietst en ik vind het prima fietsen!

Dank voor alle tips. Zo zien we dat de tips die voor een normale fiets gelden nog steeds gelden voor een e-bike.
Ik ga proberen met een aantal tips komende zondag weer een > 100 km rit te maken en kijken of het scheelt. Ik heb schoenen met een harde zool gekocht, de five ten Freerider contact schoenen.

Ik weet nog niet of ik me moet richten op het halen van meer kilometers of het wat sneller afleggen van hetzelfde aantal km's. Het gevoel zegt dat ik even tevreden moet zijn en deze afstand een paar keer op zondag moet herhalen en moet kijken of ik door de week een paar kilometer meer kan rijden komende vanuit het werk.

Een goed compromis lijkt te zijn om op hetzelfde rustige tempo te vertrekken en pas na 80 km te kijken of ik de laatste 20 km wat sneller kan af leggen. Dan weet ik of accu en spieren dat nog aankunnen of niet

[Hans Keesom]

Vandaag een kortere tocht gedaan dan vorige week, doel was om te kijken hoeveel kilometer ik met de hoogste ondersteuning kon doen en wat dat voor gevolgen zou hebben. Bijvoorbeeld voor de gemiddelde snelheid. Omdat ik uitging van 50 km nam ik alleen drinken mee, maar geen eten.

Tot mijn verbazing zaten er na die 60 km nog 32 kilometers in de accu op de hoogste ondersteuning, dus heb ik geprobeerd die nog even op te rijden. Tijdens die poging heb ik de "fout" gemaakt de ondersteuning te verlagen zonder het tempo te verlagen waardoor mijn lichamelijke accu snel aan z'n einde was. Dus hoeveel kilometer ik met de hoge ondersteuning echt kan rijden blijft nog even gissen.

De belangrijkste conclusie vandaag is dat het nauwelijks tijdswinst oplevert als je je gemiddelde 3,5 km/h weet te verhogen.
Daarna de conclusie dat ik dat hogere tempo wel 60 km/h kan volhouden zonder te eten maar dat het daarna hard achteruit gaat.
Tenslotte het gevoel dat de fiets een stukje lichter liep. Het kan zijn dat mijn conditie beter is geworden, of dat mijn manier van rijden is verbeterd, maar het kan ook zijn dat de nieuwe schoenen met harde zool of de gestroomlijnde tas voorop met drinkzak/slang, of de nieuwe fietstrui het verschil hebben gemaakt.

De volgende test is wellicht om weer 103 km te gaan fietsen maar nu met de midden ondersteuning en zo wat meer snelheid en minder tijd neer te zetten met dezelfde accu. Ik zal elke verbetering in stroomlijn en conditie nodig hebben.

Lange versie :

Waar vorige week het op eco-ondersteuning me 5 uur en 58 minuten koste om 103 km af te leggen met een gemiddelde van 20,5 km/h, koste het me vandaag 3 uur en 3 minuten om 60.2 km af te leggen met een gemiddelde van 23,9 km/h. Vorige week was de accu leeg aan het einde, vandaag zat er nog 32 km op de hoogste ondersteuning in.
103/60.2 =1.71 dus 183 * 1,71 = 313 minuten, dus het in hetzelfde tempo zou het 5 uur en 13 minuten duren om aan de 103 kilometer te komen. Helaas komt mijn accu dan 10.8 km te kort en is het maar de vraag of ik het tempo van 23.9 km/h wel zo een lange afstand vol kan houden.

De resterende 32 km aan range heb ik niet helemaal opgebruikt. Ik ben na de 60 km wel een extra lus gereden om dat te proberen. Het eerste stuk van die lus was tegen de wind in en fietste niet lekker met de hoge ondersteuning * waardoor ik de normale ondersteuning ging rijden met het idee dat ik zo beter gebruik maakte van mijn eigen inspanning. Dat leek goed te gaan maar wellicht te veel van het goede op dat moment.
Op de terugweg van de lus was er nog veel van de range in de accu over maar zat ik al snel door mijn eigen energie heen. Les geleerd dus dat ik niet meer dan 60 km moet gaan fietsen als ik geen eten heb meegenomen of dan in ieder geval de ondersteuning en niet zelf het werk moet gaan doen.

