Velg vervangen

[joha59]

Ik heb de velg van mijn achterwiel vervangen van mijn Idworx Country Rohler, 28 inch, 32 spaken, Rohloff naaf, exact identieke velg Idworx DarimII 28 (alleen nu mét CCS), waarbij ik de bestaande spaken hetzelfde heb overgezet. Nu moet ik de spaken gaan spannen. Bij de vorige velg heb ik een spanning van 3,5 gemeten, kan ik dit aanhouden bij de nieuwe velg? Zijn er nog zaken waar ik op moet letten, buiten de normale zaken als centreren en slagen verwijderen?

[Wim]

Persoonlijk zou ik bij al die moeite gelijk nieuwe spaken hebben genomen.

[Leon]

Verwijderd wegens ongewenst.

[joha59]

Nieuwe spaken is toch weer 40 EUR, nu heb ik de spaken 1 op 1 over kunnen zetten, weet ik zeker dat deze goed zitten. Ik hoorde ook over het risico, dat de flens van de naaf kan gaan scheuren, indien niet identiek gespaakt. Ringen om de flens vond ik ook weer zo wat ... Met de spaak spanningsmeter heb ik de spaken met de oude velg gemeten, daarbij kwamen de meeste uit op 3,5. vraag me niet wat, ik weet niet welke eenheid wordt gebruikt voor de spanning van spaken ...

[Just Koen]

Nieuwe spaken is toch weer 40 EUR

Een setje (39stuks) speciale Sapim spaken voor Rohloff kost 24.50euro s (zilver) of 32.50euro (zwart) incl. zelfborgende nippel. Rohloff wil dat wielen met de Speedhub nog enkel met deze spaken ingespaakt worden.

[sjefke]

Met de spaak spanningsmeter heb ik de spaken met de oude velg gemeten, daarbij kwamen de meeste uit op 3,5. vraag me niet wat, ik weet niet welke eenheid wordt gebruikt voor de spanning van spaken ...

Op een (spannings)meter staat toch zeker de gemeten eenheid aangegeven?

[Leon]

Verwijderd wegens ongewenst.

[joha59]

De meeste spaken komen op een waarde van 2.20 uit volgens de spanningsmeter ...
overigens Leon, ik neem niet zomaar waarden van mijn oude wiel over, ik ben niet voor niets dit onderwerp gestart ...

[math]

Ik had waarschijnlijk ook voor nieuwe spaken gekozen, maar vooral omdat iedereen dat roept. Als je er nuchter over nadenkt, hebben die spaken nauwelijks geleden. Weinig mensen herspaken zelf hun wielen. Professiononele wielbouwers kiezen uiteraard voor nieuwe spaken om van alles af te zijn. Kortom, het advies is vermoedelijk gebaseerd weinig eigen ervaring en veel hear-say.

Ik heb zelf wel de spaken van een MTB wiel laten zitten toen de velg versleten was. Bij een MTB is een gebroken spaak ook geen ramp. Meestal kun je de locale rit uitrijden en thuis op je gemak de gebroken spaak vervangen. Bij mij zijn alle spaken heel gebleven (N=1). Ik vermoed dat bij de meeste andere reacties N=0.

Nu het wiel eigenlijk al bijna klaar is, zou ik gewoon doorgaan met de oude spaken. Alleen wel een test doen met je zwaar-bepakte fiets op een stukje kasseiweg en hard opgepompte banden. Als je wiel die 'heavy duty' test overleeft, zou ik er ook gerust mee op vakantie gaan.

Ik vermoed dat je spaakspanningsmeter een Mitutoyo-E381 is. De schaal geeft waarschijnlijk de uitwijking in mm aan. Je moet de ijktabel (omzetting van uitwijking naar spaakspanning in N ; hangt van spaakdiameter en materiaal af) raadplegen. Veel aluminium velgen kunnen maximaal 1200 N spaakspanning hebben. Als je geen ijktabel hebt of kunt vinden, raad ik je aan om bij een fietsenzaak naar binnen te lopen en de spaakspanning in de voorwielen van enkele nieuwe fietsen (met dezelfde spaakdiameter) te meten. Die zijn meestal gespaakt met ongeveer 1000 N. Je zou ook nog even bij Idworx kunnen informeren wat hun Darim II velg kan hebben. Ik zie dat ze versterkte spaakgaten claimen. Kijk ook even naar de spaakspanningsadviezen van Rohloff (p. 12-13).

