Vouwfietsen val met brompton

[CasperM.62]

Hallo,

Ik zou graag willen weten of er ook anderen problemen ervaren met vallen met de Brompton vouwfiets, waar op dit forum kan ik deze vraag het beste stellen ?. Ik ben recent 2 keer ernstig gevallen en ik vermoed dat er iets aan de technische staat van de fiets mankeert.
Vriendelijke groet, CM

[Leon]

Dat is best wel een vage omschrijving? Wat zegt de fietsenmaker ervan?
Wat denk je dat er mis mee is? Een Brompton hoort net als elke fiets gewoon goed in elkaar te zitten.

[Wim]

Ook ik heb een Brompton, en je moet er inderdaad je hersens bij houden. Probleem nummer 1 is dat het ding erg nerveus stuurt. Dus steeds twee handen aan het stuur, en geen boodschappen tassen aan het stuur hangen. Probleem nummer 2 is dat de kleine (voor)bandjes makkelijk slippen op glad wegdek, op tramrails, of kinderhoofdjes. Nog een reden dus om je verstand te gebruiken, niet te hard te rijden etc. Het is gewoon heel wat anders dan een omafiets. Ik heb geen idee of dit je valpartijen verklaart.

[CasperM.62]

Ook ik heb een Brompton, en je moet er inderdaad je hersens bij houden. Probleem nummer 1 is dat het ding erg nerveus stuurt. Dus steeds twee handen aan het stuur, en geen boodschappen tassen aan het stuur hangen. Probleem nummer 2 is dat de kleine (voor)bandjes makkelijk slippen op glad wegdek, op tramrails, of kinderhoofdjes. Nog een reden dus om je verstand te gebruiken, niet te hard te rijden etc. Het is gewoon heel wat anders dan een omafiets. Ik heb geen idee of dit je valpartijen verklaart.

Dag Leon en Wim,bedankt voor de reactie, mijn omschrijving was inderdaad wat vaag. De fiets is nog niet bij de fietsenmaker geweest voor controle, dat had wel beter geweest na de 1e valpartij.( afgevoerd door ambulance , hechtingen etc. )Ik weet daarom nu ook nog niet of het door een technische mankement komt. Feit is wel dat ik beide keren op straat beland ben toen ik een verkeersdrempel afreed. De fiets sloeg gewoon voorover. De eerste keer reed ik zachtjes, 2e keer harder. 2e keer gelukkig helm op. Ik heb de Brompton sinds 2007 nooit problemen gehad met zulke ernstige valpartijen zo op straat. Ik herinner me wel 2007 toen ik hem net had en per ongeluk de stoep raakte onder het fietsen, ik lag direct in het zand in de berm, maar toen had ik niets. Ik wilde graag weten wat anderen voor ervaring hebben. Inderdaad wat Wim schrijft, ze sturen nerveus, vallen is zo gebeurd. Zodra mijn knie weer wat beter is, breng ik hem weg. naar de fietsenmaker, dan hoor ik het wel.

[bert sitters]

@Casper.
Is jouw vraag iets voor deze pagina op facebook? https://www.facebook.com/BromptonNederland

[cabonga]

@ Casper,

Zoals Bert het ook doet zou ik u verwijzen naar de Bromptonliefhebbers. http://www.bromptonforum.net/forum

Dit is wel een franstalig forum.

Vorige jaar fietste ik een enkele dagen met enkelen van hen mee tss Amiens en de Baai van de Somme.
Initiatiefnemer en Bromptonist, Roger Dehame, zal u zeker helpen. Hij is ook rechtstreeks bereikbaar via zijn site: http://mesrandosvelo.e-monsite.com/

Indien gewenst kan ik u, via pb, zijn mailadres opsturen. Ik veronderstel dat hij het Engels machtig is.

Er is alvast een topic "chute" op de bromptonsite. Interessant leesvoer!:

http://www.bromptonforum.net/t3978-ma-p ... n-brompton



Piet Steen

[mikefiets]

Casper,

Ik heb zelf geen ervaring met Bromptons, naaste familie van mij daarentegen beschikt over uitgebreide ervaring (ze nemen de Bromptons mee aan boord). De eerder genoemde zaken als nerveus stuurgedrag en nadelen kleine (20 inch) bandjes herken ik.

