Additionally, paste this code immediately after the opening tag: Aanschaf spaakspanningsmeter zinvol? - Forum Wereldfietser

Aanschaf spaakspanningsmeter zinvol?

Bij mijn woon-werk fiets is er een spaak door de velg getrokken. Vermoedelijk omdat de spaakspanning wat te hoog was. Mijn vraag is daarom:
Is de aanschaf van een spaakspanningsmeter een zinvolle investering voor een amateur? En zo ja, welke?
Is die van Park Tools wat? http://www.wiggle.nl/park-tools-spaaksp ... 60101428nl

Thx.

Peter


Afbeelding
Die van Park Tools leek me inderdaad de beste voor degene die eens in de paar jaar eens een wiel maakt. Ik heb hem daarom gekocht. Je meet de spaakspanningen er niet heel precies mee maar voldoende voor een heel goed wiel. Dwz ik schat de herhalingsprecizie ergens tussen de 5 en 10%.
Voor het bouwen van één wiel is het ding natuurlijk veel te duur, maar als je in de toekomst van plan bent meer wielen te bouwen is het niet gek. Bewaar hem zoals je een meetinstrument hoort te bewaren, netjes schoon en droog binnen in huis.
Spaakspanning bepalen heb ik zelf tot nu toe altijd gedaan door met één hand twee spaken in een wiel naar elkaar toe te trekken.
Geven ze te veel mee: spanning te laag.
Geven ze te weinig mee: spanning te hoog.
Je hebt dan wel twee spaken tegelijk te pakken, dus je bij het vinden van een foute spanning nog even bepalen welke van de twee spaken fout is.

Je moet wel wat gevoel zien te krijgen hoe de juiste spanning aanvoelt, maar dat is niet moeilijk als je een referentie bij de hand hebt (gewoon in het wiel zelf als dat reeds goed gespaakt was).
Het is ook weer geen rocket science. In de 34 jaar dat ik fiets heb ik nog nooit één gebroken spaak gehad (ten gevolge van foutieve spanning dan, wel eens een afgebroken standaard in mijn achterwiel gehad die wat spaken brak, maar dat telt hiervoor natuurlijk niet), terwijl ik vroeger (vóór de opkomst van de sterke hoge aerodynamische velg) toch heel wat slagen uit wielen heb moeten halen.

Volgens deze site kun je het ook op toonhoogte doen.
Peter_K schreef:Je moet wel wat gevoel zien te krijgen hoe de juiste spanning aanvoelt, maar dat is niet moeilijk als je een referentie bij de hand hebt (gewoon in het wiel zelf als dat reeds goed gespaakt was).
Daar ben ik dus pas na 34 jaar achter gekomen toen ik een wiel van een echte wielbouwer kocht (Avaghon): dat was strak!
Hallo Peter,
Een spaak breekt meestal omdat de spaakspanning te laag is. Volgens mij Ave Gone heeft de beste advies voor jouw situatie.
Menner Scroder zegt dat menselijke spaakspanningmeten bij hem is afhankelijk van de dag, conditie, moed, hoeveel koffie heb je gedronken etc. Hij zelfs check de absoluut spanning over 3-4 spaken met spaakspaning meter en gerbuik ze als referentie.
Persoonlijk vroeger doe ik op jouw manier en met toon. BTW: Easton fabriek doen ze nog steeds met tooncheck.
Het probleem is dat ik weet het niet de absoluut warde. Ik krijg de spanning gelijk.
Ik gebruik nu een zelf gemakt kopie van Sapim spaakspanningsmeter.
http://www.sapim.be/tools/spoke-tension-meter
Ik heb ook een calibratie plank gemakt met electronics tension sensors. Zo kalibreer ik de meter bij de type spaak.
miro schreef:Hallo Peter,
Een spaak breekt meestal omdat de spaakspanning te laag is. Volgens mij Ave Gone heeft de beste advies voor jouw situatie.
Hallo Miro,

Mijn situatie is dat ik nog nooit problemen heb gehad met spaken: noch gebroken spaken, noch door de velg heen getrokken spaken.

