Additionally, paste this code immediately after the opening tag: Vers van de pers: Fietsen naar Berlijn - Forum Wereldfietser

Vers van de pers: Fietsen naar Berlijn

Afbeelding

Vers van de pers is de gids ‘Fietsen naar Berlijn’ met een compleet nieuwe route, die vanaf Enschede of Coevorden via het Teutoburgerwoud, Hamelen, Braunschweig, Brandenburg en Potsdam naar Berlijn loopt. Onderweg worden andere bekende fietsroutes gekruist, zoals de R1 naar Polen en de Baltische Staten (en in betere tijden naar Rusland), de Hanzefietsroute, de Weserradweg, de Elberadweg en de IJzeren Gordijnroute.

Deze gids verschijnt precies tien jaar na mijn eerste fietsgids ‘Fietsen langs de frontlijn van de Eerste Wereldoorlog’. Drie jaar later verscheen het eerste deel van ‘Fietsen rond Het Kanaal’. Destijds werkte ik samen met Michaël Wannet, die zelf auteur was van de driedelige Hanzefietsroute. Voor mijn fietsgidsen bedacht ik de routes, deed ik al het veldwerk en maakte ik de foto’s, terwijl Michaël de rol van vormgever, cartograaf en uitgever op zich nam. Helaas is hij in 2016 overleden, kort na het verschijnen van het tweede deel van ‘Fietsen rond Het Kanaal’. Daarna heb ik eerst de frontlijnroute opnieuw gefietst (zie dit draadje), zodat hiervan zes jaar na de eerste uitgave een goede update kon verschijnen. Zo kreeg ik ook het tekenen van kaartjes en het werken met DTP-software goed onder de knie. Uiteindelijk kon ik het niet laten om aan een nieuwe fietsgids te beginnen en zelf de cartografie en vormgeving op me te nemen. De geest van Michaël is nog zichtbaar in de lay-out van ‘Fietsen naar Berlijn’. Ook bij het tekenen van de kaartjes heb ik de ‘Wannetstijl’ gehandhaafd.

Afbeelding

Voor deze gids begon ik in de nazomer van 2018 het veld te verkennen, met niet meer dan een vaag idee van een route. De gids stond al in de steigers toen de coronapandemie uitbrak. Zowel in 2020 als in 2021 begon het fietsseizoen met een strenge lockdown. In Duitsland bleven campings en horeca maandenlang gesloten voor buitenlandse gasten en in Nederland verbood de NS - als enige spoorwegbedrijf in West-Europa - een tijdlang het meenemen van fietsen in de trein. Hierdoor werd het pas in de zomer weer mogelijk om veldwerk in Duitsland te verrichten. Ook in 2021 begon ik – na het verkrijgen van de benodigde vaccinaties - pas in juli en had ik tegen het eind van de zomer het benodigde veldwerk afgerond. Het meeste werk heb ik echter thuis achter de pc gedaan, wat tijdens de lockdowns geen probleem was.

Er zijn veel manieren om naar Berlijn te fietsen. Zo is er al heel lang de Europaradweg R1, vanaf de Duitse grens bij Groenlo naar Berlijn en verder richting Sint Petersburg: buiten de steden is dat een mooie bewegwijzerde fietsroute, waarvan ik het eerste stuk tot aan de Harz heb gefietst. Uiteindelijk heb ik me weinig aangetrokken van de bestaande routes met hun plus- en minpunten. Liever stippelde ik een nieuwe route uit, die aan een aantal basisvoorwaarden voldoet en iets toevoegt aan de routes die er al zijn: een route met veel landschappelijke afwisseling, een route die cultuurhistorische hoogtepunten en fraaie binnensteden niet links laat liggen, maar juist opzoekt, een route die geen gebrek heeft aan kampeermogelijkheden en die ook in stedelijke gebieden zo min mogelijk langs drukke wegen loopt.

Afbeelding

Het resultaat is te zien in deze gids. Veel natuurschoon in het Teutoburgerwoud, het Weserbergland, langs de Elbe en de Havel. Tot diep in Berlijn blijft de route opvallend groen en grotendeels autovrij. Kerken, kastelen, kloosters en kuuroorden vormen de culturele krenten in de pap, evenals de herbouwde façades van monumentale bouwwerken die tijdens de Tweede Wereldoorlog - en ook nog daarna, tijdens de wederopbouw – zijn verwoest of gesloopt, maar nooit uit het collectieve geheugen van de Duitsers zijn verdwenen.

Afbeelding

De hoofdroute is 740 km lang, waarvan circa 300 km autovrij en 90 km onverhard. In het Teutoburgerwoud, het Lipper Bergland en het Weserbergland zijn wat klimmetjes, die nooit lang duren. Hoewel campings in Duitsland niet zo dik zijn gezaaid, zijn er toch een stuk of 40 kampeergelegenheden langs de route.