PS: Oppassen! Als de meter inderdaad een uitwijking aangeeft, zit je nu met 2.2 op een (veel!) hogere spaakspanning dan met 3.5. Bij de Park Tools meter gaat dat sterk niet-lineair. Bv. bij een 2 mm stalen spaak, staat een stap op de uitwijkingschaal van 17 naar 18 voor 50N toename en een stap van 26 naar 27 voor 190 N toename.

[Leon]

Ik had waarschijnlijk ook voor nieuwe spaken gekozen, maar vooral omdat iedereen dat roept. Als je er nuchter over nadenkt, hebben die spaken nauwelijks geleden. Weinig mensen herspaken zelf hun wielen. Professiononele wielbouwers kiezen uiteraard voor nieuwe spaken om van alles af te zijn. Kortom, het advies is vermoedelijk gebaseerd weinig eigen ervaring en veel hear-say.

Als er ergens niets mis mee gaat wil dat niet zeggen dat adviezen die vroeger zijn ontwikkeld niet meer verstandig zijn om vandaag nog toe te passen. Denk even aan de chemische en petrochemische industrie: de lijvige boekwerken met ontwerpregels zijn vaak al meer dan een halve eeuw oud en inhoudelijk vaak al ouder dan een eeuw en met de meeste ervan - vele duizenden afzonderlijke regeltjes - is nooit iets mis gegaan. Dat lijkt me echter geen reden om iets te zeggen van "Mwaaah, die oude regels....".

Nu het wiel eigenlijk al bijna klaar is, zou ik gewoon doorgaan met de oude spaken. Alleen wel een test doen met je zwaar-bepakte fiets op een stukje kasseiweg en hard opgepompte banden. Als je wiel die 'heavy duty' test overleeft, zou ik er ook gerust mee op vakantie gaan.

Nu sla je de plank toch wel erg mis. Brekende spaken zijn namelijk nooit een gevolg van het overschrijden van de maximale treksterkte van een spaak, maar (op een haar na) altijd een gevolg van metaalmoeheid, die pas optreedt na verloop van veel belaste omwentelingen van het wiel, maar wel bij een aanzienlijk lagere belasting.

Ik vind het wel fantastisch van je dat jij de gebruiksaanwijzing van de spaakspanningsmeter van joha59 gaat lezen omdat hij daar zelf ook na aandringen niet toe bereid blijkt.

[joha59]

Dank Math, even voor de duidelijkheid ...
ik volg een fietsenmakerscursus (één avond per week), daar gebruik ik de aanwezige spanningsmeter, het is een Xpert Spoke Tension Meter, ongeveer zo één, als ook in dit filmpje is te zien: https://www.youtube.com/watch?v=V7QnMPffmjU
Vorige week had ik mijn wiel met de oude velg naar cursus mee genomen om de spanning te meten. De leraar zei kortweg: oh 3,5 dus als je de spaken daarop zet is het goed.
Ik wist nog niet hoe de meter af te lezen, had dat kleine rondje ook nog niet gezien. Dus die 3,5 klopt volgens mij niet zo ... Ik ga de tabel uit de handleiding eens goed bekijken ... Aan de leraar had ik overigens niet zoveel, vandaar dat ik dit topic ben gestart in de hoop hulp te krijgen (en geen betweters )

Ik heb de nippels van de spaken eerst over de schroefdraad heen gebracht, daarna twee rondjes met de nippel volledig rond draaien, daarna twee rondjes halve slagen. Ik vond dat er toen al aardig spanning op stond. Toen ben ik met de meter alle spaken op 2.0 gaan zetten. Daarna heb ik de slagen eruit gehaald (er waren geen hoogteslagen, wel kleine breedte slagen) en gecentreerd met de centreerboog (was ok). Hierna de spaken nog een keer gemeten, alleen de sterk afwijkende heb ik iets bij gedraaid.

