Deel 3 van Hanzefietsroute grondig herzien

[keesswart]

Deel 3 van de Hanzefietsroute (Brandenburg-Keulen-Zaltbommel) was aan een update toe. De auteur van deze gids, Michaël Wannet, is in 2016 overleden. Hoewel we af en toe wel berichten kregen dat een aantal dingen niet meer klopten, was de feedback van fietsers te gering om volledig op te kunnen vertrouwen.

Daarom hebben Luc Oteman en ik de meeste trajecten in 2021 weer eens nagefietst. Gelijk met de nieuwe gids ‘Fietsen naar Berlijn’ (zie hier) is nu een grondig herziene editie van dit deel van de Hanzefietsroute verschenen. De routebeschrijving is bijgewerkt en aan de kaartjes zijn elf nieuwe stadsplattegrondjes toegevoegd. Voor een aantal wegen die te druk zijn geworden, zijn stillere alternatieven gevonden. Ook zijn enkele slecht begaanbare bospaden, waar soms amper op te fietsen viel, vervangen door beter berijdbare routes. Verder is de lijst met campings helemaal nagelopen en vernieuwd. Tenslotte zijn veel nieuwe foto’s in de gids opgenomen. Toch is de gids niet dikker geworden.

Een voorbeeld van de veranderingen zie je hieronder: de pagina’s 100-101 in de oude gids (met mijn aantekeningen; naast deze aantekeningen maakte ik ook foto's en waypoints van allerlei plekken en situaties) en de nieuwe versie.



De klim naar het hoogste punt van de Hanzefietsroute verliep over steile grindpaden door bossen met weinig uitzicht. Nu klim je op minder steil en grotendeels autoluw asfalt naar Wildewiese, met weidse uitzichten over het Sauerland.

De nieuwe autoluwe route door Bamenohl-Finnentrop heb ik wat verduidelijkt met een inzet. Van de Hanzesteden Attendorn en Olpe is er nu een plattegrondje van de binnenstad.

Na Olpe volgde de route vroeger een doorgaande weg naar Iseringhausen, die niet altijd rustig was. Nu maakt de route gebruik van een tot fietspad verbouwde spoorlijn, een goed berijdbaar bospad en enkele autoluwe asfaltwegen.

In de nieuwe gids zijn hellingpercentages > 5% met pijltjes op de kaart gezet.

Ook heb ik gelijk de stationsaanduidingen op de kaart (een rondje met in Duitsland DB en in Nederland NS erin) vervangen door het locomotiefje dat we al jaren in andere gidsen gebruiken.



Tenslotte is de campinglijst is weer up-to-date gemaakt. Van de overige overnachtingsadressen worden jeugdherbergen en een paar natuurvriendenhuizen nog vermeld. Adreslijsten van hotels en pensions nemen veel ruimte in beslag en zijn niet up to date te houden. Daarom zijn deze vervangen door weblinks naar VVV-kantoren, Bett + Bike en enkele boekingssites.

Uiteraard zijn ook de gps-tracks op www.hanzeroute.nl aangepast.

[Poppink]

Beste Kees,
Ik zou zomaar mijn fietsplannen voor deze zomer kunnen herzien en via je twee routes van gisteren en vandaag naar Berlijn gaan.
Dat wordt dan voor het eerst van m'n leven een geplande route nafietsen.

[bert sitters]

Zijn er veel campings afgevallen?

[dunlop]

Een mooie route om in Berlijn te komen.
Ook goed dat de route is herzien. Ofschoon ik de erg ruige stukken in de routes van Michael Wannet altijd met plezier heb gefietst.
Ik vraag me wel af of de gids met: bij de derde lantaarnpaal links, bij de bakker rechtsaf nog toekomst heeft.
Naar mijn idee is een gps-track met een geschreven toelichting, als PDF voldoende. Geen gewicht.

[JanH]

De klim naar het hoogste punt van de Hanzefietsroute verliep over steile grindpaden door bossen met weinig uitzicht.

Ik vond dit een mooi gedeelte. Helemaal alleen zwoegen in de bossen.(foto's uit 2020)

[Wim]

Tja, er zaten inderdaad stukken tussen die gewoon niet befietsbaar waren, ook niet met dikke banden en heel weinig bagage.