Ik ben het eens dat een spaakspanningmeter een heel mooie oplossing is. Echter, als ik problemen krijg is dat meestal tijdens een vakantie, omdat mijn fiets dan veel meer te verduren heeft dan normaal. Ik weet vrij zeker dat ik op dat moment die spaakspanningmeter niet bij zal hebben, net als de rest van de inhoud van mijn gereedschapskist. Dus is het sowieso handig om je spaken op gevoel op spanning te kunnen brengen.

Als je een forse slag hebt in een wiel (komt amper meer voor met die sterke velgen van tegenwoordig) dan zul je de velg met de spaken weer in het gelid moeten zien te krijgen. En kan dan niet anders dan dat de spaken verschillende spaakspanningen krijgen. Je zult dan toch eerst de slag eruit moeten draaien, en daarna controleren of de spaken nog een correcte spanning hebben. Moet je de spanning verbeteren, dan draai je er weer een (kleinere) slag in, die je er weer uit moet halen, etc. De spaakspanning is dan een resultante van het uitlijnen van het wiel.
Bij een gehavende velg zullen de spaakspanningen dus noodzakelijkerwijze uiteen lopen. Het is een kwestie van genoeg spaken in je wiel hebben zodat je genoeg tolerantie daarvoor hebt.

Je wiel zou met veel minder spaken toe kunnen, een stuk of 16 bijvoorbeeld. Krijg je vin zo'n wiel echter een (forse) slag dan betekent dat einde wiel, en einde fietsen als je in verwegistan staat.
Ik begrijp jou punt Peter. In dit geval zou ik zegen dat een spaakspanningmeter is overbodig.
In Engels zeg je – Never change the wining team.
Een spaakspanningsmeter is zeker erg handig en vooral ook (bijna) gratis als je een spaakspanningsmeter app gebruikt die akoestisch werkt. Even zoeken op het forum levert genoeg info op.

Ik heb er gisteren nog mee gespeeld en die van de Ipad is prima tegenwoordig omdat demping niet meer zo belangrijk is.
een goede article,

http://www.wheelpro.co.uk/wheelbuilding/book.php

je heb de essentiële ingrediënt voor een goede wielbouw - confidence
Voor moderne wielen, aantal spaken en vele soorten velgen lijkt het mij zinvol. Voorheen kon je gemakkelijk twee spaken beet pakken en voelen hoe strak ze staan. Je kon dat ook doen bij een wiel van een ander. Ook dat is ook weer voorbij.
Zelf een paar jaar geleden 4 wielen opnieuw gevlochten (velgen vervangen) met gebruik van de Parktool spaakspanningsmeter. Spaken na de eerste reis gecontroleerd nu 4 jaar en 12.000 verder zijn de wielen nog superstrak. Zonder deze meter zou dat volgen mij niet zo goed gewerkt hebben.

Paul Snoeij
Interessante site.

De laatste opmerking op deze pagina spreekt mij wel aan: "Some people use a tensiometer to check that the spokes in the wheel have equal tension, I prefer to pluck the spokes." :wink:
Peter_K schreef: De laatste opmerking op deze pagina spreekt mij wel aan: "Some people use a tensiometer to check that the spokes in the wheel have equal tension, I prefer to pluck the spokes." :wink:
Een akoestische spaakspanningsmeter op een tablet/smartphone combineert beide, en dat ook nog voor veel minder geld en een groter gebruiksgemak.
JaapG schreef:
Peter_K schreef: De laatste opmerking op deze pagina spreekt mij wel aan: "Some people use a tensiometer to check that the spokes in the wheel have equal tension, I prefer to pluck the spokes." :wink:
Een akoestische spaakspanningsmeter op een tablet/smartphone combineert beide, en dat ook nog voor veel minder geld en een groter gebruiksgemak.
Heb je al eens een gitaartuner geprobeerd?

"Pluck" heeft overigens aardig wat betekenissen. Ik las het eraan trekken, maar ik begrijp dat jij tokkelen als op een gitaar leest. Op de pagina waar ik naar verwees staat echter niets over geluid.
Het nadeel van een gitaar tuner (in min geval een viool tuner) is dat de harmonische tonen van een wiel niet goed worden gefilterd. Dit lijdt (jaja, met een lange ij) tot een verkeerde waarde voor de toon van de snaar in mijn beleving. Alle reflecties/resonanties in de metalen velg en naaf helpen ook niet mee. Om het goed te doen heb je FFT nodig, iets wat tegenwoordig makkelijk op een tablet of phone kan.

