achterwiel tandem

[cabonga]

Het is geweten dat constructief het zwakste punt van een fiets het achterwiel is. Zeker voor een tandem. Op mijn "gewone" reisfiets (Villiger Cabonga) heb ik 26", derailleurversnelling, 36 sapim spaken, oude spoetnik velg met XT naaf. Nooit spaakbreuk gehad. ('k zou dus nooit een Rohloff overwegen )

Op onze beginners tandem, 28" gebuste velg van lage kwaliteit, komt spaakbreuk dus wel voor. We kijken uit naar een nieuwe tandem om in Europa en eventueel ook verder (midden oosten) een half jaar rond te trekken.
Graag uw mening wat voor u het beste lijkt... (beste: duurzaamheid, eenvoudigst te repareren, kwaliteit/kost...)
Mijn voorkeur gaat naar naar 26" velg, 36 gaats (overal te vinden). Welke naaf is geschikt en welke dikte van spaken? Te dikke spaken geeft kans op schuren naaf... Welke naven zijn uitstekend met hoge flens? Ik denk dat een goed achterwiel, 36 gaats met een uitstekende (dure?) naaf, gecombineerd met een derailleur, de beste beproefste oplossing moet zijn.
Anderzijds bestaat de mogelijkheid om Rohloff naafversnelling te overwegen zodat je een sterk symmetrisch gespaakt wiel krijgt. Maar hier twijfel ik of die velgen wel normale (gemakkelijk te vinden) velgen zijn. (grote naaf, schuinere hoek in de velg, andere positionering van de spaakgaten). Gebruikt men daarom speciale velgen en spaakt men 2X gekruist? Hierover refereer ik naar topic "Is spaakbreuk in het achterwiel normaal?" (over Rohloff en spaakbreuk). Is het niet "beter" om meer geld uit te geven aan een uitstekend en sterke naaf, dito velg en spaken, gecombineerd met een doorsnee derailleur.... en bv. zo geld uit te sparen voor S&S couplers?
Dank voor de info.

[Leon]

Hallo cabonga,
Het is misschien een goed idee om het toekomstige totaalgewicht (2 personen + kleding + tandem + tassen + inhoud + water) te vermelden.
Een andere belangrijke overweging wordt welke vakman het achterwiel gaat bouwen. De geschiedenis leert dat dat nog belangrijker is dan de keuze van de onderdelen zelf.
Kiezen voor Rohloff alleen vanwege het achterwiel lijkt me overdreven.
Groet,
Leon

[mario]

Vittorio maakt 36 achterwielen met r-naaf en Xt tandem naaf met beide 48 sapim strong spaken. Wel duur maar een garantie.

OP het internet las ik een verhaal van een man die door Santos een tandem heeft laten bouwen met R-naaf met 32 spaken 26 inch. Veel bagage mee genomen heuvel op en af nooit spaakbreuk gehad.

mario

[cabonga]

Een mens heeft geen tijd om treffelijk te eten en de antwoorden komen al binnen. Dank, dank...Leon en Mario.
Inderdaad, enkel Rohloff kiezen omdat het een sterker wiel zou opleveren vind ook ik overdreven.
Om te antwoorden op uw vraag: we wegen elk 63 kg, met bagage, voor en achteraan etc. moet het gewicht wel snel aan 150 kg komen daar we ook kamperen.
Voorlopig gaat mijn interesse uit naar Thorn. Maar ik ben er nog niet uit.
Bestaan er tandemnaven 36 gaats ipv 40...? Bv bij Shimano, DT Hügi, Chris King of Phil Wood... of zijn er nog andere merken...?
Graag investeer ik in een heel goed achterwiel
Ook in S&S couples omdat we fietsen afwisselen met openbaar vervoer (in de minder aantrekkelijke fietsregionen).

