Voorvork, verschil vroeger en nu

[Poppink]

Mijn oude Gazelle stadsfiets heeft een gebogen voorvork.
De bocht in de vork is nodig om naspoor te krijgen zodat de fiets uit zichzelf mooi spoort.
Dat naspoor kan groot of klein zijn, maar dat doet er nu even niet toe.

Gazelle-Champion-Mondial.jpg (76.11 KiB) 6181 keer bekeken

Die oude vorken geven mij een illusie van vering in de vork zelf.

Bij de moderne fiets zie ik een strakke rechte vork en het naspoor wordt gemaakt door de hoek van de balhoofdbuis en de vork.
Omdat die vork recht is geeft het mij de illusie dat er bij zo'n vork geen enkele vering in de vork zelf zit.
De vering zou namelijk moeten komen uit de las tussen de vork en de balhoofdbuis en dat wil je niet omdat dan vermoeidheid kan optreden en de las kan breken.

Hoe is het nu: Zit er enige vering in de ouderwetse vork en/of zit er enige vering in de moderne vork.

PS
Om de discussie zuiver te houden nu even niet over banden, bandenspanning, verende vork et cetera.
Hou het puur op de vork.

foto's ter illustratie van het internet geplukt

[Leon]

Ik snap je gevoel helemaal maar in alles zit vering. Ik vermoed wel dat de huidige vorken stijver zijn dan die sierlijke van vroeger. Met schijfremmen is dat pure noodzaak want bij een voorwiel met schijfrem komt de volledige afsteuning op één vorkpoot.

Je kunt een idee van krijgen van het geveer door bij flink remmen met de voorrem je beide remmen stevig aan te trekken op het moment dat je stil staat. Als je daarna de voorrem loslaat schiet de vooras een stukje naar voren. Ik heb een fiets gehad die dan ruim 2 cm langer werd. Het verende deel bleek voornamelijk het frame te zijn want de (unicrown) voorvork was geen sierlijke.

[tndmbkr]

Als gevolg van hefboomwerking wordt de aanhechting van vorkbuis en vorkspade het zwaarst belast.
Bij de oude velgrem was de hefboom kort.
Bij de schijfrem is de hefboom veel langer.
Om deze reden zou niet de hele vorkspade superstijf hoeven te zijn.

Ik denk dat de moderne vork over de volle lengte stijf moet zijn vanwege vervorming van de vork als je een bocht neemt.
Iedereen die wel eens met een slappe schijfremvork herft gereden weet dat de schijfrem gaat aanlopen als je met zo'n vork een bocht neemt.

[Leon]

Als gevolg van hefboomwerking wordt de aanhechting van vorkbuis en vorkspade het zwaarst belast.
Bij de oude velgrem was de hefboom kort.
Bij de schijfrem is de hefboom veel langer.
Om deze reden zou niet de hele vorkspade superstijf hoeven te zijn.

Ik kan hier maar weinig van volgen. Alleen het eerste een beetje.

[Joris Flemming]

Als ik het goed heb, is er bij de constructie van een klassieke stalen voorvork keuze uit verschillende vorkbladen, qua staalsoort, wanddikte en dwarsdoorsnede/vorm. (ovaal, rond ) Dit heeft gevolgen voor de mate van elastische verbuiging in verticale maar ook in dwarsrichting.
En framebouwer kan dus een "slappe" vork bouwen met veel souplesse, of een hele zware weinig meegevende vork, en alle variaties hiervan.
Dat de huidige fietsen vrijwel allemaal een rechte vork vork hebben is denk ik een gevolg van kostenbesparing, mode, en de toepassing van schijfremmen zoals door Leon al aangehaald.
Een rechte vork is oa door die vorm (maar zeker ook door de sterkere uitvoering zoals vereist door schijfremmen) in verticale richting nauwelijks compliant, de vering zal dan moeten komen uit de banden (die sowieso het leeuwendeel van de vering voor hun rekening nemen, zeker bij de heel brede banden bij een moderne reisfiets).