[dunlop]

Ik vond dit een mooi gedeelte. Helemaal alleen zwoegen in de bossen.

Tja, er zaten inderdaad stukken tussen die gewoon niet befietsbaar waren, ook niet met dikke banden en heel weinig bagage.

Grappig hoe zo'n route beleefd wordt.
Ik vond juist die ruigere stukken mooi. Met volle bepakking, tasen voor en achter, zwaar, maar prima fietsbaar.
Ik vond het altijd weer knap, hoe de route bestond uit allerlei onderdelen. Soms makkelijk een een beetje saai. Soms makkelijk en boeiend. En soms het uiterste van je fietskunde vragend.

[keesswart]

De klim naar het hoogste punt van de Hanzefietsroute verliep over steile grindpaden door bossen met weinig uitzicht.

Ik vond dit een mooi gedeelte. Helemaal alleen zwoegen in de bossen.(foto's uit 2020)

Ik reed hier voor het eerst in 2013, bergafwaarts, dus tegen de beschreven richting in. Michaël had me gevraagd om uit te zoeken welk grindpad het best te berijden was. In mijn herinnering lagen alle boswegen er hier door zware trekkers en erosie nogal slecht bij. Al mijn aandacht had ik nodig om diepe kuilen te ontwijken en ik moest mijn snelheid onder de 30 km/uur zien te houden. Gelukkig had het enige tijd niet geregend, waardoor de gaten in de wegen goed zichtbaar waren. De staat van de weg en de monotone dennenbossen vond ik verdacht veel lijken op de Rennsteig in het Thüringer Wald, waar we in 2002 gefietst hebben (zie Thüringen en Bohemen: fietskuur met Goethe, Marx en keizer Franz ).

Het lastige van boswegen is dat ze zo veranderlijk zijn. Het ene jaar verkeren ze in een prima staat van onderhoud, maar een paar jaar later kunnen ze door wateroverlast en intensief gebruik door zwaar werkverkeer compleet gemold zijn. Ook als ze net weer van een verse laag grind zijn voorzien, kan het nog maanden duren voordat er weer goed op te fietsen valt. Daarbij is de slijtagecyclus in bergachtig terrein vaak nog een stuk korter dan in vlakke gebieden.

In juli 2021 was er in grote delen van het Sauerland en de Eifel sprake van extreme wateroverlast. Twee maanden later waren de meeste boswegen hier wel weer begaanbaar, maar moest je wel goed overweg kunnen met modderpoelen, zwerfkeien en wandelende takken.

Michaël had destijds voor de hellende boswegen naar Wildewiese al een asfaltalternatief gemaakt, dat ook in de gids werd aangegeven. Dit alternatief liep echter grotendeels over een redelijk drukke doorgaande weg, waar ook zwaar vrachtverkeer langskomt. Zo'n weg vind ik niet geschikt om ettelijke kilometers bergopwaarts te fietsen. Vlakbij bleek echter ook een smalle en stille asfaltweg te lopen, met fraaie uitzichten over golvende bergweiden en bossen. Fluitend ben ik hierlangs omhoog gefietst. Daarom heb ik zowel de voormalige hoofdroute (de hellende grindwegen door het dennenbos) als het voormalige asfaltalternatief (de drukke doorgaande weg) vervangen door deze smalle en stille asfaltweg voor flierefluiters. Zie de foto hieronder. Overigens blijft er ook voor bospadliefhebbers nog genoeg te genieten op de Hanzefietsroute.

[keesswart]

Tja, er zaten inderdaad stukken tussen die gewoon niet befietsbaar waren, ook niet met dikke banden en heel weinig bagage.

Zoals de Alte Heerstrasse hieronder (zie mijn verslag uit 2009). Michaël vertelde mij later dat de Alte Heerstrasse destijds nog redelijk goed te fietsen was. En Michaël was geen mountainbiker, maar reed op banden van 37 mm breed.
Door zware trekkers is deze historische weg zo omgewoeld, dat ik hem heb vervangen door het asfaltalternatief dat er enkele kilometers naast loopt. Afgezien van een enkele fietser die een streng dieet volgt, denk ik niet dat veel fietsers blij worden van kilometers lang zandhappen in een bos waar je op zwoele zomerdagen ook nog vergezeld wordt door steekvliegen, dazen en horzels .