[Wim]

Bij de traditionele naven is Phil Wood denk ik het beste wat er is. Voor zover ik weet zijn die precies hetzelfde als de gewone tournaven, behalve dat ze breder zijn (145 mm is normaal), en schroefdraad hebben voor een sleeprem (een heel goede oplossing voor het rem probleem). Als ik eenmaal zo'n dure naaf gekocht had, dan zou ik daar ook 48 spaken in willen hebben.
Zelf zou ik denk ik echter kiezen voor een 26 inch wiel met Rohloff naaf met 32 spaken. Wjj hebben een aantal jaren een Thorn Voyager gehad, en waren daar erg tevreden over.
Wim

[cabonga]

Wim,

Daar gaat het nu juist over: Ik verkies 36 gaats naven omdat ze overal te vinden zijn. Maar als de velgen gebruikt bij Rohloff versnellingsnaven speciale velgen zijn dan pas ik héél zeker voor die Rohloff. Er is snel een velg geplooid bij een klein ongeval, daarom beter een veel voorkomende velg.
Kunnen er geen deugdelijke wielen gemaakt worden van goeie 36 spaaksvelgen? Indien die bij een ongeval op reis onherroepelijk stuk is kan die altijd (tijdelijk) vervangen worden door een minder in kwaliteit. Met Rohloff velgen, of 40/48 gaats velgen ligt dit anders daar ze niet zo courant te vinden zijn. Het zou me verwonderen dat er geen uitstekende 36 gaats 26" wielen bestaan voor een tandem....

[Wim]

Wij hebben op onze licht belaste tandem nooit problemen gehad met een 26 inch achterwiel met XT naaf met 36 spaken. Een heel stevige en stijve velg help dan de spaken ook weer, net als brede banden. Velgen voor 48 spaken zijn inderdaad moeilijk te krijgen onderweg, maar er is de luchtpost, of anders vlecht je een wiel met 36 spaken op een naaf voor 48.
Bij 26 inch wielen zijn velgen met 32 spaken zoals bij de Rohloff naaf vermoedelijk makkelijker te verkrijgen dan 36 spaaks velgen. De meeste mtb's hebben immers 32 spaken. Kortom, daar zou ik me geen zorgen over maken.
Wim

[mario]

IK weet niet waar je precies wilt gaan fietsen, maar ik vind het altijd een beetje vreemd dat mensen er rekening mee houden, dat je een ongeluk kan krijgen. Dit is niet is het eerste waar ik aan denk bij het woord
"fietsvakantie". Ik fiets vrijwel altijd relax en door gebieden waar geen of nauwelijk auto's komen.

mario

[cabonga]

je hebt wel gelijk Mario, er zijn mensen die alles willen voorzien... Een kwade afwijking maar toch, beter voorkomen dan genezen, en nadien zien of het kan genezen worden. In mijn jonge jaren reisde ik een vijftal malen door West Afrika met de wagen. Het was de eenvoud zelve, een Landrover oud model, overal herstelbaar....een compagnon met een veel betere en nieuwere wagen kwam niet zover als ik (was op een moment niet te herstellen wegens geen wisselstukken). Vandaar ....
Maar inderdaad, leren leven met onzekerheden moeten we hier terug leren in de westerse wereld.
Nooit gedacht dat men met een 48 naaf en een 36 velg desnoods een wiel kon maken.
Ben nu toch bezig met uit te zoeken wat het prijsverschil is met combinatie Rohloff (32 gaats) en degelijke velg tegenover een andere kwaliteitsnaaf (Phil Woods, etc) en derailleur en 48 velg.
Dit prijsverschil zal ik dan overwegen of ik al of niet Rohloff kies. Indien Rohloff te duur dan komt hij er niet want die S&S couples zie ik als een must voor een tandem. (de totale kostprijs is toch beperkt)
Fiets zou gebruikt worden voor fietsentochten in Marokko, Tunesie, Turkije, Syrie, Jordanie, Libanon, Istrael.
Kwaliteitsnaven verschillen veel in prijs....: zo vind ik op
http://www.peterwhitecycles.com/Tandemparts.asp
Phil woods : tss 580 en 630 dollar.
White industries: 250 dollar.
Shimano HF 07/08 (XT) waarvan Wim sprak: 190 dollar.
Allemaal 40 of 48 gaats.
't Is dus kiezen en overwegen...en beslissen en zeker zoals ik las op het eerste antwoord: een goeie wielvlechter aanspreken.

