Hevig (dag)dromend lagen we onder de stapel dekens bij de warme kachel van dokter Baram. Onze ingewanden waren druk bezig de enorme hoeveelheid aangeboden voedsel te verteren. Vooral het stuk schaap kon met moeite tot vertering worden gebracht. Door onze gedachten schoten flarden over wat we die dag allemaal hadden meegemaakt; de prachtige weg door de bergen naar Radomire aan de voet van de Korabit (2764 m), de hevige en koude regenbuien die ons steeds opnieuw overvielen, iedereen die ons met gebaren taal of opeens verrassend goed Engels de weg had gewezen naar Radomire en de onvergetelijke gastvrijheid van Burat en zijn familie en het laatste stukje door het pikdonkere dorp naar het huis van Baram

Overheersend gevoel bij het wegdromen is de enorme gastvrijheid van de Albanese bevolking, die het fietsen door het land tot een waar feest maakt. Ben je eenmaal in Albani? dan verdwijnen de vooroordelen over "onveiligheid" als sneeuw voor de zon. De Albanezen geven je het gevoel dat je een gast bent.

Een ATB paradijs
De meeste wegen zijn in Albanie van een kwaliteit dat je de gehele dag door elkaar wordt geschud. Gelukkig is het daarom voor auto's onmogelijk om hard te rijden en dat is precies wat je graag wil met de rijopleiding van de gemiddelde bestuurder. De grotere doorgaande wegen zijn soms redelijk geasfalteerd en kennen soms alleen resten asfalt. Vanaf deze ween, die duidelijk op de kaart staan, lopen er talrijke kleine weggetjes, die soms wel, soms niet op de kaart staan. Juist die kleine weggetjes leiden je door allerlei kleine dorpjes waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Het meeste verkeer dat je daar tegenkomt bestaat uit ezels, paarden en koeien.
De plaatselijke bevolking en zelfs allerlei mensen in uniform zijn echter graag bereid je in alle vormen van gebarentaal duidelijk te maken welke kant je op moet. Goed uitspreken van de naam van de plaats waar je naar toe wilt is daarbij wel een vereiste!

Rijdend door het machtige Albanese berglandschap vind je op niet al te grote afstand van elkaar, zelfs op de kleinste weggetjes wel caf?'s voor een "Kafe" en vaak de mogelijkheid om wat koekjes of voorverpakte croissantjes te kopen. Bijkomend voordeel is dat je dan met de eigenaar van het caf? even rustig de tijd hebt in gebarentaal en krassen in het zand de verdere route te "bespreken". Voor veel Albanezen is het ideaal, het hebben van een eigen caf?'tje of winkeltje. Heb je een opkikker nodig dan schenkt het caf? voor 35 eurocent een heerlijke Italiaanse espresso.

Je voelt je op de ATB nog snel een pionier in Albanie. Andere toeristische fietsers zijn we totaal niet tegengekomen en het aantal toeristen was sowieso zeer gering en beperkt tot Tirana en omgeving. Grappig is wel dat als je op een heel klein weggetje Albanezen passeert, niemand enige verbazing laat merken. De Albanezen kijken of er elke dag ATB'ers langskomen.

Het vervoer van de fietsen naar Tirana ging met een kleine hobbel gepaard. De dagvlucht van Austrian Airlines van Wenen naar Tirana gaat met een klein vliegtuig en dat zit vaak vol. Het bagagepersoneel stond in Wenen hoofdschuddend naar de fietsdozen te kijken en besloot om de dozen maar niet in het vliegtuig te stoppen. Uiteindelijk zijn de fietsen met de avondvlucht meegekomen en konden we ze de volgende ochtend ophalen op het vliegveld. Alle telefoontjes naar Austrian Airlines, bagage depot's et cetera werden niet beantwoord. Het beste is zelf even naar het vliegveld te gaan om te kijken of je fietsen er zijn. Zie je de fietsen staan dan regelt de vertegenwoordiger van Austrian Airlines op het vliegveld wel een zo klein mogelijke auto met de plaatselijke Michael Schumacher om je fietsen naar het gewenste adres te brengen!

Fietsen, zeker over slechte paden, blijft voor Albanezen een raar concept. Vrijwel altijd zullen ze je naar de grote weg sturen en de weg binnendoor afraden. Soms terecht, soms is het net te doen om tegen de adviezen van de plaatselijke bevolking in te gaan. Iets wat in het buitenland meestal af te raden is!.Die kleine weggetjes zijn natuurlijk wel de mooiste. Maar ja, als er een rivier is moet je wel zeker weten dat je erover kan.

Fietsenmakers zijn we niet tegengekomen en voor de zekerheid hadden we een reserve buitenband meegenomen. Die hebben we niet nodig gehad. Wel hebben we een aantal lekke banden gehad. Vaak door doorns, waar ook de gemiddelde ATB band niet tegen kan.