Echter, je aanvulling dat het accident bij een verkeersdrempel plaatsvond, doet mij zeer neigen naar een bekend euvel van de Brompton:
als je de fiets in rijdbare positie optilt dan klappen de wielen richting elkaar. Over een flinke bobbel rijden, zeker als je aardig doorfietst, of stoepjes nemen, levert een zelfde soort effect op als optillen! De wielen komen zeg maar los van de grond en neigen naar elkaar toe te klappen. Mijn zwager (die kampt met een slechte motoriek), is op deze wijze tot twee maal toe hard gevallen. Eén keer zelfs in het ziekenhuis beland. Hetzelfde kan plaatsvinden bij een gat in het wegdek, de voorkant scharniert dan alvast het gat in, met als gevolg dat je eerder dan bij een gewone fiets het geval zou zijn over de kop slaat.

Toevallig was ik kortgeleden in een winkel met Bromptons, en guess wat? Ik zag (nieuwe?) modellen die voorzien zijn van een soort zekering, waardoor de wielen niet meer naar elkaar toe kunnen klappen.
Ik denk dat het deze is, Google:

De Brompton RN.... Bij deze versies zit standaard de vergrendelclip die ervoor zorgt dat het achterframe vastgeklikt blijft bij optillen.....

Of deze, http://www.devouwfiets.nl/info/images/g ... ompton.pdf , onder 5. De achterframe-clip

Of je de aanpassing zonder meer op alle modellen (leeftijd?) kunt zetten weet ik niet, vind o.a. dit op internet:
- http://www.janvanwijkfietsen.nl/Rear-fr ... t-clamp-QR
- http://www.vouwfiets.nl/brompton-achter ... p-596.html
- http://www.hetzandrijwielen.nl/zoeken?t ... nelspanner

Overigens wordt er alleen gesproken over het voordeel van niet kunnen inklappen tijdens het optillen. Niet over de gevaren van inklappen tijdens fietsen. Mischien wil men geen slapende honden wakker maken!?

[CasperM.62]

Casper,

Ik heb zelf geen ervaring met Bromptons, naaste familie van mij daarentegen beschikt over uitgebreide ervaring (ze nemen de Bromptons mee aan boord). De eerder genoemde zaken als nerveus stuurgedrag en nadelen kleine (20 inch) bandjes herken ik.

Echter, je aanvulling dat het accident bij een verkeersdrempel plaatsvond, doet mij zeer neigen naar een bekend euvel van de Brompton:
als je de fiets in rijdbare positie optilt dan klappen de wielen richting elkaar. Over een flinke bobbel rijden, zeker als je aardig doorfietst, of stoepjes nemen, levert een zelfde soort effect op als optillen! De wielen komen zeg maar los van de grond en neigen naar elkaar toe te klappen. Mijn zwager (die kampt met een slechte motoriek), is op deze wijze tot twee maal toe hard gevallen. Eén keer zelfs in het ziekenhuis beland. Hetzelfde kan plaatsvinden bij een gat in het wegdek, de voorkant scharniert dan alvast het gat in, met als gevolg dat je eerder dan bij een gewone fiets het geval zou zijn over de kop slaat.

Toevallig was ik kortgeleden in een winkel met Bromptons, en guess wat? Ik zag (nieuwe?) modellen die voorzien zijn van een soort zekering, waardoor de wielen niet meer naar elkaar toe kunnen klappen.
Ik denk dat het deze is, Google:

De Brompton RN.... Bij deze versies zit standaard de vergrendelclip die ervoor zorgt dat het achterframe vastgeklikt blijft bij optillen.....

Of deze, http://www.devouwfiets.nl/info/images/g ... ompton.pdf , onder 5. De achterframe-clip

Of je de aanpassing zonder meer op alle modellen (leeftijd?) kunt zetten weet ik niet, vind o.a. dit op internet:
- http://www.janvanwijkfietsen.nl/Rear-fr ... t-clamp-QR
- http://www.vouwfiets.nl/brompton-achter ... p-596.html
- http://www.hetzandrijwielen.nl/zoeken?t ... nelspanner

Overigens wordt er alleen gesproken over het voordeel van niet kunnen inklappen tijdens het optillen. Niet over de gevaren van inklappen tijdens fietsen. Mischien wil men geen slapende honden wakker maken!?