[Leon]

Kwaliteitsnaven verschillen veel in prijs....: zo vind ik op
http://www.peterwhitecycles.com/Tandemparts.asp
Phil woods : tss 580 en 630 dollar.
White industries: 250 dollar.
Shimano HF 07/08 (XT) waarvan Wim sprak: 190 dollar.
Allemaal 40 of 48 gaats.
't Is dus kiezen en overwegen...en beslissen en zeker zoals ik las op het eerste antwoord: een goeie wielvlechter aanspreken.

Dat wordt dus 580+190+spaken+spaakloon... wow!
Kijk eens bij Vittorio, die hebben in Nederland een goede naam. Link naar tandemwielen: http://www.vittorio.nl/index.php?module ... ticleID=22
Bedenk dat als je de onderdelen los koopt en dan naar een wielvlechter gaat de garantie als snel een twistpunt wordt.
Leon

[seb]

Cabonga,

ik ben onlangs nog bij Vittorio geweest. Daar rusten ze hun tandems onder andere uit met 48-spaaks (Sapim strong spaken, Exal SP19 velg) wielen met Shimano HF08 naven of zelfs Rohloff. Om bij Rohloff tot een 48-gats naaf te komen, ze zelf een speciale opzetflens vervaardigd (prachtig stukje werk overigens) die in de 36 gaatjes geschroefd zit.

En ja, Rohloff is belachelijk duur. De naaf alleen kost al tegen de 900 euro. Daarbij moet je fiets dus ook nog Rohloff klaar gemaakt worden.

Mbt 32/36-spaaks wielen in tandems: het advies voor gewone (1-persoons) fietsen is bij Vittorio alsvolgt: Weegt de bestuurder meer dan 90-95kg en wordt er ook bepakt onverhard mee gefietst, dan is een 48-spaaks wiel, in ieder geval achter, zeker aan te raden. Bij tandems wegen de bestuurders meestal al meer dan 90kg bij elkaar.

Maar zeker waar is: het wiel is zo sterk als degene die het gespaakt heeft kundig is.

Oja en ze maken daar trouwens ook erg mooie 48-spaaks voorwielen met een SON naafdynamo erin. Alles kan blijkbaar.

Succes met de keuze!

[duplix]

Is een tandemnaaf onfeilbaar? Wat is de kans dat je tandemnaaf kapot gaat en wat is de kans dat de rohloff kapot gaat? Als de tandemnaaf kapot gaat, hoe ga je dan een nieuwe vinden?
Hier is een groot voordeel van rohloff: je bent quasi zeker dat je fietsenmaker kosteloos een nieuw wiel zal toesturen als er iets fout loopt met de rohloff. Thorn schrijft het expliciet op hun website, maar bekende Nederlandse fietsenbouwers doen het zeker ook, ik heb al een dergelijk verhaal gelezen op een blog. Dit voordeel heb je niet met een tandemnaaf.

[Wim]

Zelf ben ik niet zo´n fan van de Vittorio oplossing met 48 spaken in een Rohloff naaf. Ik vond het mooi bedacht en uitgevoerd, maar ik heb het angstige idee dat je het ene probleem inruilt voor het andere: de spaken staan nu nog schuiner, en dat is ook een bron van breuk, zeker bij 26 inch wielen.
Zelf denk ik dat de realistische keus is tussen een Rohloff naaf met 32 spaken in een 26 inch wiel of een Shimano tandem naaf (als je die nog kunt krijgen). Er is een speciale tandem versie van de Rohloff naaf, voor gebruik met dikkere spaken. Natuurlijk is een Phil Wood tandemnaaf beter dan een Shimano. Maar hij is uiteindelijk niet echt veel goedkoper dan een Rohloff naaf, en dan zou ik het wel weten. Voor dat geld had ik liever een Rohloff. Voor minder is er dan de Shimano. Als je het freewheel niet vertrouwt, kun je daar altijd een reserve van meenemen (zou ik inderdaad doen)
Wim