Zie verder www.fietsennaarberlijn.nl.
Wanneer ligt jouw gids in de winkel?
Eind februari kwamen de gidsen van de drukker, dus inmiddels moeten ze volop verkrijgbaar zijn.
Mooi, ga deze zeker aanschaffen voor de collectie ondanks dat ik deze als concept verleden jaar al voor een gedeelte vanaf Bielefeld heb gefietst naar Berlijn.
Ik krijg alleen de gps-tracks nog niet gevonden op de site.
Yeah! Altijd blij met een geboorte van een fietsboekje van Kees! :D
Gefeliciteerd. Routes dichtbij worden steeds belangrijker.
Tof! Ik haal het niet helemaal goed uit je tekst, maar loopt de route erg veel gelijk aan de R1? Want als dat niet het geval is maakt het een ' op en neertje' wel verrekte interessant 8)
Mijn route blijft tot Potsdam meestal een flink stuk ten noorden van de R1. Bij Detmold raken ze elkaar even en zou je van de ene naar de andere route over kunnen stappen. In Potsdam kruisen ze elkaar. Daarna gaat de R1 langs de Wannsee en door het westen van Berlijn naar de Brandenburger Tor. Mijn route gaat eerst een stuk langs het Teltowkanal en draait dan vanuit het zuiden Berlijn in. Tot het Anhalter Bahnhof is dit een autoluwe route (zie kaart 58 hierboven). Vlak voor het eindpunt bij het Hauptbahnhof kruist mijn route de R1 weer bij de Brandenburger Tor.

Hieronder een afbeelding uit de gids, met een overzicht van routes die in de buurt van mijn route (rode lijn) komen, zoals de R1 (oranje stippellijn) en de Hanzefietsroute (donkerblauwe stippellijn).

Afbeelding
Wat leuk! Wat zou nou de beste manier zijn om in het hoogseizoen met een gezin van 5 personen vanuit Berlijn weer in Almere terecht te komen? Ja, terugfietsen maar met max 19 dagen vakantie achter elkaar wordt het wel erg het gas erop.
Ik heb een auto maar daar passen geen 5 fietsen op/achter etc. Dus eentje naar huis en dan met de auto ophalen is geen optie.
Dit logistieke gedoe, weerhoudt mij al jaren van fietsvakanties verder van huis..
Een grotere auto kopen, behoort niet tot de opties.
Simpelweg met de intercity uit Berlijn (of dichterbij, als Berlijn te ver lijkt). Die heeft veel fietsplekken, die van tevoren gereserveerd moeten worden. In Duitsland (en de rest van Europa) betekent een reservering ook echt dat je recht hebt op die plek - afgezien van storingen en calamiteiten op het spoor. Desnoods verdeeld over verschillende treinen, als jullie geen trein met voldoende fietsplekken vinden. Als je tijdig boekt, zijn er betaalbare tickets voor deze treinen te krijgen.

Anders zou reizen met regionale treinen en een Quer-durchs-Land-ticket nog een optie kunnen zijn (plus voor elke fiets een fietsticket). Duitse regionale treinen hebben vaak aanzienlijk meer ruimte voor fietsen dan Nederlandse. Je hebt echter geen garantie dat je met z'n vijven in dezelfde trein kunt reizen, wat wel een vereiste is als je zo'n ticket met elkaar deelt. Ik zou het in ieder geval niet in het weekend proberen, omdat de treinen dan al behoorlijk vol kunnen zitten met fietsende reizigers (of, nog erger, voetbalsupporters en leden van kegelclubs die dan voordelig met het Schönes-Wochenende-ticket reizen). Tijdens doordeweekse daluren heb je de meeste kans op minder drukke treinen.