Zoals gezegd, de belangrijkste conclusie vandaag is dat het nauwelijks tijdswinst oplevert als je je gemiddelde 3,5 km/h weet te verhogen.
Wel voelt het veel sneller aan en veel minder ingehouden zoals op de 100 km rit van vorige week. De gemiddelde snelheid na telkens 10 km was 24,6/24,1/24,0/23,8/23,7/23,9

Op de heenweg ging ik ook vaker over de grens van 26 km/h heen waardoor de ondersteuning steeds weg viel. Dat is mogelijk een verklaring voor dat de range zo langzaam terugliep en tijdens de eerste 20 kilometer zelfs opliep : (68)/97/102/72/53/32/32. De twee 32's aan het einde vind ik zelf ook wat merkwaardig

O ja, de electric freeway van Almere naar Amsterdam Zuidoost is een fantastisch idee maar is jammerlijk slecht uitgevoerd.

[Hans Keesom]

Dit weekend door tijdsgebrek en de temperatuur een kort ritje gedaan, maar 20 kilometer heen en 20 kilometer terug. In ieder geval even lekker op de hei geweest en daar even wat koffie gedronken uit de thermosfles.

Het grootste deel heb ik gereden met de ondersteuning op normal. Wel in een hoger tempo* waardoor ik vaak op het randje zat waar de ondersteuning aan en uitgaat, tussen 26.1 en 26.2 km/h. Voor zo'n kort stuk werkt dat best prettig omdat de fiets je helpt als je wat terug zakt en daarmee stopt als je het weer zelf kunt volhouden.

Helaas ben ik nog niet zo fit dat ik urenlang deze snelheid kan volhouden. De ondersteuning omhoog gooien werkt niet echt want de accu zal dan snel leeg zijn.

Ook zit ik met het probleem dat ik dan in de 5e versnelling een wat te hoog toerental moet draaien. Overschakelen naar de 6e versnelling is een wat grote sprong** op op mijn fiets waardoor je eigenlijk als weer boven de 27 gaan rijden.

Ik zou eigenlijk willen dat de bovengrens van de ondersteuning wat omlaag kan worden gebracht naar een snelheid waar ik het grootste deel van de inspanning kan leveren en de motor steeds bijspringt als de snelheid onder die bovengrens daalt. Het zou mooi zijn als fabrikanten dat mogelijk zouden maken.

Een voorlopige oplossing die ik gebruik is spelen met de schakelaar voor de ondersteuning. Wordt het bij een bepaalde snelheid te licht voor me*** dan verlaag ik de ondersteuning, wordt het te zwaar dan zet ik 'm wat hoger.

*gemiddeld 24.8, afstand 40.1 km, overgebleven range 54/66/73 km.

**
Ratio 0.527 0.644 0.748 0.851 1.000 1.223 1.419 1.615
Step 22.3% 16.0% 13.9% 17.5% 22.3% 16.0% 13.9%

*** tsja, wat is te licht.... minder dan wat ik urenlang kan volhouden, dan mag de motor wat minder z'n werk doen.

[Hans Keesom]

Ik ben op koningsdag van Amsterdam naar achter Arnhem gereden op een 25 km/h ebike. De ondersteuning stond steeds op de hoogste stand omdat ik wist dat de accu's het wel zouden halen maar over mezelf niet zo zeker was.
Na 70 km de eerste accu gewisseld, na 110 km en 4 uur 59 had de twee accu nog een kilometer of 30 over. Terug de eerste accu in 85 km/h helemaal leeggereken en na 110 km en 5 uur 7 had de tweede accu nog 40 km over. *

Ik zou dus waarschijnlijk 150 km in 6,5 uur kunnen rijden met totaal 922 Wh aan accu, dat dus wel met de hoogste ondersteuning en steeds rijdend tussen 25 en 26 km/h, alhoewel het gemiddelde lager ligt.

Ik heb maar 1 lader dus het koste wel wat tijd om de accu's weer op te laden. Direct bij aankomst de eerste accu ingeplugd en voor het slapen gaan de tweede ingeplugd.

Aan mijn onderdak uitgelegd dat ik totaal ongeveer 1 KWh zou trekken dus dat het op ongeveer 21 cent zou uitkomen. Dat stelde gerust.

Een lader weegt maar 900 gram terwijl een accu 2.7 kilo weegt. Ook is een lader heel wat goedkoper, dus als je niet overnacht in de buurt van een stopcontact is het wellicht handig om per accu een lader te hebben. Ook voor het geval dat de lader kapotgaat.