[cabonga]

'k Ben blij dat mijn mening een beetje overeenkomt met wat jullie schrijven.
Phil Wood is waanzinnig duur, en het zou zondig zijn voor mijn zuur verdiende centjes....
Hügi/DT Swiss zou enkele jaren geleden slechte tandemnaven gemaakt hebben, nu zou het probleem opgelost zijn. Maar eens een slechte naam....
Dus ook dit niet voor mij.
Shimano HF08 wordt door de meest gerespecteerde tandembouwers gebruikt.
De naaf krijgt goeie "review" op de Britse tandemsite. Dus dit zou het wel kunnen worden.
Natuurlijk is een Rohloff een aantrekkelijk hebbe-dingetje. Zeker voor een tandem. Maar het prijsverschil is toch groot:
Rohloff: 900 euro en geen mogelijkheid tot inbouw Arai.
Shimano HF08 achternaaf: 180 euro + de mogelijkheid tot een Arai-rem.
Waarborg van Rohloff is natuurlijk ook wel iets, maar ik hou van "self-supporting" (mij zelf beredderen, en niet zo maar een een telefoontje slaan naar iemand die de vervangstukken opstuurt.. Ik voel me dan zo afhankelijk aan de grillen van iemand anders..). Shimano naven zijn héél eenvoudig en in wezen verschilt de HF08 XT naaf (voor tandem) waarschijnlijk niet veel van de tandem XT naaf (voor éénpersonenfiets) buiten een langere as en omhuizing. Zijn er grotere kogels in de lagers?
Inderdaad een freewheel zou ik ook meenemen.
Met het prijsverschil kan ik me dan de S&S couples aanschaffen dat ons de mogelijkheid zou geven oninteressante gebieden met openbaar vervoer te reizen ipv te fietsen. Een noodzaak voor een tandem vind ik.

[Marten]

'k Ben blij dat mijn mening een beetje overeenkomt met wat jullie schrijven.
Phil Wood is waanzinnig duur, en het zou zondig zijn voor mijn zuur verdiende centjes....
Hügi/DT Swiss zou enkele jaren geleden slechte tandemnaven gemaakt hebben, nu zou het probleem opgelost zijn. Maar eens een slechte naam....
Dus ook dit niet voor mij.
Shimano HF08 wordt door de meest gerespecteerde tandembouwers gebruikt.
De naaf krijgt goeie "review" op de Britse tandemsite. Dus dit zou het wel kunnen worden.
Natuurlijk is een Rohloff een aantrekkelijk hebbe-dingetje. Zeker voor een tandem. Maar het prijsverschil is toch groot:
Rohloff: 900 euro en geen mogelijkheid tot inbouw Arai.
Shimano HF08 achternaaf: 180 euro + de mogelijkheid tot een Arai-rem.
Waarborg van Rohloff is natuurlijk ook wel iets, maar ik hou van "self-supporting" (mij zelf beredderen, en niet zo maar een een telefoontje slaan naar iemand die de vervangstukken opstuurt.. Ik voel me dan zo afhankelijk aan de grillen van iemand anders..). Shimano naven zijn héél eenvoudig en in wezen verschilt de HF08 XT naaf (voor tandem) waarschijnlijk niet veel van de tandem XT naaf (voor éénpersonenfiets) buiten een langere as en omhuizing. Zijn er grotere kogels in de lagers?
Inderdaad een freewheel zou ik ook meenemen.
Met het prijsverschil kan ik me dan de S&S couples aanschaffen dat ons de mogelijkheid zou geven oninteressante gebieden met openbaar vervoer te reizen ipv te fietsen. Een noodzaak voor een tandem vind ik.

Mag ik ook een steentje bijdragen?