Albanees plattelandsleven
Fietsend in de stromende regen zagen we steeds dorpen liggen waaraan we hoopvol de naam Radomire toekende. Aangekomen in het dorp werd ons door de plaatselijke bevolking met gebaren en soms verrassend goed duits of engels duidelijk gemaakt dat we nog een paar afslagen moesten nemen of natuurlijk in hun dorp zouden kunnen overnachten. Wat hun een veel beter plan leek dan Radomire. Wie gaat er nu in de stromende regen op de fiets naar Radomire?

Uiteindelijk bereikten we drijfnat tegen een uur of zes het begin van het dorp Radomire en gingen in de dorpswinkel vragen naar het huis van dokter Baram. De dorpstamtam had zijn werk gedaan en iedereen wist dat dokter Baram vandaag in Peshkopi was en pas later terug zou komen. Burat, de eigenaar van de dorpswinkel, nodigde ons uit binnen te komen en zette onze drijfnatte en bemodderde fietsen in zijn huis. De kachel werd opgestookt en er werd natuurlijk koffie gezet. Handdoeken werden aan ons uitgereikt en zittend rond het vuur, waar kaas werd gekookt, ontdooiden we langzaam en begroette de broers en vader van Burat die met ons kwamen kennismaken.

Burat had een paar maanden illegaal als opperman gewerkt in Londen en sprak daardoor redelijk engels. Kom je in de Albanese bergen mensen tegen die redelijk duits of engels spreken zijn het bijna altijd mensen die een tijdje in west-europa illegaal hebben gewerkt. Opvallend hoe sportief ze het opnemen dat ze worden opgepakt en teruggestuurd worden. It's all in the game. Vanuit Radomire schijnt het circuit voor illegaal werk vooral naar Londen te lopen.

Na een goed uur werden we uitgenodigd in de herenkamer en mochten plaatsnemen op de schapenvellen. Bier werd aangerukt. Burat vond de in Albani? geproduceerde Bavaria "no good" en had toch liever een echte Hollandse Bavaria of een Amstel of nog beter een Heineken. De biermarkt in Albani? is voor een groot deel in Nederlandse handen! Wij kozen toch voor het lokale Tirana bier. Goed te drinken en passend bij de omgeving.
Tegen acht uur werd door het zoontje van Burat motorgeluiden gehoord en inderdaad dokter Baram verscheen in de deuropening. Wij zouden eerst ons biertje nog opdrinken en dan het laatste stukje naar zijn huis afleggen. Toen we opstonden om te vertrekken was het inmiddels donker geworden en regende het nog slechts lichtjes. Burat wees ons de weg naar het huis van Baram, dat zichtbaar was als een klein lichtje op de berghelling aan de overkant. In het pikkedonker reden we door enorme plassen, reden over een bruggetje en namen nog een steil afdalingetje en reden zo het erf op bij Baram.

Nog steeds in onze wielerkleren en weer op de schapenvellen gezeten werd er weer bier aangerukt. Baram had een neef over de vloer die uitstekend Engels sprak, dank zij 2,5 jaar werken als ober in Londen. Intussen leken er allerlei activiteiten aan de gang bij de vrouwen in de keuken. Overvloedige schalen waren ons deel. Gelukkig hadden we voldoende exotische eet ervaring opgedaan om te weten dat je rustig moet beginnen. Je weet nooit wat er allemaal nog komt! Belangrijk is ook vooral niet je bord helemaal leeg eten, want dan wordt het ogenblikkelijk weer gevuld. Schapenvlees was bedoeld als de grote lekkernij. De brokken hebben we maar met een slok wijn doorgeslikt als ware het een asperientje.

De volgende ochtend was het gelukkig prachtig weer en konden we ons in het dorp vermaken met de jeugd die eigenlijk naar school moest maar onze aanwezigheid toch ook wel erg interessant vond. Radomire toonde zich nu in al zijn schoonheid met bloesem, ontluikend groen en watervallen op de voorgrond en de besneeuwde top van de Korabit op de achtergrond. Beelden die de trip naar Radomire meer dan de moeite waard maken.

Voor we uit het dorp verlieten moesten we natuurlijk eerst nog koffie drinken in de winkel van Burat. Alleen de nog zeer kwieke Burat senior was daar en natuurlijk wat dorpsgenoten! Heerlijk een paar van die sterke espresso's voor het vertrek. Een goede indruk bij de dorpelingen achter gelaten door onze (fictieve) kinderaantallen te vermelden. Bob is nu de trotse vader van vier zonen en Willem de gelukkige vader van een zoon en een dochter. Gecombineerd met de vermelding van ons plotseling opkomende christelijk geloof pasten we moeiteloos binnen het verwachtingspatroon.

Onze route
Vanuit Tirana zijn we over een van de nationale routes via Elbazan richting Librazhd gereden. Een makkelijke 80 kilometer. De route wordt na Elbazan snel drukker en slechter. Het is de doorgaande weg van de havenplaats Durres, naar Macedoni?. Na Elbasan wordt de weg ook een stuk slechter en staat er regelmatig een kleine file voor een partij gaten in de weg.

