di 08 mar, 2022 21:57
Vers van de pers is de gids ‘Fietsen naar Berlijn’ met een compleet nieuwe route, die vanaf Enschede of Coevorden via het Teutoburgerwoud, Hamelen, Braunschweig, Brandenburg en Potsdam naar Berlijn loopt. Onderweg worden andere bekende fietsroutes gekruist, zoals de R1 naar Polen en de Baltische Staten (en in betere tijden naar Rusland), de Hanzefietsroute, de Weserradweg, de Elberadweg en de IJzeren Gordijnroute.
Deze gids verschijnt precies tien jaar na mijn eerste fietsgids ‘Fietsen langs de frontlijn van de Eerste Wereldoorlog’. Drie jaar later verscheen het eerste deel van ‘Fietsen rond Het Kanaal’. Destijds werkte ik samen met Michaël Wannet, die zelf auteur was van de driedelige Hanzefietsroute. Voor mijn fietsgidsen bedacht ik de routes, deed ik al het veldwerk en maakte ik de foto’s, terwijl Michaël de rol van vormgever, cartograaf en uitgever op zich nam. Helaas is hij in 2016 overleden, kort na het verschijnen van het tweede deel van ‘Fietsen rond Het Kanaal’. Daarna heb ik eerst de frontlijnroute opnieuw gefietst (zie dit draadje), zodat hiervan zes jaar na de eerste uitgave een goede update kon verschijnen. Zo kreeg ik ook het tekenen van kaartjes en het werken met DTP-software goed onder de knie. Uiteindelijk kon ik het niet laten om aan een nieuwe fietsgids te beginnen en zelf de cartografie en vormgeving op me te nemen. De geest van Michaël is nog zichtbaar in de lay-out van ‘Fietsen naar Berlijn’. Ook bij het tekenen van de kaartjes heb ik de ‘Wannetstijl’ gehandhaafd.
Voor deze gids begon ik in de nazomer van 2018 het veld te verkennen, met niet meer dan een vaag idee van een route. De gids stond al in de steigers toen de coronapandemie uitbrak. Zowel in 2020 als in 2021 begon het fietsseizoen met een strenge lockdown. In Duitsland bleven campings en horeca maandenlang gesloten voor buitenlandse gasten en in Nederland verbood de NS - als enige spoorwegbedrijf in West-Europa - een tijdlang het meenemen van fietsen in de trein. Hierdoor werd het pas in de zomer weer mogelijk om veldwerk in Duitsland te verrichten. Ook in 2021 begon ik – na het verkrijgen van de benodigde vaccinaties - pas in juli en had ik tegen het eind van de zomer het benodigde veldwerk afgerond. Het meeste werk heb ik echter thuis achter de pc gedaan, wat tijdens de lockdowns geen probleem was.
Er zijn veel manieren om naar Berlijn te fietsen. Zo is er al heel lang de Europaradweg R1, vanaf de Duitse grens bij Groenlo naar Berlijn en verder richting Sint Petersburg: buiten de steden is dat een mooie bewegwijzerde fietsroute, waarvan ik het eerste stuk tot aan de Harz heb gefietst. Uiteindelijk heb ik me weinig aangetrokken van de bestaande routes met hun plus- en minpunten. Liever stippelde ik een nieuwe route uit, die aan een aantal basisvoorwaarden voldoet en iets toevoegt aan de routes die er al zijn: een route met veel landschappelijke afwisseling, een route die cultuurhistorische hoogtepunten en fraaie binnensteden niet links laat liggen, maar juist opzoekt, een route die geen gebrek heeft aan kampeermogelijkheden en die ook in stedelijke gebieden zo min mogelijk langs drukke wegen loopt.
Het resultaat is te zien in deze gids. Veel natuurschoon in het Teutoburgerwoud, het Weserbergland, langs de Elbe en de Havel. Tot diep in Berlijn blijft de route opvallend groen en grotendeels autovrij. Kerken, kastelen, kloosters en kuuroorden vormen de culturele krenten in de pap, evenals de herbouwde façades van monumentale bouwwerken die tijdens de Tweede Wereldoorlog - en ook nog daarna, tijdens de wederopbouw – zijn verwoest of gesloopt, maar nooit uit het collectieve geheugen van de Duitsers zijn verdwenen.
De hoofdroute is 740 km lang, waarvan circa 300 km autovrij en 90 km onverhard. In het Teutoburgerwoud, het Lipper Bergland en het Weserbergland zijn wat klimmetjes, die nooit lang duren. Hoewel campings in Duitsland niet zo dik zijn gezaaid, zijn er toch een stuk of 40 kampeergelegenheden langs de route.
Zie verder www.fietsennaarberlijn.nl.