[loknor]

Die oude vorken geven mij een illusie van vering in de vork zelf.[

Bij de moderne fiets zie ik een strakke rechte vork en het naspoor wordt gemaakt door de hoek van de balhoofdbuis en de vork.
Omdat die vork recht is geeft het mij de illusie dat er bij zo'n vork geen enkele vering in de vork zelf zit.

Hoe is het nu: Zit er enige vering in de ouderwetse vork en/of zit er enige vering in de moderne vork.

Ja, een ranke stalen vork met gebogen bladen is absoluut flexibeler dan een oversized vork met rechte schedes.

Waar ik nu aan denk: Onzinnig wonky/nerdy is een vork voor schijfremmen meestal wat zwaarder, wat dan weer voor demping zorgt. Aan de andere kant is zo'n rank staal vorkje ook niet echt licht, dus... moeilijk! (Dit is heel erg tong in de wang, compleet onmeetbaar, het is voor de glimlach).

Om de discussie zuiver te houden nu even niet over banden, bandenspanning, verende vork et cetera.
Hou het puur op de vork.

Maar dat is dus niet logisch, want dat zijn de eigenschappen van de moderne vork en die aangeven dat er wel degelijk over na is gedacht. De nieuwe fiets heeft bredere banden, daar waar die bovenstaande fiets met 19-21 mm werd bereden. Doordat de nieuwe vorken (ook dankzij schijfremmen!) veel grotere banden aankunnen is het comfort toch beter dan vroeger (9bar op 19mm in een straten criterium... hoe we dat deden is me een raadsel).

Nog even over de verende vork; los van het comfort, het remt gecontroleerder, zeker met een krachtig systeem als een hydraulische schijfrem. Er zijn ontzettend veel mitsen en maren (ik prefereer ook een vaste vork op mijn niet-mtb's), maar dat is zeker een voordeel wat wordt onderschat.

Ik heb een fiets gehad die dan ruim 2 cm langer werd.

Lijkt me niet uitzonderlijk. Ik heb gisteren op een gloednieuwe fiets met 62mm slicks en 180mm schijven eens gekeken hoe snel ik stil kon staan met hard remmen (maar geen noodstop) met 25kmpu. Het was verbluffend snel (die banden zullen heel erg meehelpen omdat je grip houdt), maar als je dit met een highspeed camera zou opnemen zou je ongetwijfeld alles (fiets en berijder) veel meer zien comprimeren en strekken dan dat ik me eigenlijk voor kan stellen.

[Leon]

Maar dat is dus niet logisch, want dat zijn de eigenschappen van de moderne vork en die aangeven dat er wel degelijk over na is gedacht. De nieuwe fiets heeft bredere banden, daar waar die bovenstaande fiets met 19-21 mm werd bereden. Doordat de nieuwe vorken (ook dankzij schijfremmen!) veel grotere banden aankunnen is het comfort toch beter dan vroeger (9bar op 19mm in een straten criterium... hoe we dat deden is me een raadsel).

Het kan ook allebei. De Avaghon die ik had (1999-2018) had én een klassieke vork én kon banden tot 50 mm aan én reed geweldig met 35 kilo bagage én je kon er een voorwielwheelie mee maken, zij het niet met bagage. Het is niet voor niets dat ik die fiets zo lang had.

[keesswart]

Het kan ook allebei. De Avaghon die ik had (1999-2018) had én een klassieke vork én kon banden tot 50 mm aan én reed geweldig met 35 kilo bagage

Dat geldt ook voor de fiets die ik nu bijna 6 jaar heb. Een klassieke vork en banden van 54 mm dik (zojuist gemeten met de schuifmaat). Meer dan 25 kilo bagage zal ik er trouwens zelden op hebben gehad, sinds ik geen voortassen meer gebruik (wel een redelijk zware stuurtas dankzij een spiegelreflex en een iPad mini). Deze fiets rijd zo comfortabel, dat ik 3 jaar geleden de thudbuster maar heb vervangen door een ongeveerde zadelpen (die thudbuster had ik aangeschaft voor mijn vorige fiets: ook een stalen frame, maar wat meer van het type 'tank' met dikkere buizen en een rechte voorvork).

