Trapas Koga Miyata 1998

[Antonius]

Ik ga een nieuwe trapas in mijn Koga Miyata Traveller (1998) schroeven. De huidige as draait nog soepel maar krijgt speling, aan de kant tegenover het crankstel. Ik heb de fiets gebruikt gekocht en weet daarom niet of de as al eens vervangen is. De meeste specs wist ik wel: BSA, 68mm, vierkant JIS. Alleen de lengte van de originele as wist ik niet. Ik heb daartoe de cranks er even af getrokken. De huidige as meet 108mm op de schuifmaat. Dat lijkt niet veel voor te komen. De maten 107mm en 110mm zijn gangbaarder. Het dichtst bij de oude maat lijkt dan voor de hand liggend, dus 107mm. Online vind ik advies om binnen 2mm verschil te blijven. Maar wat als de 108mm ook al een later gemonteerde as is en origineel bijvoorbeeld 110 of 111mm was?

Is er toevallig iemand met een vergelijkbare Koga uit om en nabij 1998 die al eens de trapas vernieuwd heeft? Zoja: welke maat? De Randonneur lijkt hetzelfde frame te zijn als mijn Traveller.

PS:
Volgens specs uit de oude catalogus werd nieuw een Shimano BB-UN52 gemonteerd. Die wordt al enige jaren niet meer gemaakt. Ik heb de huidige trapas er niet uit gehaald dus weet niet zeker of het nog steeds die trapas is.
De huidige BB-UN300 van Shimano schijnt beduidend minder robuust te zijn. Ik probeer daarom een passende Stronglight, Token of Sunrace as te vinden.

[Grandonneur]

Kijk eens welke crankset je hebt, en zoek de specificaties daarvan. Ergens moet te vinden zijn welke lengte trapas geadviseerd wordt.

[Antonius]

Goed punt, dank je wel voor de reminder. Dat had ik eerder idd gedaan en was mij even ontschoten. De originele crankset is Shimano Deore LX FC-M569. Die set zit er ook daadwerkelijk op. Daarbij had ik al eens de volgende aantekeningen opgeschreven:

Kettinglijn
47.5 mm MM110
50.0 mm LL113
(bron: http://www.bikepro.com/products/shimano_tables/shim_frtchnwhl_table.html)

De achternaaf is 135mm. Daarbij hoort een kettinglijn van 50mm. Zou dit impliceren dat ik een 113mm as moet hebben? Dat kan ik niet rijmen met de gemeten 108mm. Ik vermoed daarom dat de MM en LL cijfers niet op de lengte van de as duiden. Documenten van andere parts lijken er wel op te wijzen dat de LL waarde op de as lengte slaat ("spindle length").

Nu weet ik ook waarom ik eigenlijk 113mm had verwacht (en eerder al eens bijna besteld) en enigzins verbaasd was dat ik na demontage van de cranks een as met lengte 108mm meet.

Verdere info:

• Nameten van de afstanden van de drie voorbladen tot center van het frame gaf eerder ook aan dat het midden van de drie kettingbladen precies 50mm uit de center lijn van het frame valt. Dat komt overeen met de 50.0mm kettinglijn.

• De fiets schakelt goed met de huidige combinatie van onderdelen.

De combinatie van informatie lijkt enigzins strijdig. Vandaar mijn verwarring, en mijn hoop op een wereldfietser met vergelijkbare fiets die zijn trapas al eens nagemeten heeft.

EDIT:
Letter M toegevoegd aan het modelnr van het crankstel, het is FC-M569

[DaVinci]

De trapas kan natuurlijk een keer vervangen zijn door een verkeerde.
Hier een stukje over kettinglijn: https://www.m-gineering.nl/kettinglijn.htm

[Antonius]

Ook een goed punt, hoewel het niet matcht met een nagemeten kettinglijn van 50mm op de drie voorbladen en correct schakelen van de huidige combi van onderdelen. Het stukje over de kettinglijn is nuttige info.

