Dringend advies/hulp bij repareren van as in Iran

[Sephi]

Hoi,

Op dit moment ben ik samen met 2 andere door iran richting turkmenistan etc aan het fietsen. Gisteren kwam ik erachter dat er speling zit op mijn achteras. dit is een Shimano Deore XT. Volgens mij is het niet normaal dat na 5000km er al speling op komt, maar dat terzijde.

Op dit moment zitten we in een klein dorpje in iran en is de eerst volgende grote stad 100km verderop. Het is de vraag of daar een fatsoenlijke fietsenmaker zit. Tabriz en teheran zijn elk zo een 250km-350km verderop.


oftewel mijn vraag is: hoe haal ik speling van de As af?
Ik heb tot mijn beschikking: imbus, platbektang, zakmes, kruiskop en platte schroevendraaier en NBT2. Eventueel kan ik nog wat steeksleutels kopen.

Mocht dat niet echt mogelijk zijn met deze gereedschappen: hoever kan ik nog ongeveer fietsen. De speling bedraagt grofweg 1mm aan de freewheelkant. de andere kant voelt nog prima.

groet en alvast bedankt,

Marius

PS: de tandwielen zitten gewoon goed vast, die zijn al gecontroleerd.

[Rutger]

Hoi,

Dat is natuurlijk hier moeilijk in te schatten hoe erg het is. Heb je er erg last van tijdens het fietsen? 1 mm lijkt me op zich niet zo veel. Ik weet niet of speling is op te lossen met gereedschap. Doorfietsen maakt het wellicht steeds erger, maar als er iets mis is, dan moet het sowieso vervangen worden. Heb je al contact gehad met je fietsenmaker? Ik weet niet hoe het precies zit in Iran, maar het lijkt mij dat er wel bussen zijn of zo om naar Teheran te komen en daar een fietsenmaker te zoeken. Daarna zou je weer terug kunnen keren naar je huidige plaats. (Ik denk dat je toch het hele traject wilt fietsen?).

Groeten en succes,

Rutger

[Leon]

De speling bedraagt grofweg 1mm aan de freewheelkant. de andere kant voelt nog prima.

Dat begrijp ik even niet. Heb je het wiel eruit gehad? Als je het wiel uit het frame hebt en de snelspanner hebt verwijderd, dan kun je bij speling op de lagers - waar het in eerste instantie op lijkt - de as horizontaal op en neer bewegen zodat je aan beide zijden een speling kunt voelen. Is dat zo?
Als dit zo is dan heb je officieel een conussleutel nodig.
Maar die is alleen bij een fietsenmaker te vinden.
Als het niet zo ver is, is 1 mm nog wel te doen.
Als je er toch iets aan wilt doen dan kun je met wat geluk (* geen garantie) mbv een sleutel 15 (plusminus) aan beide zijden de conussen iets strakker aandraaien; begin met een slag van '5 minuten'. Je kunt dan niet terugdraaien, en te strak is veel erger! Plaatje:

M.a.w. als je bovenstaande niet meteen begrijpt kun je denk ik beter doorfietsen naar een fietsenmaker.
Als je pech hebt is de inwendige as gebroken en dreigt de zaak uit elkaar te vallen zodra je het wiel uit het frame haalt; pas dan op dat de kogeltjes er niet uitvallen. Je kunt de zaak in beter laten zitten en naar een fietsenmaker gaan terwijl de zaak met de snelspanner aan elkaar hangt.
Maar waar zit die 1 mm precies? En heb je ooit de snelspanner van het achterwiel heel strak aangetrokken of zit hij nu heel losjes?
Leon

P.s. tip voor Marten G: je hebt geen pagina "naaf afstellen". Idee?

[Sephi]

het wiel is eruit gehaald, en de snelspanner dus ook.

Die snelspanner heeft nooit strakker gezeten dan toen de fietsenmaker mijn fietsafleverde.

Bij het terugplaatsen van het wiel is de snelspannner niet extreem strak of losjes "aangetrokken". dwz gewoon net zo als dat ik het altijd bij al mijn andere en oude fietsen heb gedaan, waar ik nooit as-problemen mee heb gehad.