[Fedor]

Gisteren de fiets-bijlage van de Telegraaf doorgenomen. Stond een test in van e-Bikes. De actieradius van die fietsen (gemeten op een rit rond Doorwerth dus enigszins heuvelachtig) viel me wel heel zwaar tegen: vrijwel allemaal tussen de 40 en 60 km (waarbij de duurdere rond de 60 zaten).

Geen idee hoe de meetsituatie was (mensen van 120 kilo met vol vermogen bergop?) maar normaal gezien totaal onbruikbaar voor een flinke tocht dus.

[Leon]

Gisteren de fiets-bijlage van de Telegraaf doorgenomen. Stond een test in van e-Bikes. De actieradius van die fietsen (gemeten op een rit rond Doorwerth dus enigszins heuvelachtig) viel me wel heel zwaar tegen: vrijwel allemaal tussen de 40 en 60 km (waarbij de duurdere rond de 60 zaten).

Geen idee hoe de meetsituatie was (mensen van 120 kilo met vol vermogen bergop?) maar normaal gezien totaal onbruikbaar voor een flinke tocht dus.

Dat is denk ik uitsluitend een geval van martkoptimalisatie. Een grotere accu achterop maakt de fiets duurder, want accucapaciteit is gewoon duur en daar is nu even niets aan te doen. Tot een bereik van 60 km (in de heuveltjes van ons nationale wandelbos De Veluwe) doe je veel mensen een lol, maar boven die range trek je niet veel extra klanten meer. Daarbij is het een streke groeimarkt waaraan veel fabrikanten mee willen doen en waarbij het niet hard nodig is op bereik te concurreren. Degenen die wel een groot bereik bieden, mikken ook op andere vlakken op een hoger segment en die zijn hier waarschijnlijk niet getest.
Het aantal mensen dat een fiets wil die jij en ik graag (in gedachten?) zouden willen is denk ik niet groot genoeg om nu al aan proberen te boren.

[Gee]

De kwestie van de actieradius doet mij denken aan de vraag: "Wie was prins Bernhard, en waarom?"
Er zijn zoveel factoren van invloed.

Zo maakt het voor de efficiëntie nogal wat uit wat je trapfrequentie is, en dat verschilt per motor.
De veelgebruikte Bosch Performance CX levert de beste prestaties bij een trapfrequentie van rond de 85 r/pm:



Overigens zijn er steeds meer merken die met e-bikes in het sportieve segment komen, zowel mtb's als trekking fietsen waarbij 1.000 Kwh aan accu's is geïntegreerd in het frame, zoals de R&M Supercharger waar ik nog enkele weken op moet wachten. Dat is een echte lange afstand fiets.

Gee

[Leon]

Dit zijn toch geen efficiencykrommes maar vermogenskrommes?

[Gee]

Klopt, maar liggen die niet erg dicht bij elkaar?

[WimB]

Ik zou deze vraag in een paar rubrieken kunnen stellen, eigenlijk durf ik het niet, hoe oud is Hans Keesom.

[Leon]

Klopt, maar liggen die niet erg dicht bij elkaar?

Dat zou kunnen, maar het zou betekenen dat alle e-bikemotoren bij de helft van het optimale toerental ruwweg net zo veel stroom verbruiken als bij het optimale toerental wat inhoudt dat ze dan de helft van de energie op die manier verspillen.
(Let er op dat de x-as van de grafiek niet tot de oorspong loopt maar de lijnen noodzakelijkerwijs wel door het (0,0)-punt p moeten omdat er bij een nultoerental geen vermogen afgegeven kan worden.)

Wat er dan interessant aan is? Zie de titel van dit topic: als je tot doel hebt zo vee lmogelijk kilometers te maken wil je bij het optimale toerental fietsen.
Overigens - it's complicated - heeft een efficiencycurve bij vollast nog niet noodzakelijkerwijs bij hetzelfde toerental een maximum als efficiencycurves bij deellasten.

Info: https://de.wikipedia.org/wiki/Verbrauchskennfeld

[Hans Keesom]

Klopt, maar liggen die niet erg dicht bij elkaar?

Dat zou kunnen, maar het zou betekenen dat alle e-bikemotoren bij de helft van het optimale toerental ruwweg net zo veel stroom verbruiken als bij het optimale toerental wat inhoudt dat ze dan de helft van de energie op die manier verspillen.
(Let er op dat de x-as van de grafiek niet tot de oorspong loopt maar de lijnen noodzakelijkerwijs wel door het (0,0)-punt p moeten omdat er bij een nultoerental geen vermogen afgegeven kan worden.)