[Wim]

Ook die van mij heeft die combinatie van zulke dikke banden en een gebogen stalen vork. Daar ben ik heel blij mee, al heb ik vanwege mijn rug en liefde voor hobbelpaadjes de lelijke Thudbuster nog wel. Voorwaarde voor zo'n wat verende stalen vork is wel dat het een vork is met een plaatkroon of een gegoten kroon, en niet een unicrown. Bij die laatste zijn de poten te dik en zwaar (nodig om de krachten aan de kroon aan te kunnen). Bij een vork met aparte (sterke) kroon kunnen de vorkscheden veel slanker zijn omdat daar veel minder krachten op komen.

[Joris Flemming]

Mijn klassieke Gazelle racefiets is ook comfortabeler (in de zin van het doorgeven van schokken) aan de voorzijde dan mijn moderne Trek racefiets; en naast het verschil in de vork zelf is er een zeer fors verschil in stijfheid van de stuurpen en het stuur, waarbij de moderne ahead pen en het stijve stuur van de Trek weinig vergevingsgezind zijn bij grove oneffenheden vergeleken met het buigzame geheel op de Gazelle.

[non-fixie]

Mijn indruk - en meer is het ook niet - is dat het materiaal van de vork meer bepalend is voor het comfort dan de precieze vorm. Ik heb aardig wat stalen fietsen, en degenen waarbij de "vering" mij in positieve zin opviel waren zonder uitzondering gemaakt van Reynolds 531.

En toeval of niet, ik las vorige week dat Eddy Merckx de grote rondes, waarbij comfort een relatief grote rol speelt, reed op Reynolds-frames, en voor het korte werk (tijdritten, eendagskoersen, baanwedstrijden) frames van Columbus-buizen prefereerde.

[PietV]

Mijn oude Gazelle stadsfiets heeft een gebogen voorvork. De bocht in de vork is nodig om naspoor te krijgen zodat de fiets uit zichzelf mooi spoort. Die oude vorken geven mij een illusie van vering in de vork zelf.

Bij de moderne fiets zie ik een strakke rechte vork en het naspoor wordt gemaakt door de hoek van de balhoofdbuis en de vork.

Bij de stuurgeometrie van een fiets heb je met drie eenheden te maken. Balhoofdhoek, vorksprong en naloop. De hoek van het balhoofd bepaalt samen de sprong de grootte van de naloop. Hoe groter de sprong, hoe kleiner de naloop. Een rechte vork geeft dus de grootste naloop. Dus een gebogen vork of een hoek tussen balhoofd en rechte vork is niet nodig om naloop te krijgen. Integendeel.
Er komt nauwelijks vering uit een vork. Een gebogen ranke stalen vork dempt wel veel meer trillingen dan een rechte en stugge aluminium vork. Daarom rij ik niet graag op een oversized aluminium frame. Overmatige trillingen in het stuur en op je polsen.
Als je meer wilt weten: https://fietssite.jouwweb.nl/08

[PietV]

Bericht verwijderd. Stond dubbel gepost.

[Speeder300]

Het wil niet veel zeggen, maar: wat ik voor mezelf vaststel aan verschil tussen de “vorken van vroeger” en de moderne (al dan niet geveerd) is dat de gebogen vork veel meer rechtuit-stabiliteit geeft aan de fiets, merk je met name als je met losse handen rijdt. Ik herinner me nog dat we vroeger als kind van het bijbaantje op de boerderij over een onverharde weg van een kilometer lang naar huis reden en dan als sport met losse handen bij de boer van het erf reden, en probeerden om het hele stuk tot aan huis (dus inclusief grind op en kuilen in de weg) af te leggen zonder het stuur vast te hoeven pakken. Dat lukte ons vaker wel dan niet, al hadden we meestal de hele breedte van de weg nodig, je weet wel, sturen met je zitvlak en de binnenkant van de bovenbenen, via het zadel. En ook vooral niet náást elkaar rijden.
De vorken die ik nu in mijn fietsen heb zijn kaarsrecht, en als de fiets in de garage staat en je kijkt er naar dan dondert het voorwiel al naar links of rechts om, ergens tegenaan. Bij de elektrische fiets van een vriend zag ik een handig trekveertje tussen vork en frame zitten om dit tegen te gaan, en ik meen dat Tout Terrain een soort aanslag op het frame heeft om dezelfde reden. De tijden veranderen zeg ik u