De as kon volgens mij(zou het moeten dubbelchecken) niet heen en weer worden bewogen(horizontaal dus). Ik zal zo even naar buiten gaan en het controleren.

Mochten het niet de lagers zijn, enig idee wat het dan wel is?

[Leon]

Mochten het niet de lagers zijn, enig idee wat het dan wel is?

Nee, want dan heb je niet duidelijk aangegeven welk onderdeel beweegt. (tot zo)
Voor de duidelijkheid

Leon

[m-gineering]

P.s. tip voor Marten G: je hebt geen pagina "naaf afstellen". Idee?

Ik heb een sleutelcursus voor wereldfietsers
Ik heb een boek voor wereldfietsers
In de 'oude tips staat wat
Park tools is vast ook heel goed


Be prepared

[whave]

Als je pech hebt is de inwendige as gebroken en dreigt de zaak uit elkaar te vallen zodra je het wiel uit het frame haalt; pas dan op dat de kogeltjes er niet uitvallen. Je kunt de zaak in beter laten zitten en naar een fietsenmaker gaan terwijl de zaak met de snelspanner aan elkaar hangt.

Zoiets, wat beschreven wordt, heeft een fietsmaat van me jaren geleden gehad. Toen was inderdaad de inwendige as gebroken.

[Sephi]

Hoi Leon,

Heb net even gekeken,

De as kan niet horizontaal bewogen worden wanneer je het wiel normaal houd(zoals het ook in je fiets zit).

Het is enkel het onderdeel wat naast je casette zit wat je dus lichtelijk omhoog en naar beneden kan bewegen. Wanneer ik het wiel terug plaats, met de snelspanner etc. dan is het eigenlijk alsof mijn wiel in twee standen kan.(de speling gaat dus sprongsgewijs).

Mocht het makkelijker praten zijn voor je via de telefoon, dan kan ik je eventueel ook met skype bellen, moet je alleen je tel pm'en

[Leon]

Het is enkel het onderdeel wat naast je casette zit wat je dus lichtelijk omhoog en naar beneden kan bewegen. Wanneer ik het wiel terug plaats, met de snelspanner etc. dan is het eigenlijk alsof mijn wiel in twee standen kan.(de speling gaat dus sprongsgewijs).

Dan weet ik het niet.
Iemand anders?
Leon (geen skype)

[Sephi]

en aan de hand van je plaatje: het is idd de as, en dan aan de kant van de freewhee.

maar mocht het niet een al te groot probleem zijn om er nog een paar 100km mee te fietsen dan ga ik wellicht gewooon voor teheran en probeer ik het daar. De conus sleutel heb ik niet.

edit: en het risico om het probleem groter te maken door te strak aan te draaien terwijl het wellicht ergens anders zit wil ik ook niet lopen.

In ieder geval bedankt voor alle snelle antwoorden!

[Leon]

en aan de hand van je plaatje: het is idd de as, en dan aan de kant van de freewhee.
maar mocht het niet een al te groot probleem zijn om er nog een paar 100km mee te fietsen dan ga ik wellicht gewooon voor teheran en probeer ik het daar. De conus sleutel heb ik niet.

Als je op wegen zit waar er af en toe auto's voorbij komen om een gestrande fietser op te pikken zal het niet heel erg worden. Voor Tibet (zie je url) beweer ik dat niet.
Succes,
Leon

[Sephi]

tegen die tijd zal het al duidelijk zijn of het geheel doorzet of niet

dus het zal idd wel loslopen. en het duurt nog even voordat we in tibet zijn, Turkmenistan schijnt de grenzen dicht en open te gooien ivm de mexicaanse griep. En als meer landen dat gaan doen wordt het nog een uitdaging om china uberhaupt te halen.

[pedalman]

Marius,

Aan de hand van je bevindingen kun je concluderen dat de as niet gebroken is (dan stond je nu wel met een stuk as in je handen).
Waarschijnlijk (en ik zeg: waarschijnlijk) is een kogeltje stukgedrukt aan de cassettekant. Het is zaak de boel z.s.m. uit elkaar te halen en van vet en nieuwe kogels te voorzien en de boel opnieuw af stellen, anders zal het loopvlak van de conus onherstelbaar beschadigd worden.

