Dit is een foto van de zendmasten van RTL in Luxemburg, een herinnering aan mijn allereerste fietsvakantie.
Nu heeft mijn camera (Nikon D 300) een instelling om de donkere partijen op te helderen (in dit geval stond de opheldering op 'normaal'). Dit is dan het resultaat.
Als ik bij die in de camera opgehelderde JPEG nóg een keer de donkere partijen ophelder in Photoshop (ik geloof dat kan vanaf CS 1 of 2), en ik geef een lik extra kleurverzadiging (met een groot penseel) in het weiland, dan ziet het er zo uit. Het was ongeveer 15 seconden werk.
Als ik het RAW bestand gebruik en daar ook nog eens de lichte partijen aan ga pakken en wat preciezer in het weiland ga werken, dan is dit het resultaat. Dit was ongeveer vijftien minuten werk.
Dit is het resultaat van de kale, niet in de camera opgehelderde JPEG, bewerkt in Photoshop in zowel de donkere als de lichte partijen en een met paar likken extra kleurverzadiging in de wei. Een minuut werk, kwaliteit is goed genoeg voor het scherm, maar voor drukwerk onvoldoende.
Grote contrasten zijn voor het menselijk oog een peulenschil, voor fotografie is dat heel anders. Vroeger was die beperking voor dia's nogal sterk, bij zwartwit- en kleurnegatieven kon je in de doka heel wat doen. Nu is met nabewerking heel wat mogelijk, zoals je ziet.
Ophelderen is het beste mogelijk als je in RAW schiet. Schiet je in JPEG, dan is in de donkere partijen (schaduwen) met Photoshop aardig wat terughalen. Als je camera ook de schaduwen kan ophelderen, dan is dat mooi meegenomen. Ik weet niet welke camera's dat kunnen, bij Nikon heet het D-lighting, mijn compacte Canon Powershot G11 kan het niet
In de lichte partijen (hoge lichten) is bij JPEG in Photoshop ook wel wat terug te halen, maar alleen als er detaillering in zit. Als het eenmaal over de grens van het wit is heengekiept, dan is er niks meer om terug te halen. Bij RAW kun je dan toch nog iets terughalen, hoewel je daar minder wonderen van moet verwachten bij de donkere partijen.
Het is niet zo dat je de donkere partijen maar onbeperkt kunt ophelderen, er zitten grenzen aan. Wat je namelijk doet is de gevoeligheid in de donkere partijen verhogen, wat meer ruis tot gevolg heeft. Bovenstaande foto is op het randje. Een Nikon D700 (of D3 of Canon full frame camera met niet al te veel pixels) zou het beter gedaan hebben, omdat zijn pixels gevoeliger zijn en daardoor minder snel ruis veroorzaken. HDR (het bij elkaar voegen van foto's met verschillende belichtingen) levert qua scherpte een beter resultaat op, maar is nóg bewerkelijker.
Het beoordelen van het contrast vraagt wat ervaring. Er is een hulpmiddeltje. Ga overdag in een onverlichte kamer met ramen zitten en kijk door je bijna dichtgeknepen ogen, door je ooghaartjes. Je ziet dan hoe donker het binnen is, terwijl het buiten gewoon licht is. Met diezelfde methode kun je buiten het contrast beoordelen, bij een bosrand of met huizen in de straat onder een grijze hemel. Je kunt natuurlijk ook een testfoto maken (als je digitaal werkt) en die op het schermpje beoordelen. Soms is de beoordeling op het schermpje tricky omdat een te donkere foto er bij weinig omgevingslicht goed doortekend uit lijkt te zien en vice versa. Het kan dan helpen om het scherpmje donkerder resp. lichter te zetten. Dat is ook weer tricky, want je vergeet makkelijk het weer terug te zetten.
En zo blijf je gezellig bezig
.