Het lijkt me wel lastig om voor 5 personen elke dag een overnachtingsplek te vinden.
Wat leuk! Wat zou nou de beste manier zijn om in het hoogseizoen met een gezin van 5 personen vanuit Berlijn weer in Almere terecht te komen?
Wij (twee fietsers) zijn van plan in Mei en Juni naar Berlijn te fietsen. Voor de terugweg hebben we de Intercity Berlin geboekt inclusief fietsen. Totaalbedrag rond de €120, alles inbegrepen.Lijkt mij een relaxte manier van terug reizen.
Ik ben ook boekjesfan. En vandaag heerlijk gefietst, 740 lijkt weer binnen bereik van een 3 weekse vakantie.
Het liefst doe ik eerst het reizen met trein gedeelte, kan daarna het grote genieten beginnen.
En is de route geschikt voor fiets met (honden)kar erachter? Niet al te steile hellingen en graag geen hekjes :wink:
20220313_142014.jpg
Dank voor je boekje en de tips over terugreizen.
Overnachten voor 5 personen: op camping nooit een probleem mee gehad en hotel/jeugdherberg/huisje dan valt er meestal wel een mouw aan te passen met extra bedden etc.
Een Quer-durchs-land ticket is voor 5 personen zeer voordelig, €14 pp waarmee je de hele dag met de regionale trein kunt. Daar komt dan nog wel een los fietsticket bij (€5?). In theorie zou je in één dag van Berlijn tot Hengelo kunnen komen. Doordat je veel moet overstappen en vertragingen vaak voorkomen lukt dat soms niet en kan je de terugreis beter over twee dagen uitsmeren, dat is veel relaxter. Voordeel van de regionale trein is dat je die niet van tevoren hoeft te boeken en er zijn veel fietsplaatsen, veel meer dan bij de NS. Nadeel is dat van die voorzieningen op mooie fietsdagen dan ook massaal gebruik wordt gemaakt.
Wat wij vaak doen is de treinreis door heel Duitsland in tweeën splitsen. De eerste dag een Quer durchs land ticket en halverwege een camping in Niedersachsen. De laatste dag op een Niedersachsen ticket weer tot aan de grens. Dat ticket is nog iets goedkoper (€9 pp bij 5 personen).
Als je met de Intercity vanuit Berlijn terug wenst te reizen. Kun je reserveren bij www.fiets-mee.nl
Jan van fiets-mee zoekt een trein met vrije fietsplaatsen voor je uit.
De tovenaar schreef:
ma 14 mar, 2022 08:21
Wat wij vaak doen is de treinreis door heel Duitsland in tweeën splitsen. De eerste dag een Quer durchs land ticket en halverwege een camping in Niedersachsen. De laatste dag op een Niedersachsen ticket weer tot aan de grens. Dat ticket is nog iets goedkoper (€9 pp bij 5 personen).
Deze manier van reizen heb ik ook in de gids beschreven: op dag 1 met een Regio120plus-ticket met regionale treinen van Berlijn naar Nedersaksen (geldig tot Wolfsburg, Helmstedt en Braunschweig). Op dag 2 verder met een Niedersachsenticket, waarmee je in regionale treinen vanuit alle uithoeken van Nedersaksen tot Hengelo kunt komen. Anders dan een Niedersachsenticket* of een Quer-durchs-Land-ticket (in alle Duitse deelstaten geldig, maar niet over de grens naar Hengelo), waar je met een bescheiden toeslag met z'n vijven op kunt reizen (3 kinderen t/m 14 jaar mogen zonder toeslag mee), is een Regio120plus-ticket niet deelbaar voor volwassenen; wel kunnen er maximaal 3 kinderen t/m 14 jaar gratis op meereizen. Het is dus even koppen tellen en leeftijden checken om er achter te komen wat gunstiger is voor de treinen tussen Berlijn en Nedersaksen: Regio120plus of Quer-durchs-Land.

* Ik heb nu het eerste foutje in de gids ontdekt. In de tabel bovenaan pagina 146 staat dat er 1 persoon op een Niedersachsenticket kan reizen. Dat moet 1-5 personen zijn.

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding
Tja, altijd lastig dat grensoverschrijdend vervoer. Volgens het kaartje op https://niedersachsenticket.de/infos-zum-ticket is het Niedersachsenticket ook geldig tot Hengelo. Staat ook aangegeven op jouw kaartje zie ik nu.
Ideaal zo'n kaartje: om het Duitse tarievensysteem te doorgronden is het cruciaal om te weten welk plaatsje in welke bondstaat ligt, en dat valt niet altijd mee ;). Ik vind de Duitse stoptreintjes prima te doen, zeker als je ze voor lange afstanden gebruikt: je stapt dan vaak aan begin in en uit, wat betekent dat er altijd plek is, (verder is er zowiezo altijd veel meer plek dan bij NS, en is het personeel naar mijn ervaring heel erg veel vriendelijker en behulpzamer).
keesswart schreef:
di 08 mar, 2022 21:57
Zo kreeg ik ook het tekenen van kaartjes en het werken met DTP-software goed onder de knie. Uiteindelijk kon ik het niet laten om aan een nieuwe fietsgids te beginnen en zelf de cartografie en vormgeving op me te nemen. De geest van Michaël is nog zichtbaar in de lay-out van ‘Fietsen naar Berlijn’. Ook bij het tekenen van de kaartjes heb ik de ‘Wannetstijl’ gehandhaafd.
Het tekenen van de kaartjes is zeer tijdrovend. In deze gids worden de hoofdroute en de alternatieve trajecten afgebeeld op 79 kaartjes. Michaël haalde een tempo van 2 kaartjes per dag, maar ik heb al gauw een hele dag nodig als het om een gebied met veel plaatsen, wegen en andere details gaat.

