Balhoofdstel: trilt los ....

[Glika]

Net weer terug van een paar dagen fietsen met bepakking. Bij het afladen van de fiets en nalopen bemerkte ik dat het balhoofdstel (heet dat zo?) speling vertoonde. Na het aandraaien van beide bovenste moeren (bovenste eerst een stukje los, die daar onder vastdraaien, bovenste vervolgens weer aandraaien) was de speling weg en draaide het stuur soepel. Het gaat dus om een conventioneel systeem (Koga WorldTraveller uit 2001).

Dit is de tweede keer na een tocht met bepakking. Na tochten zonder bepakking heb ik geen last van de loslopende moeren. Het lijkt dus dat de bepakking op mijn voorwiel van invloed is (waren zeer licht bepakt: links toiletspullen, handdoek, regenpak, extra handschoenen etc., rechts wat kookgerei, bestek, mok, beker, potje Nescafe, en wat brood). Banden zijn (nieuwe) Schwalbe Marathon Supreme, druk in voorwiel 4 atmosfeer.

Vandaar mijn vragen:
* kan belasting van het voorwiel door bagage echt zo van invloed zijn;
* zet ik beschreven moeren verkeerd vast (vast is bij mij vast);
* zegt het iets over de conditie van de kogels of lagers (ik weet niet wat er in zit).

Daar ik over een paar weken vertrek wil ik natuurlijk dit probleem opgelost hebben. Wie kan mij op weg helpen.

Met dank en groet,

Arno

[Mattt]

Belangrijk is dat je het balhoofd kunt afstellen zodat er geen speling is en het stuur soepel draait. Als het een kogellager is zou er speling kunnen ontstaan omdat in die kogeltjes (zeker bij flinke belasting; dus ja dat heeft invloed) kleine putjes kunnen ontstaan; die kogels kun je vervangen. Ook moet er voldoende lagervet in het balhoofdstel zitten dus misschien kun je daar ook eens naar (laten) kijken.

[multiwgb]

Het enigste wat ik me kan bedenken is dat de bovenste moer te weinig draad heeft. Draai alleen die bovenste moer eens los en maak weer een foto.

[Ronald van der Perk]

Als je de moeren vastzet zoals je omschrijft gaat het niet goed.

Op het moment dat je de bovenste moer vastdraaid moet je de onderste met een tweede sleutel tegenhouden anders heb je kans dat je je kogels aan gort draait.

Ronald van der Perk

[m-gineering]

Als het balhoofdstel goed is helpt het vaak om het frame en de vork te vlakken. Als de bovenste cup scheef draagt werkt die zich los

[Mattt]

Onderste moer trouwens nooit geforceerd vastdraaien (alleen handvast) omdat je anders de lagers kapot kunt persen; de bovenste kun je wel dmv gereedschap strak aandraaien (mits je de onderste moer goed tegenhoudt met een tweede sleutel). Het is soms wel een gedoe om alles mooi afgesteld te krijgen (moeren goed strak tegen elkaar, geen speling én een soepel draaiend stuur). Kogels+lagervet (zowel boven als onder!) vervangen zou mijn eerste stap zijn als het probleem aanhoudt.

[Glika]

Als het balhoofdstel goed is helpt het vaak om het frame en de vork te vlakken. Als de bovenste cup scheef draagt werkt die zich los

En dat schrijf jij aan iemand die amper weet hoe de onderdelen heten Hoewel ik het, na drie keer lezen, begin te begrijpen, dus ik zal deze opmerking zeker meenemen naar de fietsenmaker (Rein Veenendaal).

Matthie9000: het lijkt verstandig om dan gelijk maar de kogels/lagers te (laten) vervangen en het geheel van schoon vet te voorzien.

Multiwgb: vanmiddag nog naar het schroefdraad gekeken. Dat zag er echt als schroefdraad uit van onder naar boven en zonder beschadiging.

Ronald & Matthie9000: de wijze van vastzetten was mij niet bekend, hoewel ik gelukkig nooit de boel muurvast zet (vast is vast).