Ik was al van plan om dit weekend nog eens de cranks eraf te halen om ook de huidige trapas eruit te schroeven. Dan kan ik zien of daar nog leesbare gegevens op staan. Als de boel dan toch los ligt, dan kan ik bovendien even spelen met de stelschroeven van de voorderailleur. Op een triple crankstel is daar vaak niet veel speelruimte. Dan is het extra nuttig om te weten in welke richting ik nog marge heb:

• er is speelruimte naar buiten, dan is er ruimte voor een langere trapas, dus 110mm

• of juist ruimte naar binnen, dan naar een kortere as en dan bestel ik 107mm

Wel jammer dat er van het crankstel geen originele specs meer online staan.

[M276]

Sheldon Brown zegt dit over je crank

Deore LX M569 Spiderless 107-113 Square 47.5-50 1997-98


Dus 107 voor 47.5 mm
En
113 voor 50 mm

[Antonius]

Dank! Ik had wel gezocht bij Sheldon maar dit had ik gemist. Dan lijkt de 113mm spec bij nader inzien toch te kloppen.

Mogelijk zit er op het moment een asymmetrische as in. Ik ben nu niet vlakbij de fiets om te kijken. Er staat me wel bij dat de linker crank vrij kort op het frame zit. Dat geeft tevens inspiratie om even de afstand van verticale framebuis naar linker pedaal en naar rechter pedaal te meten. Daarmee weet ik of de huidige as weliswaar een fraaie kettinglijn geeft maar mogelijk ten koste van symmetrie op de pedalen. Het is de enige verklaring die ik kan bedenken voor een gespecificeerde 113mm vs gemeten 108mm, waarbij de 108mm toch goed schakelt en een correcte kettinglijn geeft.

[Antonius]

Vanavond heb ik de trapas eruit geschroefd. Voordat de cranks eraf gingen, heb ik tussen pedalen en verticale framebuis gemeten om symmetrie vast te stellen. Beide cranks precies even ver van de verticale buis, dus de boel is niet assymetrisch. Na demontage blijkt de trapas een Shimano BB-UN52, conform de specs van Koga. Het zou zomaar kunnen dat het nog de originele as is. Met de schuifmaat meet ik opnieuw bijna 108mm. Ingeslagen net onder het vierkante deel is 107mm.

Einde van het gepuzzel: er moet gewoon een 68mm BSA JIS trapas in, lengte 107mm.

Lof overigens voor de monteurs van Koga, of de fietsenmaker die hier ooit aan gesleuteld heeft. Her en der zit netjes een likje vet of montagepasta op schroefdraden. Na meer dan 25 jaar komt de trapas er zonder gemopper goed uit. Ik heb geen pasta in huis, ik heb de as er voor nu terug in geschroefd met een likje vaseline op de schroefdraden.

[ErikB81]

De exacte lengte van de trapas kan inderdaad afwijken van de gemeten lengte, het is maar net hoe hij geslepen is, dat bepaalt de kettinglijn.
Maar wat ik eigenlijk wil zeggen: vaseline is geen gek smeermiddel, maar het mist de toevoegingen die helpen voor een lange levensduur, dus dat wil je wel aanpassen.

[sjefke]

Je kunt altijd ook gewoon kogellagervet gebruiken, vaseline houdt ook de roest weg.

Token JIS-trapassen zijn er in 107,5 mm. Zijn wel te vinden.

[Antonius]

De vaseline was tijdelijk, omdat ik even niets beters in huis had voor het terug plaatsen van de oude trapas. Een likje vet had inderdaad ook gekund. Het dient hier niet als smeermiddel. Montagepasta voorkomt vastroesten van de cartridge in de schroefdraad van het frame, ook op langere termijn.

Inmiddels heb ik een nieuwe Sunrace as in huis. Die gaat er een dezer dagen in, nu wel met montagepasta op de schroefdraad. De Sunrace as is heel betaalbaar en schijnt goed te voldoen. Token en Stronglight heb ik genoteerd als goede alternatieven, voor het geval de levensduur van deze as tegenvalt. Ik kon ze nu zo snel niet in de juiste maat vinden.