di 29 mar, 2022 19:10
Zondag 23 mei 2021; deel 2 Eilandspolder - Oterleek
Graft heeft een monumentaal raadhuis uit 1613, dat het resultaat was van een conflict met De Rijp, waarna de twee dorpen niet meer samen door een deur konden. In de 19e eeuw verarmde Graft. De ramen op de begane grond van het raadhuis werden dichtgemetseld, een deel van de gevel werd verwijderd en het houtwerk begon te verrotten. Aan het begin van de 20e eeuw is het raadhuis net op tijd gered en in de oorspronkelijke stijl gerestaureerd. Achter het raadhuis hebben we een jaar eerder gekampeerd.
Dan stuiten we op een automaat uit het Swiebertjetijdperk; gevuld met harde, zoete en zeer plakkerige stroopsoldaatjes, die nog dagenlang mijn stuurtas onveilig zullen maken.
Graft gaat naadloos over in De Rijp, dat tot in de 19e eeuw bewoond werd door haringvissers en walvisvaarders, waarvoor de horizon aanzienlijk verder lag dan die van de Schermer en de Beemster. Op de kaart hieronder is goed te zien hoe de dorpen op een smal stukje land, het Schermereiland, tussen deze grote meren lagen.
Al is het best een mooie zondagmiddag, er zijn nu bijna geen toeristen. De Kerkstraat hebben we voor onszelf.
Ook De Rijp heeft een monumentaal raadhuis, uit 1630, bovenop een waag. Nadat het nietige Graft een nieuw raadhuis had gebouwd, moest De Rijp natuurlijk nog wat groters neerzetten. Ontworpen door Jan Adriaensz Leeghwater, die zelf ook niet de meest bescheiden persoon in deze contreien moet zijn geweest (zie hier).
Dan duiken we de Beemster in, die in 1612 droogviel en inmiddels op de werelderfgoedlijst van Unesco staat. Op de kaart hieronder is goed te zien hoe planmatig deze droogmakerij is verkaveld (om deze kaart met de vorige te vergelijken, moet je hem een kwartslag tegen de klok in draaien, zodat het noorden aan de bovenkant komt te liggen).
Hopelijk heeft de werelderfgoedstatus niet tot gevolg dat het massatoerisme dat voor de pandemie Amsterdam, Volendam en de Zaansche Schans al teisterde, straks ook hierheen komt. Het Unescokeurmerk kan ook gebruikt worden om die toeristen tegen te houden. Zo heeft de provincie Noord-Holland de plannen voor de bouw van een 70 meter hoge Van-der-Valktoren aan de rand van de Beemster afgewezen, nadat de gemeente Purmerend had besloten dat er wel zo'n Trumptowertje in een bos langs de A7 mocht komen (zie hier en hier).
Langs onze route door Middenbeemster staan enkele monumentale stolphoeves.
Bij Westbeemster staan de laatste tulpen nog te bloeien.
Vlak voor Schermerhorn zien we aan de Westdijk een huis uit 1676, dat ik gek genoeg op geen enkele monumentenlijst heb gevonden.
Tussen Schermerhorn en Ursem staan Bovenmolen G en Ondermolen K, die onderdeel zijn geweest van een molengang van 6 bovenmolens, 5 middenmolens en 5 ondermolens, die met nog 22 andere molens de Schermer droog moesten houden. Anderhalve maand later zou een van de wieken van Bovenmolen G afbreken. Een fotoreportage van de vervanging ervan is hier te zien.
Wanneer we Ursem binnenrijden, melden grote gele borden dat er een samenscholingsverbod van kracht is. Verderop is de straat bezaaid met lege bierblikjes. Even later horen we luide muziek dreunen. Voorzichtig fietsen we de Schermerdijk op. Onder de dijk hangen tientallen jongeren rond, en zo te zien zijn ze behoorlijk opgefokt. We houden ons gedeisd en fietsen rustig door. Foto's maken lijkt me nu geen goed idee.
Hier heb ik later een bericht over deze samenscholing gevonden. Gewoonlijk is het hier elk jaar met Pinksteren kermis. Voor veel West-Friese jongeren is dat een wedstrijdje comazuipen geworden. Nu de kermis niet door kan gaan, moet er wel gezopen kunnen worden. Trouw wijdde er in 1997 al een artikel aan, met de titel 'Drie dagen zat'. 'Knokpartijen tussen roomsen en protestanten komen niet meer voor. De West-Friese kermissen, die zojuist zijn begonnen en tot in de herfst duren, zijn kameraadschappelijke zuipfestijnen geworden. In elk gehucht moet alles wijken voor die paar dagen feest, waarop iedereen z'n trots voor zijn eigen dorp toont. En misschien komt de boerenzoon er aan de vrouw.'