Ten eerste: wij hebben na het uit elkaar rijden van 1 Hügi-naaf (flensbreuk in het pre-DT tijdperk) en twee WTB-naven (flens waar de cassettebody opgeschroefd zit eruit gedraaid) in pakweg het jaar 2000 een Chris King naaf van 770 guldens gekocht. Die naaf hebben we nog steeds, zij het met een nieuw naafhuis (voor $100 vervangen). Een dergelijke naaf - Chris King of Phil Wood - is naar mijn alleszins zijn geld waard.

Dan over de huidige naven: veel tandembouwers gebruiken geen Shimano maar DT- onder meer bij Santos, Koga en Cannondale vind je die naven terug. En ja, die DT's zijn gewoon goed, evenals de Shimano XT-versie. Bij DT was een tijd lang de "Zahnscheibe" minder goed. Dit is het onderdeel dat je hoort ratelen als je freewheelt, dus het ding dat de aandrijfkracht feitelijk overbrengt. Zo'n Zahnscheibe is binnen een kwartier zonder gereedschap (of hooguit een imbussleutel) te vervangen. Neem 1 of 2 van die Zahnscheiben mee en je zit veilig. Bij Shimano zou je voor de zekerheid extra cassettebodies moeten meenemen; die moet je met een lange imbus 10 monteren. En ze zijn nog aanzienlijk groter dan die DT-dingen, bovendien.

Die Shimano XT-tandemnaaf is absoluut geen XT-naaf met een langere as. Overigens zie je dat wel eens, onder meer in de Koga TwintySix, maar dat terzijde. Een HF08 heeft aanzienlijk hogere flenzen die mogelijk ook nog eens iets verder uit elkaar staan:



Met alle respect voor je budget: als je een half jaar door onherbergzaam gebied wilt gaan trekken én je wilt een sterk achterwiel dan zou ik juist niet op die naaf besparen maar voor topkwaliteit gaan (DT, Phil Wood, Chris King). Kies bij jullie gewicht gewoon voor 2x36 spaken en een fikse velg, dat is m.i. je beste garantie tegen spaakbreuk. Het Vittorio-verhaal gaat beslist op voor 700c-wielen, dat is de maat die ze daar voor het overgrote deel verkopen. Een ander goed wielenadres is Avaghon.

Wat die S&S-koppelingen betreft: ik ken meerdere koppels die met een niet-deelbare tandem door onherbergzame gebieden hebben gereisd. Uit elkaar halen van een tandem met S&S-koppelingen vereist wel een goede opbergmogelijkheid; de losse stukken zijn namelijk relatief kwetsbaar. Volgens mij is het beter om een complete tandem achterop een vrachtauto in Mauretanië te vervoeren dan een gedemonteerd exemplaar, maar dat kan ik uiteraard geheel verkeerd zien.

[cabonga]

Blij te zien dat er iemand van de tandemclub, met veel ervaring me kan helpen.
Kris King is inderdaad een beresterke, degelijke naaf. Op Britse en Franse sites vond ik de bevestiging. DT/Hügi 540 wordt nu ook veel gebruikt en geroemd (o.a. gebruikt bij Stevens en Koga). En de problemen zouden inderdaad deze zijn die u aanhaalde.
Hoe ik ook google nergens vind ik de prijs van een "Kris King" en een "Phil Wood/FSA" achternaaf. Kan u me richtprijzen geven aub?
Bij Kris King zie ik dat de uitvalbreedte 140 mm is en geen 145 mm. Is dit een probleem...of was ik op een oude site en bestaan er toch 145'ers?
In uw antwoord begrijp ik iets niet zo goed..:

En ja, die DT's zijn gewoon goed, evenals de Shimano XT-versie.

Die Shimano HF08 zijn dan toch goed? Of zijn ze niet goed genoeg voor grote trektochten?
Mijn budget staat niet vast maar ik wil een degelijke fiets, 'k wil er voor betalen, maar wil ook geen zotte niet te rechtvaardigen uitgaven doen.
Maar zoals ik schreef in mijn vraag wil ik zeker niet besparen op het achterwiel.