Zelf kaartjes tekenen is een keuze. Er zijn ook fietsgidsen die fragmenten van bestaand kaartmateriaal gebruiken, bijvoorbeeld de Open Street Map. Toen de OSM nog niet bestond, werd de Michelinkaart veel gebruikt in fietsgidsen. Een stichting die veel fietsgidsen laat maken, had bij Michelin een licentie geregeld om dit kaartmateriaal te kunnen gebruiken. Daar hoefde dan alleen nog de route op ingetekend te worden.
Michaël, die wel eens wat hoorde van andere fietsgidsenmakers, heeft me laten weten dat Michelin daar een flink bedrag voor vroeg. Voor hem was dat een van de redenen om zelf kaartjes te gaan maken.
Zijn werkwijze heb ik overgenomen. Sommige dingen ben ik net even anders gaan doen, maar de stijl van de kaartjes is hetzelfde gebleven.

Elk kaartje begint met een basislaag met de naam 'frame'. Deze laag bevat slechts een rechthoekig kader en een pijl die naar het noorden wijst.

Afbeelding

De volgende laag bevat een tijdelijke basiskaart met de naam 'bitmap'. Deze is onmisbaar om een kaart te kunnen tekenen als je niet over een team landmeters beschikt. Michaël maakte vaak nog scans van de papieren Michelinkaart. In dit voorbeeld heb ik een screenshot van de OpenFietsMap gebruikt. De OFM heb ik geopend in Mapsource (oude software van Garmin, waarvan Basecamp de gebruiksonvriendelijke opvolger is). Bij een schaal van 1:150.000 past binnen het zojuist gemaakte kader een gebied van 16.5 x 14.25 km.

Afbeelding

Nu kan het tekenen van de kaart beginnen in een nieuwe laag met de naam 'bos'. Hierin trek ik lijnen rond alle bospercelen van de basiskaart. Daarbinnen maak ik alles groen. In deze laag zitten soms ook heidevelden, die ik paars maak.

Afbeelding

In een volgende laag doe ik hetzelfde met bebouwing, maar dan met oranjebruine vulling.

Afbeelding

Hierna volgt de laag met water, zoals gebruikelijk met een blauwe vulkleur.

Afbeelding

Dan komt de laag met spoorlijnen, snelwegen en grenzen.

Afbeelding

Voor de hoofdwegen die geen snelwegen zijn, is er eerst een basislaag die bestaat uit dikke grijze strepen.

Afbeelding

Net zo'n basislaag is er voor de overige wegen, maar dan met iets minder dikke grijze strepen. Het uittekenen hiervan kost veel tijd in gebieden met een dicht wegennet. Soms wel een beetje saai, deze laag. Toch mag ik hierin geen fouten maken. Vaak las ik hier een extra koffiepauze in.

Afbeelding

Onverharde wegen en voetpaden zet ik op de kaart met dunne lichtgrijze strepen.

Afbeelding

Van de laag die nu gaat komen, word ik altijd blij. De grijze strepen van het wegennet worden opgevuld met gekeurde lijnen die precies in het midden van de grijze strepen passen. Veel werk is dit niet, maar hierbij moet ik wel goed opletten. Eerst kopieer ik alle grijze strepen uit de laag met de hoofdwegen, zet deze in de laag 'vulling' en schuif er net zo lang mee tot de gekopieerde strepen exact op dezelfde plek als de originele strepen liggen. Vervolgens maak ik de gekopieerde strepen geel en een fractie dunner dan de originele strepen. Het resultaat is een netwerk van gele strepen met grijze randjes.
Hierna kopieer ik alle grijze strepen uit de laag met gewone wegen en zet ook deze in de laag 'vulling', weer precies op dezelfde plek als de originelen. Ditmaal maak ik de gekopieerde strepen wit.

Afbeelding

Nu is de kaart al grotendeels gereed. De laag met de tijdelijke basiskaart kan verwijderd worden. Dat scheelt een hoop overtollige pixels. In plaats daarvan voeg ik nog een laag met een achtergrondkleur toe.

Afbeelding

Nu nog een laag met de route (een dikke rode lijn), die altijd op de pagina naast het kaartje beschreven wordt, alternatieve trajecten (rood geblokt) en onverharde stukken (geel gestippeld).

Afbeelding

En last but not least de laag met namen en symbolen.

Afbeelding

En zo komt Berlijn, kaartje na kaartje, steeds een stukje dichterbij.