[Shadow]

Ik kan je uit ervaring vertellen dat zo'n veertje geen goede hulp is bij het zonder handen fietsen...lag bijna gestrekt.
De aanslag van TT is nou ook niet bedoeld om het fietsen met losse handen te helpen, meer het omvallen bij parkeren en beladen. Verder zijn de vorken idd recht geworden want makkelijker met schijven en makkelijker te maken. ik vind het mooi dat er bouwers zijn die toch nog wel de traditionele gelugde vork met sprong maken, ook voor de brede banden van nu.

[Leon]

Er komt nauwelijks vering uit een vork. Een gebogen ranke stalen vork dempt wel veel meer trillingen dan een rechte en stugge aluminium vork.

Demping zonder vering? Leg eens uit. Als je een beweging wilt dempen zul je toch een stukje met die beweging mee moeten gaan?

[Poppink]

Hoe groter de sprong, hoe kleiner de naloop. Een rechte vork geeft dus de grootste naloop. Dus een gebogen vork of een hoek tussen balhoofd en rechte vork is niet nodig om naloop te krijgen. Integendeel.

Ik twijfel aan bovenstaande uitleg of ik begrijp het niet.

Voor zover ik weet is het als volgt:

Caster is de hoek die het balhoofd maakt ten opzichte van de verticale lijn.
Sprong is - in deze afbeelding - de afstand tussen de lijn van de veerpoten en de vooras.
Een gebogen voorvork wordt geïmiteerd door de as iets naar voren te plaatsen tov de aslijn van de veerpoten.
Ik had hier een plaatje willen plaatsen van deze website, maar het plaatjes plaatsen is ineens weer geblokkeerd.

In het geval van de Gazelle in mijn eerste post is er slechts sprake van het balhoofd dat het caster bepaalt en de gebogen vork die de naloop bepaalt.

EDIT:
De fietssite.nl
Interessant om snel even op te zoeken hoe iets in elkaar steekt en hoe je een klusje klaart.
Ik kende de site nog niet en vraag me tegelijkertijd af of deze nog onderhouden wordt.
Een mededeling van 7 september 2018 over de fietsvierdaagse 2018 in de Hof van Twente doet vermoeden van niet, evenals de geheel blanco fietskalender.

[Wim]

Een flinke vorksprong is comfortabel, maar heeft ook invloed op het stuurgedrag: de naloop wordt kleiner: https://cyclinic.com.au/blogs/suspensio ... the-offset

[Poppink]

Een flinke vorksprong is comfortabel, maar heeft ook invloed op het stuurgedrag: de naloop wordt kleiner: https://cyclinic.com.au/blogs/suspensio ... the-offset

Ah, dat verduidelijkt de zaak.

[hoogframe]

er is zat te vinden over dat de combinatie van de balhoofdshoek en de sprong van de voorvork samen een bepaalde naloop en stuurkarakter geven. daar zijn tabellen en zo van.
(vroeger (toen alles beter was ) stonden hierover de artikelen in tijdschrift fiets)

beetje extreem voorbeeld van vering en demping:
- laat een ei op de grond kapot vallen: geen vering, veel demping;
- laat een gummi-stuiter-bal op de grond vallen en merk hoe hoog 'ie weer terugkomt: veel vering en (want) weinig demping.


of zoek eens de werking van de voorvork van een motorfiets op: (simpel gezegd:) veren voor de vering, olie door kanaaltjes voor de demping (afremmen van de veren).