Van welk jaar is de naaf? Die vanaf 2008 (zie de laatste foto van Leon) hebben (hele kleine) 3/16" kogels, deze zijn gelijk aan die van het voorwiel. Wellicht kun je een of twee kogels doneren uit het voorwiel. Het voorwiel heeft minder te verduren dan een achterwiel en kan wel even door met een kogel minder links en rechts. De 2008 XT-naaf is te demonteren met twee 5mm inbussleutels.
Naven van voor 2008 hebben 1/4" kogels in het achterwiel, dan gaat deze vlieger dus niet op!
Observeer, voel en ga dan pas tot actie over! Als je niet zeker bent: laat het dan over aan de fietsenmaker!

PS.

Ik lees dat je geen conussleutels hebt, i.d.g. heb je een conussleutel 15 (voorwiel) en 17 (achterwiel) nodig. (is dus 15 resp. 17mm steek)
Is evt. bij een garage te maken uit een stuk strip van 1,5 tot 3mm dik als het echt een noodgeval wordt.

[Sephi]

we waren begonnen om naar de as toe te werken. maar tijdens het verwijderen van de tandwielen leek het euvel niet in de as te zitten, maar in de freewheel zelf. Deze heeft speling.
Mijn excuses dus voor de eerste verkeerde conclusie.

en de kogeltjes zou inderdaad een mogelijkheid zijn, waar het niet dat je dat volgens mij ook kan voelen bij het gewoon ronddraaien van het wiel(dan voel je dat het aanloopt etc. toch?)

Oftewel hoe maak ik mijn freewheel weer vast, of mag deze gewoon die 1-2mm speling hebben tov de naaf/het naafhuis(hoe heet dat ding waar je spaken invast zitten precies)

edit: het is een 2008 naaf idd

[pedalman]

Marius,

Dat is al met al goed nieuws. Speling op het freewheelhuis kun je niet opheffen. Elke naaf heeft wel een beetje speling op de 'body', dit is niet erg of verontrustend.
Laten zitten en nooit proberen deze uit elkaar te halen. I.i.g. niet onderweg!

[B@se]

idd, speling op de cassettebody is "normaal" en zou er al in hebben moeten zitten, maar wat was de oorzaak dat je bent gaan kijken of dat er speling in je wiel zit? Ofwel, was het omdat je tijdens het rijden wat merkte of was het routine?

Speling in je lagers kun je ook voelen als je wielen in je frame zitten en dan voorzichtig je velg heen en weer proberen te bewegen tov je frame, meestal voel je dan wel of dat er speling op zou zitten.

Als je as krom is heb je ook een beetje speling op bepaalde punten als je wiel rond draait, loopt het wiel nog lekker als je deze in je handen rond draait?

Succes in iedergeval.

Bas

[catemaron]

Links, rechts, horizontaal, verticaal? Ik vind het lastig te volgen.
Slingert het wiel als je fietst?

Als dit het geval is dan zou een te losse conus in mijn ervaring de oorzaak kunnen zijn.

Als je de fiets optilt en je trekt aan het wiel en er zit in de trekrichting speling. Dan zou ik niet weten wat er aan de hand is. Maar wat hier eerder gesuggereerd is nl iets met de as lijkt me dan meer voor de hand liggen.

Met een slingerend wiel kun je wel doorfietsen (al is dit natuurlijk niet goed en geeft het extra slijtage) Maar ik zie zoveel stadbarrels met slingerende wielen rijden dat me dit geen direct gevaar lijkt.

Als je de conus niet kunt afstellen dan vraag ik me af of je niet een enige compensatie kan geven door de snelspanner extra strak aan te trekken? Van Marten heb ik juist geleerd dat je een conus zo moet afstellen dat deze onbelast iets speling heeft en door de trekkracht van de snelspanner op de juiste spanning wordt getrokken.