Kies bij jullie gewicht gewoon voor 2x36 spaken en een fikse velg, dat is m.i. je beste garantie tegen spaakbreuk.

Dus dan toch geen 40 of 48 spaken in het achterwiel? Lijkt me ook beter zo met gewoon 36, want het is couranter.
Welke spaken adviseer je dan en welke velg? DT spaken butted 1,8 of 2 mm ? Velg Mavic D521 (breedte 28 mm) of D321 (36mm).

[Marten]

Blij te zien dat er iemand van de tandemclub, met veel ervaring me kan helpen.
Kris King is inderdaad een beresterke, degelijke naaf. Op Britse en Franse sites vond ik de bevestiging. DT/Hügi 540 wordt nu ook veel gebruikt en geroemd (o.a. gebruikt bij Stevens en Koga). En de problemen zouden inderdaad deze zijn die u aanhaalde.
Hoe ik ook google nergens vind ik de prijs van een "Kris King" en een "Phil Wood/FSA" achternaaf. Kan u me richtprijzen geven aub?

Ja hoor: bij MTB Tandems 409 Dollar, daar komen nog verzendkosten en invoerrechten bij. Phil Wood kost daar 339/379 (zonder/met schijfrembevestiging). Er zijn nog veel meer sites, zoek op "Chris King Tandem Hub" of "Phil Wood Tandem Hub".

Bij Kris King zie ik dat de uitvalbreedte 140 mm is en geen 145 mm. Is dit een probleem...of was ik op een oude site en bestaan er toch 145'ers?

Op http://chrisking.com/hubs/hbs_tandem is te vinden dat deze naven leverbaar zijn is 140, 145 en 160 mm (voor Santana). De ISO Discnaaf is ook leverbaar met een 140 mm as.

In uw antwoord begrijp ik iets niet zo goed..:

En ja, die DT's zijn gewoon goed, evenals de Shimano XT-versie.

Die Shimano HF08 zijn dan toch goed? Of zijn ze niet goed genoeg voor grote trektochten?

Jazeker wel; ik probeerde met mijn tekst aan te duiden dat de 'angst' voor de DT's niet meer gegrond is.

Mijn budget staat niet vast maar ik wil een degelijke fiets, 'k wil er voor betalen, maar wil ook geen zotte niet te rechtvaardigen uitgaven doen.
Maar zoals ik schreef in mijn vraag wil ik zeker niet besparen op het achterwiel.

Kies bij jullie gewicht gewoon voor 2x36 spaken en een fikse velg, dat is m.i. je beste garantie tegen spaakbreuk.

Dus dan toch geen 40 of 48 spaken in het achterwiel? Lijkt me ook beter zo met gewoon 36, want het is couranter.
Welke spaken adviseer je dan en welke velg? DT spaken butted 1,8 of 2 mm ? Velg Mavic D521 (breedte 28 mm) of D321 (36mm).

In spaken ben ik minder thuis. Wij hebben zelf jarenlang zonder problemen met DT Revolution (2.0-1.5-2.0 als ik het goed heb) gereden, maar wij zijn heel licht. De butted 2.0 of de Alpine (2.3 mm) is voor jullie gebruik wellicht de betere keuze.

[m-gineering]

Hoe ik ook google nergens vind ik de prijs van een "Kris King" en een "Phil Wood/FSA" achternaaf. Kan u me richtprijzen geven aub?

Een chrisking heeft een adviesprijs van ca 0.5 Rohloff, een Philwood ca R 0.33

Een Shimano tandemnaaf zit rond de €200

DT spaken butted 1,8 of 2 mm ? Velg Mavic D521 (breedte 28 mm) of D321 (36mm).

Sapim 2.0-1.8 db (hou niet van dikke Strong etc) en ieder merk velg behalve Mavic

[Wim]

Dan zou ik voor Phil gaan ipv Chris.
Wim

[cabonga]

Om een keer chauvinistisch te zijn, natuurlijk is Sapim en Exal het beste

Dank aan iedereen voor de info.