Als je de newsdiscussie leest waar op de pagina naar wordt verwezen/gelinkt zie je dat het om 'tokkelen' gaat. Met als conclusie dat het niet werkt voor het bepalen van de absolute spanning. Maar dat was meer dan 10 jaar geleden toen FFT nog niet algemeen beschikbaar was.

Grootste issue bij het op toonhoogte spaakspanning meten is de absolute waarde van de spanning die je meet. Relatieve toonhoogtes zijn prima bruikbaar om een gebalanceerd wiel te maken en heel goed te horen, alleen op welke toonhoogte dient de spaak te resoneren voor de goede spanning? De gelinkte newsdiscussie heeft hier enkele goede opmerkingen over. In de praktijk zit je met een akoestische spaakspanningsmeter op ongeveer 10% nauwkeurigheid denk ik, ook door de onnauwkeurigheid in de spaken en nippels zelf.

Voor mij goed genoeg, ik zit toch al te tokkelen voor de relatieve spanning. En de apps leveren mooie plaatjes op. De absolute spanning binnen 10% (ik blijf altijd aan de veilige kant) vind ik goed genoeg als je ervoor zorgt dat de spanning hoog genoeg is (zeg 90% van de aanbevolen spanning).
Hoe bepaal je de aanbevolen spanning? Ik vlocht al een voorwiel voor een velomobiel, bijvoorbeeld: daar zit een trommelrem in. Als de spanning te hoog is, kan die trommel excentrisch worden en dan remt die niet gelijkmatig. Een ander wiel was een poging om met een kromme velg - na een aanrijding - weer een bruikbaar wiel te maken voor een studentenfiets (met naafdynamo). Omdat de velg krom stond, kon de spaakspanning nooit gelijk zijn.
Of, gisteren nog, bij het richten van een wiel waarin de spaken per vier gegroepeerd zijn: als je een wiel richt, wordt de spanning (en dus de toonhoogte bij tokkelen) bij slechts enkele spaken verhoogd.
Ik vermoed dat de theorie enkel toepasbaar is bij het maken van een wiel met allemaal nieuwe onderdelen?
Yup, ik heb het hier over nieuwe wielen met goede onderdelen. Het is wel de bedoeling dat je een wiel kunt vlechten met nagenoeg uniforme spaakspanning. En als je een goede velg hebt zit daar altijd een aanbevolen maximale spaakspanning aan vast.

Zonder uniforme spaakspanning is het roeien met de riemen die je hebt en is een spaakspanningsmeter niet heel zinvol.
In principe hebben velg, spaak en naaf elk hun eigen maximale spaakspanning. Meestal is die van de velg bepalend, maar voorbeelden van kapotgetrokken naven zijn ook wel te vinden.
Velgen met designspaakpatronen zijn niet handig om te spaken en niet ideaal qua sterkte.
Hallo Peter,

Ik heb 10-15 jaar geleden ook 1 gekocht enben er nog steeds blij mee. Ik zag Marco de Wit bij Bike4Travel er mee werken (aan mijn wiel). Heb toen zelf zo'n apparaat gekocht.

Al mijn fietswielen gecheckt. Ik heb ook nooit een gebroken spaak.
Maar ik kan mij voorstellen dat het bij aanschaf van een nieuwe Santos of Avaghnon niet noodzakelijk is.
Maar toen ik een nieuwe KOGA racer kocht heb ik de spaken ook gecheckt en bijgespannen. Later kwam ik iemand tegen die dezelfde fiets had, maar andere wielen er in had laten zetten omdat de spaken zo kapot gingen. En dat was volgens hem op internet meer zo bij anderen. Maar ik had gelijk de spanning goed gezet en nooit een kapotte spaak gehad.
Dus het heeft bij mij zich in ieder geval wel uitbetaald (vermoed ik, er kunnen altijd nog andere factoren zijn).

De pluck methode heb ik ook wel toegepast....maar ik vind het toch plezierig te meten. Al moet je daar ook even handigheid in krijgen.

En het was allemaal ver van voor de APP's. Dus daar geen ervaring mee.

Groeten Fokko