Van de site van Marten:
Naven afstellen
"Deze tip is inderdaad briljant." MH , NL.fiets
Veel naven (bv alle Shimano naven) zijn uitgevoerd met een klassieke cup en conus lagering. Vanaf de fabriek komen dergelijke naven met een spelingvrije afstelling, want anders kun je geen wiel bouwen. Echter, in gebruik wordt de as door de snelspanner aanzienlijk in elkaar gedrukt, en dan loopt zo'n lager met te weinig speling.
Na het wielenbouwen moet een naaf dus altijd iets losser worden gesteld, maar hoeveel is dus vaak gokken. Dat is echter niet nodig, want het is erg eenvoudig om de naven af te stellen met de as in compressie.
• neem een grote moer, M12 is een prima maat. Je kunt ook een 10 mm gat in een stuk plat ijzer boren (bv 10 x 25 mm), dat heeft bovendien als voordeel dat je het wiel hiermee in de bankschroef kunt klemmen. (de meeste snelspanners zijn net even dikker dan een M12 moer, en zitten dan in de weg) Een oude crank gaat ook prima.
• Haal de spanner uit de as, schuif de moer op de as en breng de uitvalas weer aan. Het veertje aan de moerzijde kun je laten zitten, het veertje aan de stelkant moet je even opzij leggen. Bij achternaven steek je de spanner van de verkeerde (rechtse) kant naar binnen.
• stel de uitvalas net zo strak af als je gewend bent en zet de spanner dicht
• draai aan de as om de afstelling te controleren, de eerste keer is dat een hele verrassing!
stel de as af met de conus en stelmoer aan het vrije uiteinde. Afhankelijk van de naaf heb je daar een of twee speciale platte conussleutels voor nodig.

[whisky]

Hoi Marius,

Zijn jullie nog bij Ingrid in Tabriz?

Zoja, Tabriz is DE fietsstad van Iran en mocht reparatie niet lukken dan is er vast wel een fietswinkel te vinden om julie weer op weg te helpen

Fiets de wereld,
Whisky

[Sephi]

Zo, niet Marius, maar Douwe (broer), om nog even te antwoorden.

Allereerst, ontzettend bedankt voor alle hulp en suggesties!

Marius is nu naar een fietsenwinkel toe om te kijken of dat iets op gaat leveren, nu maar hopen dat de goede man niet alles gelijk sloopt.

Er zit inderdaad speling op het freewheel, de casettehouder. Maar ook op de as, en dat merk je dus als je het wiel, strak in het frame, heen en weer probeert te bewegen. Ik heb vroeger met veel oud en verrot materiaal gereden en meerdere malen konussen zitten stellen, dit voelt precies hetzelfde. Wat ik weet is dat als er eenmaal speling is, de lagers sneller slijten, en dat is op de lange duur natuurlijk nogal onhandig. Bovendien zat deze speling er oorspronkelijk niet op, Marius heeft hem gisteren bemerkt. We zijn er dus nog wel vroeg bij waarschijnlijk.

Het rare voor mij is dat de speling alleen aan de rechterkant zit, links zit netjes vast. Maar goed, ook de as is nieuw voor mij, er zit maar 1 konus op voor zover ik begreep.

Eerst maar eens afwachten wat de fietsenmaker hier ervan vindt.

Whisky, we zijn gisteren vertrokken uit Tabriz, zitten nu in Sarab, een stad voor Ardabil. Nog bedankt voor je introductie, het was een geweldig verblijf!

[pedalman]

Schiet mij nog net te binnen..
Als de as er toch uit gaat: check of de bout waarmee de freewheelbody/vrijloop op het naafhuis vastgezet wordt nog goed vastzit, hier heb je een 12(!)mm inbussleutel nodig. Je kunt alleen bij deze bout komen als de as gedemonteerd is, bout is eigenlijk een verkeerde omschrijving; het is meer een huls met schroefdraad!. Dat deze bout losloopt is uiterst zeldzaam maar behoort tot de mogelijkheid van een evt. oorzaak van dit probleem.

Succes