Groet,
Arno

Het liefst zou ik dit alles zelf willen doen, helaas durf ik zonder begeleiding/uitleg een dergelijk systeem niet uit elkaar te halen. Waar moet je op letten, op welke wijze, met welk gereedschap, welke maat kogels, etc. Motorclubs hebben van die sleuteldagen, heeft de Wereldfietser ook zoiets? (buiten de cursussen van Marten)

[Mattt]

En als het allemaal niet lukt kun je altijd nog zoiets (laten) doen : 1, 2, 3, 4

Bij het uit elkaar halen van de lagers alles goed fotograferen kan een boel puzzelwerk schelen.... De kogels kun je er gewoon uit halen en meenemen naar een fietsenmaker zodat ze je de juiste grootte meegeven.

[Glika]

En als het allemaal niet lukt kun je altijd nog zoiets (laten) doen : 1, 2, 3, 4

Ervaring met dezelfde fiets! Wijzigde net mijn bericht met de opmerking dat ik het best zou willen leren en of er zoiets was als sleuteldagen (hebben motorclubs of autoclubs ook).

Groet,
Arno

[Mattt]

Je hebt (behalve 2 sleutels voor het afstellen van het balhoofd) voor het vervangen van de kogels/lagers geen speciaal gereedschap nodig (wel nieuwe kogels en lagervet natuurlijk); stuur+stuurpen haal je uit de voorvork na eerst de inbus bovenop de stuurpen los te draaien. Als je vervolgens alles maar goed fotografeert en de balhoofdonderdelen netjes in volgorde neerlegt valt het wel mee.

Op Marten zijn website staat een erg mooi stuk over het balhoofdstel; jij hebt een ‘conventioneel’ balhoofdstel met een binnenbalhoofdbuis van 1" (25.4mm), als ik het me goed herinner zit er in het balhoofd zowel boven als onder kogels én een naaldlager.

[Carl]

Je hebt (behalve 2 sleutels voor het afstellen van het balhoofd) voor het vervangen van de kogels/lagers geen speciaal gereedschap nodig

Maar wel een oud laken oid. om de fiets op te zetten/boven te hangen als je aan het werk gaat. Om te voorkomen dat eventuele losse kogels *plink* *tink* *tink* in alle hoeken van je werkruimte terechtkomen als ze eruit vallen bij het losnemen. Op iets van stof blijven ze netjes liggen in plaats van weg te stuiteren en dan hoef je niet op je knieen onder de werkbank te zoeken.

Groetjes,

Carl

[frank bueters]

Ik had een vergelijkbare Koga, iets ouder, met hetzelfde probleem.
Als je kijkt op de afbeelding "Conventioneel balhoofdstel" van Marten's website zie je een "borgmoer" en een " bovenste cup met draad". Draai de borgmoer los en draai de cup met draad zo vast dat je net geen speling meer hebt.

Draai daarna de borgmoer flink vast terwijl je met een tweede sleutel de cup tegenhoudt. Controleer of het stuur daarna nog makkelijk draait door de fiets een klein beetje schuin te houden terwijl je het voorwiel van de grond tilt. Draait het stuur niet uit zichzelf begin dan weer bij "draai de cup...".

Nadat ik het balhoofd op bovenstaande wijze had vastgezet heb ik nog ca 5000 km probleemloos gereden. Daarna moesten lagers én cups toch echt worden vervangen. Dat doe je niet zelf, daarvoor heb je iemand nodig, bijvoorbeeld een fietsenmaker, die de cups uit- en in kan persen. Kost geen vermogen, de rest kun je nu zelf.
Oh ja, gebruik wel een balhoofdsleutel. Die is dun en past onder de sleutel waarmee je de borgmoer vast zet.

Frank

[multiwgb]

Multiwgb: vanmiddag nog naar het schroefdraad gekeken. Dat zag er echt als schroefdraad uit van onder naar boven en zonder beschadiging.

Op hoeveel gangen schroefdraad kan je die bovenste moer schroeven en van welk materiaal is de bovenste moer gemaakt.