Wat er dan interessant aan is? Zie de titel van dit topic: als je tot doel hebt zo vee lmogelijk kilometers te maken wil je bij het optimale toerental fietsen.
Overigens - it's complicated - heeft een efficiencycurve bij vollast nog niet noodzakelijkerwijs bij hetzelfde toerental een maximum als efficiencycurves bij deellasten.

Info: https://de.wikipedia.org/wiki/Verbrauchskennfeld

Langzaam komen we inderdaad dichter en dichter bij waar ik naar toe wilde in het begin

Het verhaal is nu dat als ik in versnelling 5 van mijn Nexus 8 rij, ik de versnelling rij met de minste verspilling. Met die versnelling kan ik het hele stuk van 20 -27 km/h bedienen. De precieze toerentallen daarbij ken ik niet maar boven de 25 voelt het als wat erg hoog en neig ik naar versnelling 6, maar die is gelijk een stuk zwaarder.

Bij 22-23 km/h is het toerental prettig en goed vol te houden. Helaas doet de ondersteuning daar niet wat het tussen 25.2 en 26.1 wel doet, namelijk afbouwen. Vandaar dat ik Shimano al heb voorgesteld om het mogelijk te maken om een lagere ondersteuningsbovengrens in te stellen.
Als alternatief kan ik spelen met de mate van ondersteuning (eco, normal, high) maar dat vraagt veel aanpassingen, zou mooier zijn als dat automatisch kan of de oplossing hierboven met het afbouwen op een lagere snelheid.

[Hans Keesom]

Gisteren de fiets-bijlage van de Telegraaf doorgenomen. Stond een test in van e-Bikes. De actieradius van die fietsen (gemeten op een rit rond Doorwerth dus enigszins heuvelachtig) viel me wel heel zwaar tegen: vrijwel allemaal tussen de 40 en 60 km (waarbij de duurdere rond de 60 zaten).

Geen idee hoe de meetsituatie was (mensen van 120 kilo met vol vermogen bergop?) maar normaal gezien totaal onbruikbaar voor een flinke tocht dus.

Als je rechtop gaat zitten, tegenwind in, de hoogste ondersteuning kiest en niet boven de 25 km/h rijdt, dan trek je het volle vermogen van de motor en heb je de accu in anderhalf tot 2 uur weg leeg.

Ga je vooroverliggen, rij je een rondje, niet steeds de hoogste ondersteuning en af en toe boven de 25 km/h waarbij de ondersteuning weg valt, dan kan je best drie uur mee doen.

Ga je ook nog naar eco mode en ben je getraind, dan is 4 a 5 uur en boven 100 km echt wel haalbaar.

[Wim]

Die Nexus naaf is nu ook weer geen erg efficiënt system. Wel in de vijf, maar in de zes niet meer: https://fahrradzukunft.de/17/wirkungsgr ... ltungen-2/
De simpelste oplossing lijkt mij een combinatie met een derailleur. Dat is efficiënter en geeft meer meer vrijheid om de overbrengingsverhoudingen precies naar je hand te zetten door montage van andere tandwielen. Nog simpeler is een gewone fiets, maar dan een goede met snelle banden en een laag stuur.

[Hans Keesom]

Die Nexus naaf is nu ook weer geen erg efficiënt system. Wel in de vijf, maar in de zes niet meer: https://fahrradzukunft.de/17/wirkungsgr ... ltungen-2/
De simpelste oplossing lijkt mij een combinatie met een derailleur. Dat is efficiënter en geeft meer meer vrijheid om de overbrengingsverhoudingen precies naar je hand te zetten door montage van andere tandwielen. Nog simpeler is een gewone fiets, maar dan een goede met snelle banden en een laag stuur.

Voorlopig fiets ik nog even door in die 5e versnelling.
Gaat het door wind of helling wat zwaarder kan er altijd nog wat ondersteuning bij doen. Ik zal proberen te vermijden te lang de 4e versnelling te moeten gebruiken. Dan kan ik beter met veel ondersteuning in 5 rijden en vervolgens met minder ondersteuning in 3.

Een Rohloff speedhub zou mijn voorkeur hebben boven een derailleur, vanwege het onderhoud. Wellicht op een volgende fiets, voor de echte fietsvakanties.

[Wim]

Het zou me verbazen als Rohloff dat goedkeurt.