Hallo Mike,
Dank voor je reactie. Ik wil hier eigenlijk wel actie op gaan ondernemen. Het valt me op dat als er iets is met auto's dat dan de eigenaren gewaarschuwd worden door de fabrikanten en dat het euvel op kosten van de producent worden hersteld. Niets van dat alles bij Brompton, terwijl ze wel als de '' Rolls Royce'' onder de vouwfietsen worden verkocht, de mijne kostte in 2007 1300 euro. Maar als het op service aankomt betreffende hun product als er gevaar is voor hun klanten in dit geval met spontaan openklappen als de Brompton over een verkeersdrempel gaat dan geeft met niet thuis, en wordt dezelfde service geleverd als de eerste de beste ijssalon op de hoek, daar ben ik nogal teleurgesteld over, ik ben ook in het ziekenhuis terecht gekomen, en nu na amper 3 weken geleden ernstig te zijn gevallen, ben ik weer gevallen, en zit thuis, kan op dit moment niet werken. Ik bedoel te zeggen dat Brompton en dan Tromm als Nederlandse dealer van deze fietsen in gebreke zijn gebleken door me niet tijdig te informeren over dit gevaar van spontaan openklappen als je door een kuil gaat of over een verkeersdrempel. Ik moet er achter komen door tot 2 maal toe bijzonder hard te vallen en gewond te raken. Het lijkt me dat het grote publiek hierover zou moeten worden ingelicht. Het plezier wat ik had met het fietsen met de Brompton is er af, ik vertrouw de fiets niet meer.

Vriendelijke groeten,

Casper Mazurel

[cabonga]

Beste Mike en Casper,

volledig eens met de redenering van Mike dat het achterwiel één van de redenen kan zijn. Op de franstalige bromptonsite heeft men er ook over dat er al zo ongevallen gebeurd zijn.

Tu roules avec le clip du triangle arrière en position verrouillée ou non ? L'une des raisons qui a poussé Brompton à développer ce système de blocage, c'est qu'auparavant il y a eu pas mal d'accidents. En effet, lors d'un freinage brutal, l'arrière du vélo ne pouvait pas faire contrepoids : le vélo se pliant alors que le cycliste commençait à passer par dessus bord.

Er zou nu toch een bijkomende vergrendeling moeten zijn (nieuwere modellen?) zodat het systeem niet in elkaar kan klappen bv. tijdens het afrijden van voetpaden.
Ikzelf ben geen bromptonist...
Verder is op de site te lezen dat de oorspronkelijke banden (van Brompton?) niet veilig zijn. Meestal worden ze vervangen door Schwalbes.

De kleine wielomtrek is natuurlijk ook een element om rekening mee te houden.
De vouwpedalen moeten volgens Brompton voor de veiligheid na enige tijd vervangen worden...

Piet

[cabonga]

de oplossing?

http://www.sjscycles.co.uk/brompton-rea ... prod14659/

[CasperM.62]

de oplossing?

http://www.sjscycles.co.uk/brompton-rea ... prod14659/

bedankt forum leden, voor de informatie,

Vriendelijke groeten,

Casper

[Moos_1980]

Hoi,

ik ben zelf een brompton fietser met een 'nieuwer' model met clip . Het is inderdaad een fietsje waar je je hoofd moet bijhouden, zeker met tramrails of kasseien.
Ik lees hier antwoorden dat "als je van de stoep rijd enz...", nu geloof ik dat je op een stoep al niet mag rijden, dus ja...

Maar goed, daar gaat het probleem niet over. In de TS post lees ik over het rijden over een drempel. Lijkt me sterk dat daar de achtertrein van gaat inklappen. Het enige wat ik me zou kunnen inbeelden is dat de frame clip niet meer voldoende sluit (of niet voldoende dichtgedraaid?) en je voortrein inklapt en zo over kop gaat. Maar dat zou je waarschijnlijk wel doorhebben als je de brompton achteraf opraapt en deze ingevouwen op de grond ligt.

Dus ik breek hier echt mijn hoofd over wat deze situatie zou kunnen uitlokken...