(wordt vervolgd)
Graft heeft een monumentaal raadhuis uit 1613, dat het resultaat was van een conflict met De Rijp, waarna de twee dorpen niet meer samen door een deur konden. In de 19e eeuw verarmde Graft. De ramen op de begane grond van het raadhuis werden dichtgemetseld, een deel van de gevel werd verwijderd en het houtwerk begon te verrotten. Aan het begin van de 20e eeuw is het raadhuis net op tijd gered en in de oorspronkelijke stijl gerestaureerd. Achter het raadhuis hebben we een jaar eerder gekampeerd.
Dan stuiten we op een automaat uit het Swiebertjetijdperk; gevuld met harde, zoete en zeer plakkerige stroopsoldaatjes, die nog dagenlang mijn stuurtas onveilig zullen maken.
Graft gaat naadloos over in De Rijp, dat tot in de 19e eeuw bewoond werd door haringvissers en walvisvaarders, waarvoor de horizon aanzienlijk verder lag dan die van de Schermer en de Beemster. Op de kaart hieronder is goed te zien hoe de dorpen op een smal stukje land, het Schermereiland, tussen deze grote meren lagen.
Al is het best een mooie zondagmiddag, er zijn nu bijna geen toeristen. De Kerkstraat hebben we voor onszelf.
Ook De Rijp heeft een monumentaal raadhuis, uit 1630, bovenop een waag. Nadat het nietige Graft een nieuw raadhuis had gebouwd, moest De Rijp natuurlijk nog wat groters neerzetten. Ontworpen door Jan Adriaensz Leeghwater, die zelf ook niet de meest bescheiden persoon in deze contreien moet zijn geweest (zie hier).
Dan duiken we de Beemster in, die in 1612 droogviel en inmiddels op de werelderfgoedlijst van Unesco staat. Op de kaart hieronder is goed te zien hoe planmatig deze droogmakerij is verkaveld (om deze kaart met de vorige te vergelijken, moet je hem een kwartslag tegen de klok in draaien, zodat het noorden aan de bovenkant komt te liggen).
Hopelijk heeft de werelderfgoedstatus niet tot gevolg dat het massatoerisme dat voor de pandemie Amsterdam, Volendam en de Zaansche Schans al teisterde, straks ook hierheen komt. Het Unescokeurmerk kan ook gebruikt worden om die toeristen tegen te houden. Zo heeft de provincie Noord-Holland de plannen voor de bouw van een 70 meter hoge Van-der-Valktoren aan de rand van de Beemster afgewezen, nadat de gemeente Purmerend had besloten dat er wel zo'n Trumptowertje in een bos langs de A7 mocht komen (zie hier en hier).
Langs onze route door Middenbeemster staan enkele monumentale stolphoeves.
Bij Westbeemster staan de laatste tulpen nog te bloeien.
Vlak voor Schermerhorn zien we aan de Westdijk een huis uit 1676, dat ik gek genoeg op geen enkele monumentenlijst heb gevonden.
Tussen Schermerhorn en Ursem staan Bovenmolen G en Ondermolen K, die onderdeel zijn geweest van een molengang van 6 bovenmolens, 5 middenmolens en 5 ondermolens, die met nog 22 andere molens de Schermer droog moesten houden. Anderhalve maand later zou een van de wieken van Bovenmolen G afbreken. Een fotoreportage van de vervanging ervan is hier te zien.
Wanneer we Ursem binnenrijden, melden grote gele borden dat er een samenscholingsverbod van kracht is. Verderop is de straat bezaaid met lege bierblikjes. Even later horen we luide muziek dreunen. Voorzichtig fietsen we de Schermerdijk op. Onder de dijk hangen tientallen jongeren rond, en zo te zien zijn ze behoorlijk opgefokt. We houden ons gedeisd en fietsen rustig door. Foto's maken lijkt me nu geen goed idee.
Hier heb ik later een bericht over deze samenscholing gevonden. Gewoonlijk is het hier elk jaar met Pinksteren kermis. Voor veel West-Friese jongeren is dat een wedstrijdje comazuipen geworden. Nu de kermis niet door kan gaan, moet er wel gezopen kunnen worden. Trouw wijdde er in 1997 al een artikel aan, met de titel 'Drie dagen zat'. 'Knokpartijen tussen roomsen en protestanten komen niet meer voor. De West-Friese kermissen, die zojuist zijn begonnen en tot in de herfst duren, zijn kameraadschappelijke zuipfestijnen geworden. In elk gehucht moet alles wijken voor die paar dagen feest, waarop iedereen z'n trots voor zijn eigen dorp toont. En misschien komt de boerenzoon er aan de vrouw.'
(wordt vervolgd)
Hopelijk zet je hiermee ook anderen aan om wat over hun fietsavonturen te schrijven. Dat hoeven geen epische wereldreizen te zijn; dicht bij huis kan het ook mooi zijn. Je moet er alleen wel oog voor hebben.