Ik ga er voorzichtig op fietsen en echt niet meteen op wereldreis. Mijn zorg is vooral de Rohloff naaf, er bestaat een (klein) risico dat de flens gaat scheuren, dat wil ik perse voorkomen. Een velg is altijd weer te vervangen en is niet zo kostbaar als de naaf. De oude velg had een scheur over 6 spaakgaten, zie onderstaande foto.

[Leon]

... vandaar dat ik dit topic ben gestart in de hoop hulp te krijgen (en geen betweters )

Ik zal mijn berichten aanpassen.

[Leon]

Sorry verkeerd knopje. Kan weg.

[math]

..Nu sla je de plank toch wel erg mis...

Beslist niet!
Door overspaken verander je niets aan opgebouwde metaalmoeheid. Wat wel kan gebeuren is dat je spaken beschadigd, bv. kerven maakt. Die leiden vrij snel tot breuk. Daarop is mijn heavy duty test gericht! De dynamische belasting bij schokken is veel groter dan de statische spaakspanning. Als je bij herspaken de spaakspanning goed hebt ingesteld, hoef je voor vermoeidheidsbreuk niet banger te zijn dan vóór herspaken.

[Leon]

De dynamische belasting bij schokken is veel groter dan de statische spaakspanning.

Zover ik weet - en daar is al menig discussie op dit forum over gevoerd - worden de spaken bij belasting van het wiel helemaal niet (of zeer nauwelijks) sterker belast waar worden vrijwel alleen de onderste ca. vijf spaken ontlast. Daarom werkt zo'n test met extreme belasting niet echt.

Even iets gevonden: https://www.youtube.com/watch?v=w4kz0k4AdI4

Maar zelfs al doe je alles goed, wat een hele prestatie is, dan nog neem je de oude metaalmoeheid van je spaken mee naar je nieuwe wiel, waar je, uitgerekend met een CSS velg en een Rohloffnaaf nog héél lang mee wilt gaan doen. Een normale velg gaat al zo'n 40.000 km mee, dus we hebben het hier over een serieuze levensduur die de levensduur van de rest van de fiets waarschijnlijk zal gaan overtreffen.

[math]

Mijn formulering was onjuist en had moeten zijn "de dynamische belasting bij schokken is groter dan de statische belasting". In die zin belast je kerven e.d. zwaarder.
Het klopt dat het vooral een ontlasting is als de spaken onderaan komen.

[Mattt]

Wat een geneuzel

1) mooie spaakspanningsmeter

2) Kijk even hier als je wat meer logica wil hebben achter de meetwaarde. Bij een rohloff wiel wil je ongeveer een spaakspanning van 100-120 kgf bereiken; even in de tabel kijken bij de juiste spaak waar je dan op uit hoort te komen (spaakdikte even meten).

Waarden van 3.5 klinkt dus logisch bij een 2 mm spaak (+/- 110 kgf).

[supermario]

Koen

Waar kan je die rohloff spaken kopen?

Ik ga op 5 mei in Gent via de vakantiefietser.be een fiets cursus volgen van 10 tot 17 uur. Krijg les in magura en rohloff naven. Misschien leren wij ook hoe de naaf te spaken.

Ik heb nog nooit een spaakspanningsmeter gebruikt tijdens wiel vlechten. Ik voel gewoon aan de spaken.

Heb nog nooit een gebroken spaak gehad.

Mario

[Just Koen]

@supermario: je kan die gewoon via je fietsenmaker bestellen.

Normaal gezien is Velo Timo er ook bij op zaterdag 5 mei in Gent (ik hopelijk ook, anders wordt het maar saai ) en is er mogelijkheid om tools, oliewisselsets en andere Rohloff/Gates onderdelen aan te kopen via hem.

[Rob de Waal]

Ik zou zeker nieuwe spaken gebruiken!

Vanwege een breuk in de flens (geen rohloff, maar 28" 40spaaks derailleur) is mijn achterwiel opnieuw gespaakt (met de oude spaken) door een ervaren monteur. Geen enkel probleem tijdens "gewone" dagtochten!
Maar tijdens de eerstvolgende fietsvakantie met "volle" bepakking heb ik erg veel spaakbreuken gehad. En het bleek in Frankrijk moeilijk om de juiste spaakmaat te vinden cq een reparateur die er zin in had om spaken te vervangen...