[Wim]

Precies. Ik heb nog nooit gehad dat de achterkant inklapte tijdens het fietsen, en kan me dat ook heel moeilijk voorstellen. Tja, verkeersdrempels. Die zijn er natuurlijk in alle soorten en maten, maar een ding is zeker: de Brompton is geen atb. Als je met een flinke vaart over zoiets rijdt kan er bij een Brompton wel wat gebeuren denk ik. Ik denk dan vooral aan het naar voren verplaatsen van het zwaartepunt. Dan moet je dus gewoon vaart inhouden.

Vroeger monteerde Brompton goedkope banden, en die reden vooral zwaar. De modernere zijn beter, en die zou ik niet speciaal gevaarlijk noemen. Sommigen monteren nu Schwalbe Marathons, maar dat zou niet mijn keus zijn: door de dikke antileklaag zijn dat stugge banden die makkelijk stuiteren. Ik heb zelf binnenkort nieuwe banden nodig op de Brompton, en het wordt dus tijd te kijken wat er nu op de markt is. Ze moeten licht zijn, en soepel, met stroef rubber, vooral in de regen. Reflectie in de wangen is ook wenselijk.

[gyorpb]

Ik wil hier eigenlijk wel actie op gaan ondernemen. Het valt me op dat als er iets is met auto's dat dan de eigenaren gewaarschuwd worden door de fabrikanten en dat het euvel op kosten van de producent worden hersteld. Niets van dat alles bij Brompton, terwijl ze wel als de '' Rolls Royce'' onder de vouwfietsen worden verkocht, de mijne kostte in 2007 1300 euro.

Autofabrikanten doen dat heus niet voor de lol. Daar wordt een serieuze afweging gemaakt over aansprakelijkheid, kosten van een "recall" en ga zo maar door. Om kort te gaan: dat draait om geld, niet per se om service en klantvriendelijkheid. Voor Brompton is dat niet anders.

Maar als het op service aankomt betreffende hun product als er gevaar is voor hun klanten in dit geval met spontaan openklappen als de Brompton over een verkeersdrempel gaat dan geeft met niet thuis, en wordt dezelfde service geleverd als de eerste de beste ijssalon op de hoek, daar ben ik nogal teleurgesteld over, ik ben ook in het ziekenhuis terecht gekomen, en nu na amper 3 weken geleden ernstig te zijn gevallen, ben ik weer gevallen, en zit thuis, kan op dit moment niet werken. Ik bedoel te zeggen dat Brompton en dan Tromm als Nederlandse dealer van deze fietsen in gebreke zijn gebleken door me niet tijdig te informeren over dit gevaar van spontaan openklappen als je door een kuil gaat of over een verkeersdrempel. Ik moet er achter komen door tot 2 maal toe bijzonder hard te vallen en gewond te raken. Het lijkt me dat het grote publiek hierover zou moeten worden ingelicht.

Ho ho, het is nog lang niet vastgesteld dat dit (in jouw specifieke geval) van toepassing is. Een Brompton heeft, puur door zijn ontwerp, een korte wielbasis en kleine wieltjes, en daarbij een (relatief) hoog zwaartepunt. Ook met "inklapbeveiliging" lijkt het me dat-ie makkelijker over de kop gaat dan een standaardfiets. Zoals Wim al aangeeft: een Brompton is niet bepaald een ATB, en hoewel er mensen zijn die er indrukwekkende capriolen op uithalen, lijkt het me raadzaam om bij het dagelijks gebruik de grenzen van wat zo'n fietsje aankan goed in de gaten te houden.

Het plezier wat ik had met het fietsen met de Brompton is er af, ik vertrouw de fiets niet meer.

Dat is spijtig voor je, maar ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ik wens je succes bij je reclamatie, en anders is er bij mijn weten een levendige (en relatief lucratieve) tweedehandsmarkt voor Bromptons.

[CasperM.62]

Ik wil hier eigenlijk wel actie op gaan ondernemen. Het valt me op dat als er iets is met auto's dat dan de eigenaren gewaarschuwd worden door de fabrikanten en dat het euvel op kosten van de producent worden hersteld. Niets van dat alles bij Brompton, terwijl ze wel als de '' Rolls Royce'' onder de vouwfietsen worden verkocht, de mijne kostte in 2007 1300 euro.

Autofabrikanten doen dat heus niet voor de lol. Daar wordt een serieuze afweging gemaakt over aansprakelijkheid, kosten van een "recall" en ga zo maar door. Om kort te gaan: dat draait om geld, niet per se om service en klantvriendelijkheid. Voor Brompton is dat niet anders.