[Polariteit]

Leuk, al zal ik er denk ik geen gebruik van maken omdat ik hem in september 2020 heb gefietst

Ik merkte wel dat het derde deel duidelijk ' achter' liep ten opzichte van deel 1. Zo herinner ik me nog dondersgoed dat ik een zeer drukke B-weg moest oversteken waar ze met 100km+ voorbij reden en ik 10 minuten heb staan wachten

Op een ander punt ging de route door een bos waar het pad duidelijk zeer weinig gebruikt werd, het gras kwam tot mijn knieen, en op sommige plekken stonden er ondoordringbare struiken op de paden

Echt onbegaanbare paden door mul zand of modder herinner ik me niet. Ik ergerde me duidelijk meer aan de wegen met kasseien

[keesswart]

Zijn er veel campings afgevallen?

Ik vond het nog meevallen. Een gevoelig verlies blijft de sluiting van camping-natuurbad Müggelsee in Hildesheim. Deze was in handen van een een stel 60-plussers, die geen koper/opvolger konden vinden (zie dit artikel).

Bij Braunschweig heb ik juist weer een paar campings gevonden die nog niet in de oude gids stonden. Zoals een natuurbad met kampeerplekken aan de rand van de stad. Op 15 september 2019 kwam ik daar aanzetten toen de poort al gesloten was. Het was toevallig de laatste dag van het seizoen geweest, maar een vriendelijke beheerder heeft me toch nog binnengelaten. Die beheerder verbleef daar zo'n beetje de hele zomer in een caravan, waarvan de voorzettent als remise voor een modelspoorbaan dienst deed. Helaas is deze camping in 2020 en 2021 niet open gegaan vanwege de pandemie.



Ten westen van Braunschweig is een mooie camping in Bettmar. De Hanzeroute kwam hier niet langs en ging via drukke doorgaande wegen rechtstreeks naar het zuidwesten. In de nieuwe gids loopt de route iets noordelijker via stillere - deels onverharde - wegen en paden door Vechelde, vlakbij Bettmar. Zie het verschil op de kaartjes hieronder.


oude gids


nieuwe gids

Ook in het Bergische Land, ten oosten van Keulen, heb ik de route iets veranderd om langs de mooie camping in Bielstein te komen. In de oude gids werd deze camping wel vermeld, met een aanrijroute van 4 km langs een drukke weg met een hoogteverschil van 100 m ('s avonds omlaag en de volgende ochtend weer omhoog). Misschien koos Michaël er destijds bewust voor om de wat grotere plaats Wiehl te vermijden, waar de route nu doorheen loopt. In Wiehl zijn echter ook winkels en er is zelfs een jeugdherberg, waar fietsers soms ook blij van worden. Na Wiehl gaat de nieuwe route over rustige binnenwegen en een geleidelijke klim naar Drabenerhöhe, waar de oude route weer opgepikt wordt.

Verder westwaarts, tussen Wahlscheid en Lohmar is nog een camping die alleen nog dienst lijkt te doen als dumpplek voor afgedankte caravans. Die heb ik in de nieuwe gids maar niet meer vermeld.



Gek genoeg werd de stadscamping van Keulen niet in de oude gids vermeld. Michaël had hier duidelijk een voorkeur voor de camping in Rodenkirchen, op de westoever van de Rijn. Toen ik daar in september heen wilde fietsen, was ik te laat om de laatste fietspont van die dag nog te kunnen halen. De stadscamping op de oostoever was nu veel handiger. Wel heb ik mijn fiets er met alle sloten die ik meezeul, extra goed vastgenageld aan de fietskooi die hier elke nacht op slot gaat.



Een dag later wilde ik overnachten op de camping in Echtz, vlakbij Düren. Die bleek in september al dicht te zijn. De poort was hermetisch gesloten en het was te laat om nog naar de volgende camping in Jülich te fietsen. Bij een eerdere camping, 40 km terug in Liblar, had ik het te vroeg gevonden om al te stoppen met fietsen. In de schemering heb ik mijn tent opgezet in een park naast een voetbalveld in Echtz, waar ik prima geslapen heb. Ik denk dat zelfs de vroege hondenuitlaters mijn tentje achter de struiken niet opgemerkt hebben.