[Leon]

* zet ik beschreven moeren verkeerd vast (vast is bij mij vast)

Ik had ooit ook last van dit fenomeen totdat ik een fietsenmaker eens die moer zag vastdraaien. Het moest een stuk harder worden aangedraaid dan ik dacht. Sindsdien geen problemen meer, al moet het op een nieuwe fiets en na demontage van balhoofdstellen altijd een paar keer worden herhaald. Vlakken is leuk, maar de hh lakkers en spuiters verpesten de boel altijd flink.
Let wel: het blijft dunne schroefdraad, dus het kan gemakkelijk kapot.

Helaas staat op http://www.m-gineering.nl/data.htm#aanhaalmomenten geen aanhaalmoment hiervoor.
Grappig, als ik aanhaalmoment balhoofdstel google dan blijken motorrijders hier ook mee te zitten.

Tip: stel de boel af, zet met een markerstift een lijntje of met iets scherps een krasje over beide moeren, maak een kasseienentocht en je kunt de geringste verdraaiing t.o.v. elkaar zien.

Leon

[m-gineering]

Helaas staat op http://www.m-gineering.nl/data.htm#aanhaalmomenten geen aanhaalmoment hiervoor.

Ik ben nog niet een geloofwaardig getal tegengekomen, en ook nog nooit een fietsenmaker met een insteekmomentsleutel met passende bekken voor balhoofdstellen. Maar zo'n 50Nm lijkt me realistisch, dus iets minder vast dan een stalen trapascup, en iets vaster dan een pedaal of cassettelockring (40Nm)

[Glika]

Multiwgb: vanmiddag nog naar het schroefdraad gekeken. Dat zag er echt als schroefdraad uit van onder naar boven en zonder beschadiging.

Op hoeveel gangen schroefdraad kan je die bovenste moer schroeven en van welk materiaal is de bovenste moer gemaakt.

Bijgaand een foto van de schroefdraad. Er zit het nodige vuil op, maar de moer loopt makkelijk rond, zonder hapering en draait ook in een keer vast.
Het materiaal weet ik niet, lijkt op staal.

Groet,
Arno

[multiwgb]

Moet die speciale ring met een lip die in de uitsparing van de vork past hier ook nog tussen. Dan zou het mij niet verbazen dat die bovenste moer bij behoorlijke belasting een spoed omhoog springt.

[Glika]

Moet die speciale ring met een lip die in de uitsparing van de vork past hier ook nog tussen. Dan zou het mij niet verbazen dat die bovenste moer bij behoorlijke belasting een spoed omhoog springt.

Zie ook de eerste foto. Mijn fiets heeft een onderste moer waarmee je het geheel vastzet en een bovenste borgmoer. Een ring met lip is niet aanwezig. Ik heb geen idee hoe dik deze normaliter is, hoe de ring er uitziet en wat de functie is. Ik begrijp dus dat basismoer in combinatie met borgmoer onvoldoende is?

Hoe zit dat bij andere Koga WorldTravellers uit de 2001/2002?

Groet,
Arno

PS: is dit de bedoelde ring? Wordt op diverse sites beschreven als opvulring. Een andere functie kan ik niet zo snel vinden op internet.
http://hollandbikeshop.com/fietsonderde ... t-2mm-dik/

[multiwgb]

Ja dat is de bewuste ring. Ligt deze tussen de moeren dan kan je zonder de onderste moer tegen te houden de bovenste vast zetten. Maar zonder die ring gaat ook wel.
Klopt het dat de bovenste moer veel meer schroefdraad heeft dan het deel wat nu nog uitsteekt. Van die moer moet je alle schroefdraad die er inzit gebruiken. Loopt de moer vast en er is nog ruimte tussen de moeren dan kan je zo'n ring er tussen leggen. Maar met een ring zonder lip gaat het ook.

[Leon]

Het materiaal weet ik niet, lijkt op staal.

Het is staal als het aan een magneet plakt. Het is meestal geen staal als het niet aan een magneet plakt. Het is vaak aluminium als het niet aan een magneet plakt en lichter is dan hetzelfde ding in staal.
In dit geval is de vork, en de schroefdraad op de foto, van staal. De borgmoer is 98% kans van aluminium. Als er schroefdraad kapot gaat is het meestal de draad in de borgmoer. Het is dus interessanter om de draad in de borgmoer te bekijken. Hoe dan ook, alleen testen kan uitsluitsel geven.
Leon