Maar als het op service aankomt betreffende hun product als er gevaar is voor hun klanten in dit geval met spontaan openklappen als de Brompton over een verkeersdrempel gaat dan geeft met niet thuis, en wordt dezelfde service geleverd als de eerste de beste ijssalon op de hoek, daar ben ik nogal teleurgesteld over, ik ben ook in het ziekenhuis terecht gekomen, en nu na amper 3 weken geleden ernstig te zijn gevallen, ben ik weer gevallen, en zit thuis, kan op dit moment niet werken. Ik bedoel te zeggen dat Brompton en dan Tromm als Nederlandse dealer van deze fietsen in gebreke zijn gebleken door me niet tijdig te informeren over dit gevaar van spontaan openklappen als je door een kuil gaat of over een verkeersdrempel. Ik moet er achter komen door tot 2 maal toe bijzonder hard te vallen en gewond te raken. Het lijkt me dat het grote publiek hierover zou moeten worden ingelicht.

Ho ho, het is nog lang niet vastgesteld dat dit (in jouw specifieke geval) van toepassing is. Een Brompton heeft, puur door zijn ontwerp, een korte wielbasis en kleine wieltjes, en daarbij een (relatief) hoog zwaartepunt. Ook met "inklapbeveiliging" lijkt het me dat-ie makkelijker over de kop gaat dan een standaardfiets. Zoals Wim al aangeeft: een Brompton is niet bepaald een ATB, en hoewel er mensen zijn die er indrukwekkende capriolen op uithalen, lijkt het me raadzaam om bij het dagelijks gebruik de grenzen van wat zo'n fietsje aankan goed in de gaten te houden.

Het plezier wat ik had met het fietsen met de Brompton is er af, ik vertrouw de fiets niet meer.

Dat is spijtig voor je, maar ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ik wens je succes bij je reclamatie, en anders is er bij mijn weten een levendige (en relatief lucratieve) tweedehandsmarkt voor Bromptons.

Het is inderdaad zo dat dan bewezen moet worden dat de fiets spontaan openklapt. Dat is wel gebeurd. Ik ga komende week even langs bij Tromm op de Europaboulevard. Eerst eens horen wat ze er daar van kunnen zeggen.

[Wim]

Met openklappen bedoel je dat je voorover gaat en dat de achterkant dan naar onderen scharniert? Als dat zo is dan is de causaliteit nog altijd dat je eerst naar voren schiet vanwege die drempel, en dat de achterkant als gevolg daarvan scharniert. Het is niet zo dat de achterkant scharniert en dat jij daardoor naar voren valt. Je wordt niet door de achterkant omhoog gedrukt. Nu is het wel zo dat anders dan bij een gewone fiets er geen gewicht aan de achterkant zit dat een tegengewicht kan vormen tegen het voorover schieten van de berijder. Door de achterkant vast te zetten zoals op de nieuwe modellen kan krijg je wel een beetje tegengewicht. Zelf denk ik dat de beste remedie is het zadel relatief ver naar achteren te zetten.
Ik ben al met al dus erg tevreden met onze Brompton. Je moet er geen grote ritten mee willen maken, of over ruw wegdek rijden, maar voor het beoogde doel (een paar km naar de trein, en bij aankomst weer een paar km naar bestemming) weet ik niets beters.

[OmeGerrit]

Zelf denk ik dat de beste remedie is het zadel relatief ver naar achteren te zetten.

Eens. Ik heb zelf heul veul km op de Brompton erop zitten en ga bij hobbels en drempels altijd even achterop het zadel zitten als ik geen zin heb om af te remmen. Ik ben wel ooit op een vroege Dahon ooit ingehaald door de achterkant van mijn eigen fiets, dat is pas eng, bijna de Bosbaan ingereden, maar ander verhaal.