[123456]

Ben je niet bang dat je fiets op je (dure) tent valt?

Capture.JPG

[keesswart]

Ik denk dat de fiets 's nachts op een andere plek heeft gestaan en dat ik hem heb verplaatst vanwege de beeldcompositie. Hij zal zeker niet pal voor de ingang van mijn tent hebben gestaan, want dan was ik er tijdens mijn nachtelijke sanitaire uitstapje op zo'n onverlichte plek pardoes tegenaan geknald .

Overigens valt mijn fiets sowieso niet makkelijk meer om sinds ik het voetje van de standaard heb verbreed met een zooltje (afkomstig van een spd-schoen en m.b.v. lijm en kabelbinders vastgezet).

[JanH]

Ook in het Bergische Land, ten oosten van Keulen, heb ik de route iets veranderd om langs de mooie camping in Bielstein te komen. In de oude gids werd deze camping wel vermeld, met een aanrijroute van 4 km langs een drukke weg met een hoogteverschil van 100 m ('s avonds omlaag en de volgende ochtend weer omhoog). Misschien koos Michaël er destijds bewust voor om de wat grotere plaats Wiehl te vermijden, waar de route nu doorheen loopt. In Wiehl zijn echter ook winkels en er is zelfs een jeugdherberg, waar fietsers soms ook blij van worden. Na Wiehl gaat de nieuwe route over rustige binnenwegen en een geleidelijke klim naar Drabenerhöhe, waar de oude route weer opgepikt wordt.

Om op die camping te komen heb ik dat in 2020 ook gedaan: door Wiehl en bij het "Wheelpark Wiehl" de rivier Wiehl oversteken en via de oostoever naar de camping Wiehltal.
Deze camping heeft ook al gefigureerd in een ander topic:
viewtopic.php?f=23&t=7669&p=393875&hili ... al#p393859
De volgende dag vroeg via die wat jij noemt "drukke" ('s ochtends vroeg viel dat mee) weg weer terug naar de route.

[JanH]

Een dag later wilde ik overnachten op de camping in Echtz, vlakbij Düren. Die bleek in september al dicht te zijn. De poort was hermetisch gesloten

Die camping in Echtz vond ik niet zo'n succes. Is ook niet echt een camping, het is onderdeel van een natuurbad met veel dagjes mensen. Ik kon de tent op de zonneweide opzetten. Voor de dagjes mensen is er een koude douche, ik mocht douchen in het gedeelte van de vaste gasten (even lopen) maar die was ook koud.
Voordeel was wel dat er een kantine was waar je wat kon eten en drinken.
's Avonds, na vertrek van de dagjes mensen werd het terrein hermetisch afgesloten (verboden te zwemmen), als ik zou willen kon ik er niet meer vanaf. Het hek ging 's ochtends om een uur of half acht weer open. Ik was ook de enige campinggast.

Ach ja, is ook weer een ervaring

[keesswart]

's Avonds, na vertrek van de dagjes mensen werd het terrein hermetisch afgesloten (verboden te zwemmen), als ik zou willen kon ik er niet meer vanaf.

Dan was die 'camping' mischien nog niet dicht geweest, maar arriveerde ik gewoon te laat. De zon ging al onder.

Ach ja, is ook weer een ervaring

Weer eens een nachtje wild kamperen was ook niet echt een probleem. Het voelde alsof ik weer even 30 was .

[keesswart]

Ook in het Bergische Land, ten oosten van Keulen, heb ik de route iets veranderd om langs de mooie camping in Bielstein te komen.

Om op die camping te komen heb ik dat in 2020 ook gedaan: door Wiehl en bij het "Wheelpark Wiehl" de rivier Wiehl oversteken en via de oostoever naar de camping Wiehltal.

Dat heb ik ook gedaan, maar dan vanaf Wheelpark Wiehl via wat ik de stille zuidoever zou noemen. Of bedoel jij dat ook?

[JanH]

Ja, die route heb ik ook gedaan. Ik ben niet zo van de windstreken.... Ik bedoelde westoever (eerst, en daarna dus zuid).

[dunlop]

de Alte Heerstrasse

Toen ik er fietste zag het er inderdaad niet zo dramatisch uit.