Vanuit Librazhd loopt er een prachtig weggetje door de bergen naar Peshkopi. Op de Bartholomeeus kaart staat het aangegeven als een gele weg. Laat je daar niet te veel door be?nvloeden, het is een klein en in het begin zeer lastig en slecht weggetje door de bergen. De eerste 5 uur wisten we met lekke banden en tijd voor foto's slechts tot een gemiddelde van 9 km/uur te komen. Bij een klein dorpje wist de Albanese caf? eigenaar ons met veel gebarentaal en luid Albanees duidelijk te maken dat we over een aantal kilometers juist een klein rood weggetje moesten nemen en dat de laatste 30 km naar Peshkopi asfalt zou zijn en dat het nu verder vooral naar beneden was. Een opkikker die we wel nodig hadden. In het huidige tempo zouden we niet voor zonsondergang de 100 km naar Peshkopi volbrengen. Het was gelukkig de gehele dag prachtig weer en dat konden we wel gebruiken op deze dag!

De volgende dag was het weer stukken minder en zijn we eerst uitgebreid aan de espresso gegaan voordat we weg gingen. Dagafstand was ongeveer 45 kilometer naar Radomire. Wel weer behoorlijk klimmen omdat de dag eindigt op ongeveer 1300m aan de voet van de berg Korab en Peshkopi op 650 meter hoogte ligt. Om de weg naar Radomire te vinden heb je veel hulp van de lokale bevolking nodig. Een landkaart biedt weinig houvast. De meeste wegen staan daar niet op.

De volgende dag van Radomire terug naar Peshkopi onder een heerlijk zonnetje en in rustig tempo want het was nu grotendeels bergafwaarts. Vanuit Peshkopi naar Burelli in een dag met zeer veel regen. De weg was voor Albanese begrippen best goed en toch rustig. Van Burelli is er een weg door de bergen naar Kruj?. Is vast een prachtige weg. Gezien de weersomstandigheden (zeer donkere wolken boven de bergen), durfden we die niet te nemen en hebben een stukje omgefietst om via redelijke wegen naar Kluj? te rijden. Het lukte niet om een op de kaart getekend weggetje binnendoor te vinden van de hoofdweg naar Kluj?. Steeds werd er door de bevolking gezegd dat het niet de juiste was. Uiteindelijk via de doorgaande weg toch nog een mooie klim door het bos naar Kluj?.

Na enige discussie met de plaatselijke bevolking in Kluj? en tegen hun adviezen in toch voor een binnendoor weggetje naar Tirana gekozen. Op de kaart stond nog een riviertje en het bleef lang onduidelijk of en waar we die zouden kunnen oversteken. Uiteindelijk was het weggetje tegen het onbegaanbare aan maar lag er wel een prachtig bruggetje. Als er geen brug was geweest hadden we weer een behoorlijk stuk moeten teruglopen en was het nog een lange dag geworden. Laatste stuk naar Tirana weer over een grotere weg en een stoffig, smerig stuk langs de files in Tirana.

Tirana
Tirana is beschilderd beton. De huidige burgervader van Tirana is bezig een plan uit te voeren waarin het groezelige, grijze beton een vrolijke kleur krijgt. En inderdaad het aanzien van de stad knapt er behoorlijk van op.
De wijk waarin het communistische partijkader woonde, "het blok" is nu het trendy gedeelte van de stad geworden en bijzonder in trek als woonbuurt voor de vele buitenlandse hulpverleners in Tirana. Er zijn vele kleine winkeltjes met de laatste mode en talrijke restaurantjes en nog veel talrijker zijn de terrassen waar je koffie kan drinken. Aangenaam om door deze wijk te wandelen en er zijn weinig hoofdplaatsen in de wereld waarin het centrum nog zo rustig is als Tirana. Nu rijden er wel al talrijke auto's rond, maar de brede straten geven je toch een idee van een rustig centrum.

Een auto betekent als het even kan een nieuwe Mercedes. Geen land ter wereld heeft een zo'n hoog percentage Mercedessen rondrijden als Albani?. En alle modellen kom je tegen. De oude modellen veelal met een Albanees kenteken en de dure, moderne vaak met een Duits of Italiaans kenteken. Directe import heet dat, eufemistisch.

In Tirana was bij aankomst onze logeerplek bij Maarten en Marike in hun mooie huis net buiten het centrum in een rustige woonwijk. Een mooi huis voor warme dagen. Er zitten hier en daar wat grote kieren. In de winter is het afzien geweest. Het lukte toen bijna niet het een beetje aangenaam te krijgen. Nu in begin mei was het goed uit te houden. De eerste twee nachten voordat de fietsen waren gearriveerd en we aan de tocht konden beginnen hebben we hier geslapen. Een prima en gastvrije plek om te verblijven en altijd liepen daar Jip en Bart rond met een vrolijke smile om iedereen te vermaken.