[Wouter]

Ik rijd al 20 jaar met een Brompton, zonder achtervork vergrendeling. Nog noot dit soort problemen gehad.
Om de achtervork in te laten klappen, moet eerst de hele achterkant van de fiets omhoog komen. Dit kan alleen door heel hard in de voorrem te knijpen (rechter greep op een Brompton) of het voorwiel wordt geblokkeerd door een kuil of stoeprand.
De inklappende achtervork heeft hier heel weinig mee te maken, alleen dat het zwaartepunt iets meer naar voren ligt omdat de vork bij een voorwaartse beweging op de grond blijft staan en het gewicht niet mee omhoog getild wordt.
En een fiets met kleine wielen heeft de nijging om iets sneller over de kop te gaan, bij MTB fietsen gaan de 29ers ook al minder makkelijk over de kop als de 26 inch MTB's.
Je kunt het zwaartepunt van de Brompton naar achteren brengen door het zadel naar achter te zetten, een hoger stuur en het stuur meer richting het zadel in te stellen.
Een aantal jaren geleden (10?) is het frame van de Brompton langer gemaakt, waardoor de afstand tussen de wielen groter is geworden. Hierdoor ook minder makkelijk over de kop.

Dus mijn conclusie: er is iets anders mis met de fiets (zit het stuur wel vast) of je maakt bij het afrijden van een drempel een zodanige beweging dat de hele fiets met berijder naar voren gaat.

[CasperM.62]

Ik rijd al 20 jaar met een Brompton, zonder achtervork vergrendeling. Nog noot dit soort problemen gehad.
Om de achtervork in te laten klappen, moet eerst de hele achterkant van de fiets omhoog komen. Dit kan alleen door heel hard in de voorrem te knijpen (rechter greep op een Brompton) of het voorwiel wordt geblokkeerd door een kuil of stoeprand.
De inklappende achtervork heeft hier heel weinig mee te maken, alleen dat het zwaartepunt iets meer naar voren ligt omdat de vork bij een voorwaartse beweging op de grond blijft staan en het gewicht niet mee omhoog getild wordt.
En een fiets met kleine wielen heeft de nijging om iets sneller over de kop te gaan, bij MTB fietsen gaan de 29ers ook al minder makkelijk over de kop als de 26 inch MTB's.
Je kunt het zwaartepunt van de Brompton naar achteren brengen door het zadel naar achter te zetten, een hoger stuur en het stuur meer richting het zadel in te stellen.
Een aantal jaren geleden (10?) is het frame van de Brompton langer gemaakt, waardoor de afstand tussen de wielen groter is geworden. Hierdoor ook minder makkelijk over de kop.

Dus mijn conclusie: er is iets anders mis met de fiets (zit het stuur wel vast) of je maakt bij het afrijden van een drempel een zodanige beweging dat de hele fiets met berijder naar voren gaat.

Ik rijd al 20 jaar met een

Brompton, zonder achtervork vergrendeling. Nog noot dit soort problemen gehad.
Om de achtervork in te laten klappen, moet eerst de hele achterkant van de fiets omhoog komen. Dit kan alleen door heel hard in de voorrem te knijpen (rechter greep op een Brompton) of het voorwiel wordt geblokkeerd door een kuil of stoeprand.
De inklappende achtervork heeft hier heel weinig mee te maken, alleen dat het zwaartepunt iets meer naar voren ligt omdat de vork bij een voorwaartse beweging op de grond blijft staan en het gewicht niet mee omhoog getild wordt.
En een fiets met kleine wielen heeft de nijging om iets sneller over de kop te gaan, bij MTB fietsen gaan de 29ers ook al minder makkelijk over de kop als de 26 inch MTB's.
Je kunt het zwaartepunt van de Brompton naar achteren brengen door het zadel naar achter te zetten, een hoger stuur en het stuur meer richting het zadel in te stellen.
Een aantal jaren geleden (10?) is het frame van de Brompton langer gemaakt, waardoor de afstand tussen de wielen groter is geworden. Hierdoor ook minder makkelijk over de kop.

Dus mijn conclusie: er is iets anders mis met de fiets (zit het stuur wel vast) of je maakt bij het afrijden van een drempel een zodanige beweging dat de hele fiets met berijder naar voren gaat.

Dag Wouter,
Dank voor je reactie, het enige wat ik weet is dat ik 2 keer op straat heb gelegen, toen ik de verkeersdrempel afreed. Bedankt voor je tips, daar ga ik iets mee doen. Ik ben benieuwd wat ze zeggen bij Tromm op de Europaboulevard.
Casper

[Moos_1980]

https://brompton.zendesk.com/hc/en-us/a ... der-safety

vooral de laatste paragrafen...