Een gevoelig verlies blijft de sluiting van camping-natuurbad Müggelsee in Hildesheim

Klopt. Maar deze camping was in 2016 al gesloten. Dus niet echt nieuw.
Maar het is en blijft een mooie route.

[keesswart]

Ik vraag me wel af of de gids met: bij de derde lantaarnpaal links, bij de bakker rechtsaf nog toekomst heeft.
Naar mijn idee is een gps-track met een geschreven toelichting, als PDF voldoende. Geen gewicht.

Toch zijn er nog heel wat fietsers die niks met gps hebben. Ik ken verschillende ervaren vakantiefietsers, die er nooit aan zijn begonnen. Zou Frank van Rijn al zover zijn? Zelf werd ik in 2009 door de redactie van een tijdschrift waar ik toen fietsreportages voor maakte, min of meer gedwongen om gps-tracks aan te leveren.

Daarnaast zijn er onervaren fietsers, die wel eens willen proberen of een fietsvakantie ook iets voor hen is. Ik ken een paar zestigers, die dat gingen doen toen hun kinderen het huis uit waren. Ze schaften deel 1 van ‘Fietsen rond het Kanaal’ aan en gingen gelijk in Engeland fietsen. Niet bepaald een land voor onervaren vakantiefietsers, maar toch waren ze enthousiast. Een van hen wilde daarna een vakantiefiets aanschaffen. Hij noemde gelijk het merk K (dat bij veel zestigers geliefd is, meestal gebruikt wordt voor ritjes naar de tennisbaan, vervolgens wordt vervangen door een e-bike en uiteindelijk als mooi tweedehandsje weer een nieuwe eigenaar vindt). Ik heb hem de weg gewezen naar een goede fietsenzaak in zijn woonplaats, waar hij uiteindelijk een vakantiefiets van een ander bekend merk heeft gekocht. Die fiets heeft er inmiddels al een flink stuk van het Franse deel van de Kanaalroute opzitten. En nog altijd zonder gps.

Daarnaast heb je ook nog mensen die een fietsgids gewoon leuk vinden om in de bladeren, of aan iemand cadeau te doen. Zeker als zo'n gids er goed uitziet. Verpakt in mooi papier, met een feestelijk strikje erom. Dat gaat allemaal toch wat lastiger met een pdf-bestand. Of ze die route dan ook daadwerkelijk gaan fietsen, is maar helemaal de vraag.

Het volledig uitschrijven van een fietsroute is een zeer tijdrovende klus, zeker in landen waar je niet even kunt smokkelen met Google streetview. Alleen ter plekke kun je betrouwbare aantekeningen maken, aangevuld met foto’s en waypoints. Zelf ben ik nerdy genoeg om dit geen vervelend werk te vinden. Ik kan er hele dagen mee vullen, zoals anderen bezig kunnen zijn met cryptogrammen of het raden van plaatjes.

Ik zie wel dat fietsgidsen van routes die er al wat langer zijn, niet meer in dezelfde aantallen verkocht worden als 10 à 20 jaar terug. Dat komt vast door de opkomst van gps, maar misschien ook wel door de toename van het aantal titels. Een route kan echter ook na een aantal kwakkeljaren weer 'hip' worden. De laatste twee jaar zagen we het effect van virusmaatregelen in verschillende landen. Niemand ging meer naar Engeland, Frankrijk was ook niet meer zo geliefd, maar de Hanzefietsroute werd opeens populair.

Om papieren gidsen aan te kunnen blijven bieden, de drukkosten laag te houden (bij minder dan 500 exemplaren worden die kosten een stuk hoger) en om binnen enkele jaren ook weer van die gidsen af te komen, bieden we nog geen digitale versies aan. Ook omdat digitale bestanden niet goed zijn te beveiligen tegen kopiëren. Het zou goed kunnen dat er over tien jaar geen fietsgidsen meer gemaakt worden. Misschien omdat niemand ze dan meer wil hebben – of juist omdat niemand ze dan meer wil maken. Zelf ben ik de 60 inmiddels gepasseerd en ik heb een donkerbruin vermoeden dat ik nog tot de jongeren onder de fietsgidsenmakers behoor.